Przekształcenie zajęcia zabezpieczającego w zajęcie egzekucyjne

Nie. Dla przekształcenia zajęcia zabezpieczającego w zajęcie egzekucyjne niezbędne jest wydanie w terminie 6 mies. nowej decyzji o zabezpieczeniu.

Zgodnie z art. 154 § 6 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (upea) zajęcie zabezpieczające nie przekształca się w egzekucyjne w przypadku uchylenia przez organ odwoławczy lub sąd administracyjny decyzji stanowiącej podstawę do dokonania zabezpieczenia, o ile wydanie nowej decyzji nakładającej obowiązek podlegający wykonaniu w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji nie nastąpi w terminie 6 mies. od dnia doręczenia decyzji organu odwoławczego lub prawomocnego orzeczenia sądu administracyjnego organowi właściwemu do wydania decyzji.

W przepisie tym jest mowa o wydaniu nowej decyzji nakładającej obowiązek podlegający wykonaniu w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Organy podatkowe stały na stanowisku, że taką decyzją jest nie tylko nowa decyzja o zabezpieczeniu, ale także decyzja określająca wymiar podatku. Ich zdaniem wydanie decyzji określającej zobowiązanie podatkowe w terminie 6 mies. od uchylenia decyzji o zabezpieczeniu sprawiało, że zajęcie zabezpieczające pozostawało w mocy.

Odmienne stanowisko zajął NSA w wyroku z 27.06.2018 (I FSK 1242/16).

Przede wszystkim sąd zauważył, że zabezpieczenie na podstawie art. 33 Op i zabezpieczenie w trybie art. 154–166c upea są odrębnymi instytucjami. Co do zasady zabezpieczenie dokonywane w trybie przepisów Op dotyczy zobowiązań, co do których nie upłynął jeszcze termin płatności, lub zobowiązań, których wielkości jeszcze nie określono, natomiast drugie ze wskazanych zabezpieczeń (egzekucyjne) dotyczy należności, których wysokość jest znana, wymagalna.

Dalej NSA wskazał, że organ egzekucyjny dokonuje zabezpieczenia należności pieniężnych lub wykonania obowiązku o charakterze pieniężnym, jeżeli brak zabezpieczenia mógłby utrudnić lub udaremnić egzekucję. Wyraźnie wskazuje to na cel zabezpieczenia egzekucyjnego, którym jest przeciwdziałanie utrudnianiu egzekucji, w przeciwieństwie do art. 33 Op, który jest dedykowany obawie o wykonanie zobowiązania podatkowego przez podatnika (nie zabiegom o jego wyegzekwowanie).

NSA uznał ponadto, że dokonując wykładni językowej art. 154 § 6 upea, nie można pominąć sensu wyrazu „nowa”, zawartego w tym przepisie, a wskazującego, do jakiej decyzji się odnosi. Nie do zaakceptowania jest stanowisko, że chodzi tu o każdą decyzję, gdyż słowo „nowa” straciłoby wówczas racjonalne uzasadnienie (stałoby się zbędne), a w art. 154 § 6 upea wystarczyłby napisać o ile wydanie decyzji nakładającej obowiązek podlegający wykonaniu w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.

Zdaniem NSA zwrot „wydanie nowej decyzji” istotnie zmienia charakter decyzji, do której się odnosi. Wynika z niego bowiem, że już wcześniej wydano decyzję, którą zastąpiła nowa decyzja wydana w terminie 6 mies. od uchylenia decyzji o zabezpieczeniu. NSA wyjaśnił, że skoro o pierwszej z decyzji stwierdzono jedynie, że stanowiła podstawę do dokonania zabezpieczenia, natomiast w kolejnej decyzji zapisano, że jest nowa i nakłada obowiązek podlegający wykonaniu w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, jedyny wniosek, jaki nasuwa się z tego zestawienia obu zapisów, jest taki, że obie decyzje, o których traktuje przepis, mają taki sam charakter.