Rozliczenie darowizny wyrobów gotowych na rzecz klubu sportowego będącego stowarzyszeniem

Prawo do odliczenia VAT przysługuje w zakresie, w jakim towary i usługi nabywane przez podatników są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych (art. 86 ust. 1 ustawy o VAT). Na gruncie tego przepisu jest kwestią sporną, czy podatnikom przysługuje prawo do odliczenia VAT od towarów nabywanych w celu nieodpłatnego przekazania.

Uważam, że podatnicy powinni mieć prawo wyboru, czy skorzystają z odliczenia VAT przy zakupie towarów/usług przeznaczonych do nieodpłatnego przekazania.

Zdaniem organów podatkowych takie odliczenie im nie przysługuje, czego skutkiem jest brak opodatkowania VAT nieodpłatnego przekazywania tych towarów (np. interpretacje KIS z 3.10.2022 r., 0112-KDIL3.4012.297.2022.1.LS, i 25.02.2021 r., 0111-KDIB3-2.4012.856.2020.4.AZ).

Prawo do odliczenia

W opisanym przypadku trzeba wziąć pod uwagę, że darowane mają być wyroby gotowe wyprodukowane przez spółkę z zakupionych materiałów. Do ich wyprodukowania z pewnością zostaną wykorzystane towary i usługi, przy których nabyciu spółce przysługiwało prawo do odliczenia (np. maszyny, budynek/lokal czy energia elektryczna). Przekazanie tych wyrobów gotowych byłoby więc, co do zasady, opodatkowane VAT jako nieodpłatna dostawa towarów, nawet gdyby przyjąć, że spółce nie przysługiwało prawo do odliczenia VAT przy nabyciu materiałów wykorzystanych do ich wyprodukowania.

Moim zdaniem należy jednak uznać, że spółce przysługuje takie prawo. Przekazanie tych wyrobów (jako nieodpłatna dostawa towarów – na mocy art. 7 ust. 2 ustawy o VAT) podlega bowiem VAT według stawki 23% (zakładając, że darowane wyroby gotowe nie należą do towarów podlegających obniżonej stawce). Z pytania nie wynika też, aby w grę wchodziło wyłączenie z opodatkowania prezentów o małej wartości i próbek przekazywanych na cele związane z działalnością gospodarczą podatnika (na mocy art. 7 ust. 3 ustawy o VAT). W konsekwencji należy uznać, że wskazane materiały zostały nabyte w celu wykorzystania przez spółkę do wykonania czynności opodatkowanych.

Podstawa opodatkowania VAT

Podstawę opodatkowania nieodpłatnych dostaw towarów stanowi cena nabycia towarów lub towarów podobnych, a gdy nie ma ceny nabycia – koszt wytworzenia, określone w momencie ich dostawy (art. 29a ust. 2 ustawy o VAT). W świetle tego przepisu podstawą opodatkowania jest koszt wytworzenia darowanych wyrobów gotowych. W mojej ocenie składają się na niego nie tylko koszt nabycia materiałów wykorzystanych do produkcji, lecz także inne koszty poniesione w związku z wytworzeniem tych wyrobów, np. koszty energii elektrycznej (koszty te z braku innej możliwości należałoby oszacować).

W przedstawionej sytuacji podstawą opodatkowania będzie zatem kwota 500 zł, powiększona o inne niż zakup materiałów koszty poniesione przez spółkę w związku z wytworzeniem darowanych wyrobów gotowych.

VAT należny nie będzie kosztem

Kosztami uzyskania przychodów są koszty ponoszone przez podatników w celu osiągnięcia przychodów albo zachowania bądź zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem wymienionych jako niestanowiące takich kosztów (art. 15 ust. 1 updop). Koszt VAT należnego z tytułu darowizny wyrobów gotowych nie zostanie przez spółkę poniesiony w celu osiągnięcia przychodów ani zachowania czy zabezpieczenia źródła przychodów (a przynajmniej nie wynika to z pytania). W konsekwencji nie będzie kosztem podatkowym. Dodatkowo wynika to pośrednio z art. 16 ust. 1 pkt 46 lit. b updop, wskazującego, w jakich przypadkach VAT należny może być zaliczany do takich kosztów (opisana sytuacja nie została w nim wymieniona).

Odliczenie od CIT z tytułu darowizny

Na podstawie art. 18 ust. 1 pkt 1 updop odliczeniu od podstawy opodatkowania podlegają darowizny przekazane:

• na cele określone w art. 4 ustawy z 24.04.2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (tekst jedn. DzU z 2023 r. poz. 571, dalej udpp),
• organizacjom, o których mowa w art. 3 ust. 2 i 3 tej ustawy, lub równoważnym organizacjom, określonym w przepisach regulujących działalność pożytku publicznego, obowiązujących w innym niż Polska państwie członkowskim UE lub innym państwie należącym do EOG, prowadzącym działalność pożytku publicznego w sferze zadań publicznych, realizującym te cele.

Maksymalna wysokość takiego odliczenia to 10% dochodu podatnika.

Do odliczania darowizn na tej podstawie nie jest konieczne, aby obdarowywana organizacja była organizacją pożytku publicznego. Wystarczające jest, aby należała do organizacji, o których mowa w art. 3 ust. 2 i 3 udpp, lub do równoważnych organizacji. Takimi organizacjami są m.in. stowarzyszenia.

Jednocześnie wspieranie i upowszechnianie kultury fizycznej należy do celów określonych w art. 4 udpp. Jeżeli zatem obdarowywany klub sportowy prowadzi działalność pożytku publicznego w zakresie wspierania i upowszechniania kultury fizycznej (lub innym wskazanym w art. 4 udpp), spółka prawdopodobnie może skorzystać z odliczenia od dochodu przekazanych darowizn. Na taką możliwość wskazuje też interpretacja IS w Poznaniu z 1.10.2009 r. (ILPB3/423-518/09-2/JG), z której wynika, że darowizna przekazana przez wnioskodawcę na rzecz klubu sportowego spełnia warunki wynikające z art. 18 ust. 1 pkt 1 updop i w związku z tym podlega odliczeniu od podstawy opodatkowania.

Jak przy tym stanowi art. 18 ust. 1d updop, w przypadku darowizn rzeczowych za kwotę darowizny uważa się wartość towaru wraz z podatkiem od towarów i usług, w części przekraczającej kwotę VAT naliczonego, którą podatnik ma prawo odliczyć zgodnie z przepisami o VAT z tytułu dokonania tej darowizny. Przy określaniu wartości darowizn stosuje się odpowiednio art. 14 updop.

IS w Bydgoszczy w interpretacji z 14.09.2011 r. (ITPB3/423-298/11/MT) wyjaśniła, że w celu prawidłowego ustalenia kwoty darowizny konieczne jest ustalenie kwoty VAT należnego z tytułu przekazania darowizny oraz rozważenie, czy z tytułu dokonania darowizny podatnik ma prawo odliczenia podatku naliczonego, a jeśli tak – w jakiej kwocie. Mając na względzie powyższe, można zatem stwierdzić, że w przypadku, gdy zgodnie z przepisami ustawy o VAT, z tytułu dokonania darowizny podatnikowi:

W świetle powyższego kwotę podlegającej odliczeniu darowizny będzie – według mnie – stanowiła kwota 700 zł, tj. wartość rynkowa netto darowanych wyborów gotowych (nie wystąpi bowiem nadwyżka VAT należnego nad kwotą VAT naliczonego podlegającego odliczeniu).