Stosowanie w rachunkowości podatkowych zasad amortyzacji

Zgodnie z art. 32 ust. 7 uor jednostki mikro, małe oraz te organizacje pozarządowe, które spełniają warunki określone w art. 3 ust. 1c pkt 1 (tj. nie przekroczyły dwóch z trzech wielkości za jeden rok: 25,5 mln zł – w przypadku sumy aktywów bilansu na koniec roku obrotowego, 51 mln zł – w przypadku przychodów netto ze sprzedaży towarów i produktów za rok obrotowy oraz 50 osób – w przypadku średniorocznego zatrudnienia w przeliczeniu na pełne etaty), mogą dokonywać odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych od środków trwałych i wnip według zasad określonych w przepisach podatkowych.

Uproszczenia tego nie mogą stosować jednostki podlegające dyrektywie UE w sprawie rachunkowości; ale nie dotyczy to spółek komandytowych, jeżeli ich wspólnikami ponoszącymi nieograniczoną odpowiedzialność nie są wyłącznie spółki kapitałowe lub ska.

Zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 15 uor do środków trwałych zalicza się rzeczowe aktywa trwałe i zrównane z nimi (m.in. prawo wieczystego użytkowania), o przewidywanym okresie ekonomicznej użyteczności dłuższym niż rok, kompletne, zdatne do użytku i przeznaczone na potrzeby jednostki.

Wartość początkową środków trwałych, w tym prawa wieczystego użytkowania – z wyjątkiem gruntów niesłużących wydobyciu kopalin metodą odkrywkową – zmniejszają zgodnie z art. 31 ust. 2 uor odpisy amortyzacyjne lub umorzeniowe dokonywane w celu uwzględnienia utraty przez nie wartości, na skutek używania lub upływu czasu.

Odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych (art. 32 ust. 1) od środka trwałego dokonuje się drogą systematycznego, planowego rozłożenia jego wartości początkowej na ustalony okres amortyzacji.

W świetle uor prawo wieczystego użytkowania gruntów jest zatem kwalifikowane do środków trwałych podlegających amortyzacji.

Tymczasem – w myśl updof – prawo wieczystego użytkowania gruntów nie podlega amortyzacji podatkowej (art. 22c pkt 1 updof).

Naszym zdaniem przepisy uor stanowią jedynie o możliwości dokonywania, przez wymienione w art. 32 jednostki, odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych od składników majątkowych zaliczonych w myśl uor do środków trwałych i wnip, według zasad określonych w przepisach podatkowych.

Jeżeli z updof wynika, że prawo wieczystego użytkowania gruntów nie podlega amortyzacji, to w odniesieniu do tego prawa spółka nie może skorzystać z uproszczenia zezwalającego na dokonywanie odpisów amortyzacyjnych według zasad podatkowych. Powinno ono nadal figurować w księgach rachunkowych jako środek trwały oraz podlegać amortyzacji określonej w przepisach uor.

Także amortyzację samochodów osobowych oraz nabytych nieodpłatnie środków trwałych i wnip – mimo ograniczeń w uznawaniu jej za koszt uzyskania przychodów – nalicza się w pełnej wysokości (w tym przypadku zarówno dla celów księgowych, jak i podatkowych).