Rozliczenie ponownego rozpoczęcia pracy w niezakończonej dobie

Za pracę wykonywaną w niezakończonej dobie przysługuje dodatek 50% za każdą godzinę (przyjmując, że w pełni przypada poza porą nocną). W związku z nieprzekroczeniem nominalnego czasu pracy w okresie rozliczeniowym nie zostanie jednak naliczone dodatkowe wynagrodzenie. Na takim stanowisku stoi PIP.

Planowanie pracy w harmonogramie musi uwzględniać dobę pracowniczą, przez którą rozumie się 24 kolejne godziny od godziny, w której pracownik rozpoczyna pracę zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy (art. 128 § 3 pkt 1 Kp). Doba pracownicza to istotna instytucja prawa pracy, która służy przede wszystkim ustaleniu normy dobowej czasu pracy, maksymalnego wydłużenia dobowego stosowanego w systemie równoważnym oraz minimalnego odpoczynku dobowego.

Ponowne rozpoczęcie pracy w tej samej dobie może nastąpić jedynie w związku ze zleceniem pracy nadliczbowej, a na etapie tworzenia grafików pracy wówczas, gdy pracodawca stosuje tzw. ruchome (zmienne) rozkłady czasu pracy na mocy art. 140¹ Kp. Zmienne rozkłady czasu pracy pozwalają na planowanie godziny rozpoczęcia pracy przed upływem 24 godz., co w innym przypadku jest naruszeniem zasady jednokrotnego planowanego rozpoczynania pracy w tej samej dobie (wyjątkiem jest stosowanie przerywanego systemu czasu pracy), ale związany jest z nimi również bardzo ważny skutek – ponowne rozpoczęcie pracy w tej samej dobie nie stanowi pracy w godzinach nadliczbowych.

W razie niestosowania ruchomych (zmiennych) rozkładów (z pytania można wywnioskować, że nie zostały wprowadzone) ponowna praca w niezakończonej dobie będzie rozliczana wraz z czasem pracy wcześniej w tej samej dobie wypracowanym. Praca w dwa wskazane czwartki od godz. 6.00 do 8.00 stanowi przekroczenie normy dobowej czasu pracy i powinna być kwalifikowana jako nadliczbowa (art. 151 § 1 Kp).

Powstaje tu pytanie, czy za te 4 godz. (łącznie) przysługuje podwójne wynagrodzenie oraz dodatek, czy jedynie zwykłe wynagrodzenie plus dodatek. Skoro bowiem są to godziny nadliczbowe, to oznacza, że są wynagradzane według przepisów o rekompensowaniu pracy nadliczbowej – przy rekompensacie finansowej jest to wynagrodzenie plus dodatek.

Pracownik nie wypracował w okresie rozliczeniowym większej liczby godzin, niż wynosi wymiar czasu pracy tego okresu. Nieprawidłowość nie polegała bowiem na zleceniu zbyt dużej liczby godzin, lecz na ich niewłaściwym rozłożeniu. Skoro zaś pracownik nie przekroczył wymiaru czasu pracy danego okresu rozliczeniowego, to nie ma powodu, by dodatkowo tę pracę wynagradzać. Wskazuje na to także PIP, stwierdzając, że w takiej sytuacji pracownikowi przysługują jedynie dodatki za nadgodziny (stanowisko Departamentu Prawnego GIP z 29.7.2008 r. w sprawie naruszenia doby pracowniczej, GPP-302-4560-569/08/PE).

Wynika z tego, że pracownik powinien otrzymać zwykłe wynagrodzenie (niepowiększone o wynagrodzenie za 4 nadgodziny), ale także 4 dodatki. Przyjmując założenie, że cały ten czas przypada poza obwiązującą u pracodawcy porą nocną, będzie to 50% dodatek (art. 151¹ Kp).

Jeżeli powstają takie sytuacje, to warto spróbować wprowadzić zmienne rozkłady czasu pracy. Niezbędne do tego jest zawarcie porozumienia z organizacją związkową lub – jeżeli taka u pracodawcy nie działa – z przedstawicielami pracowników. Niezależnie od zawarcia porozumienia można jednak stosować rozkłady czasu pracy z art. 140¹ Kp na indywidualny wniosek pracownika.