Przesunięcie towarów z działalności męża do działalności żony – skutki w VAT

Tak wynika z interpretacji KIS z 7.06.2019 (0111-KDIB3-1.4012.173.2019.4.KO). Dotyczyła ona żony, która przejmowała sklep prowadzony przez męża, ograniczającego zakres swojej działalności i w związku z tym przekazującego małżonce zapas posiadanych towarów handlowych. Żona miała je sprzedać w ramach własnej firmy.

Nabrała wątpliwości, czy gdyby przekazywane towary mąż udokumentował fakturą, w której wykazałby należny VAT, to mogłaby odliczyć ten podatek. Jej zdaniem nie, bo takie przesunięcie towarów między działalnościami małżonków nie jest odpłatną dostawą towarów ani nieodpłatnym przeniesieniem własności, a zatem faktura nie dokumentowałaby żadnej czynności powodującej obowiązek podatkowy. W takim zaś przypadku ustawa o VAT wskazuje na brak możliwości odliczenia VAT przez nabywcę.

KIS zgodziła się z brakiem możliwości odliczenia VAT, ale z innego powodu niż wskazała podatniczka. Organ stwierdził, że na gruncie przepisów podatkowych zarówno wnioskodawczyni, jak i jej małżonek traktowani są jako odrębne, niezależne podmioty (podatnicy) (...). Małżonek wnioskodawczyni, jako podatnik VAT, w oparciu o składniki majątku wspólnego posiada odrębne przedsiębiorstwo (odrębną własność ekonomiczną), natomiast w ramach małżeństwa współwłasność łączną z żoną. Prowadząc swoje przedsiębiorstwo w oparciu o wymienioną część składników majątku wspólnego, małżonek wnioskodawczyni ma nad tym majątkiem kontrolę ekonomiczną, w sensie ekonomicznym jest właścicielem tej części majątku wspólnego.

Autonomiczność prawa podatkowego wyklucza możliwość takiej interpretacji jego przepisów, która zakładałaby, że wspólność majątkowa istniejąca między małżonkami na podstawie przepisów Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, ma wpływ na zakres praw i obowiązków podatników podatku od towarów i usług. Dopuszczalne jest dokonywanie czynności między małżonkami pozostającymi w małżeńskiej wspólności majątkowej, jeżeli czynności te dotyczą sfery objętej zakresem ich działalności gospodarczej.

Zatem, pomimo że towary wykorzystywane były do działalności gospodarczej małżonka wnioskodawczyni w ramach istniejącej wspólnoty majątkowej, to składniki te były przeznaczone i wykorzystywane wyłącznie do działalności gospodarczej małżonka (…) w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o VAT. Tym samym małżonek wnioskodawczyni z tytułu przekazania towarów do działalności gospodarczej żony będzie działał jak podatnik w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy o VAT.

Zdaniem KIS skoro mężowi w związku z nabyciem towarów przysługiwało prawo do odliczenia VAT naliczonego, to ich nieodpłatne przekazanie do działalności gospodarczej żony będzie podlegać VAT na podstawie art. 7 ust. 2 ustawy o VAT.

KIS wskazała, że obowiązujące przepisy nie nakładają na podatników żadnych formalnych obowiązków w zakresie dokumentowania fakturami nieodpłatnych dostaw towarów. Co więcej, z art. 106a pkt 1 w zw. z art. 106b ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT wynika, że fakturę wystawia się, jeśli dokumentuje ona sprzedaż (rozumianą m.in. jako odpłatna dostawa towarów). Art. 7 ust. 2 ustawy o VAT zrównuje co prawda nieodpłatne przekazanie towarów z dostawą, jednak tylko dla celów opodatkowania. Nieodpłatne wydanie towarów męża nie wypełnia definicji sprzedaży, gdyż mimo że dochodzi do dostawy, to nie następuje odpłatność ze strony obdarowanej towarami żony. Otrzymując je nieodpłatnie, nie ponosi ona ciężaru ekonomicznego VAT. Nie można zatem w takiej sytuacji wystawić także faktury, o której mowa w art. 106b ust. 1 ustawy o VAT.

Podsumowując, KIS stwierdziła, że w związku z powyższym wnioskodawczyni nie będzie przysługiwać prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z faktur wystawionych przez męża dokumentujących nieodpłatne przekazanie towarów, bowiem mąż nie będzie mógł wystawić faktur w sytuacji, gdy wnioskodawczyni otrzymująca ww. towary nieodpłatnie nie będzie ponosić ciężaru ekonomicznego podatku od towarów i usług, tzn. nie dokona płatności za ten towar.