Przejście małżonka na urlop wychowawczy nie uzasadnia zwiększenia kwoty wolnej od potrąceń

Nie. Utrata źródła dochodu przez członka rodziny pracownika, dająca mu możliwość wystąpienia o podwyższenie kwoty wolnej od potrąceń, musi być spowodowaną pandemią. Nie da się tak zakwalifikować urlopu wychowawczego.

Jeżeli z powodu podjętych w Polsce działań służących zapobieganiu zarażeniem wirusem SARS-CoV-2 pracownikowi obniżono wynagrodzenie lub członek jego rodziny utracił źródło dochodu, kwoty określone art. 871 § 1 Kp ulegają zwiększeniu o 25% na każdego nieosiągającego dochodu członka rodziny, którego ten pracownik ma na utrzymaniu (art. 52 ustawy z 14.05.2020 o zmianie niektórych ustaw w zakresie działań osłonowych w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2, DzU poz. 875, tzw. tarcza 3.0). Zastosowanie tego zwiększenia wymaga łącznego spełnienia poniższych przesłanek:

• zatrudnienie dłużnika w ramach stosunku pracy,
• spowodowane pandemią obniżenie wynagrodzenia pracownika albo utrata źródła dochodu członka jego rodziny,
• posiadanie przez pracownika członka rodziny, który nie osiąga dochodu i jednocześnie pozostaje na jego utrzymaniu (nieosiąganie dochodu przez członka rodziny i pozostawanie na utrzymaniu pracownika nie musi wynikać z epidemii),
• złożenie przez pracownika wniosku/oświadczenia o spełnianiu kryteriów do zwiększenia kwoty wolnej i sprawdzenie jego poprawności przez pracodawcę.

Przyczyna ubiegania się przez zatrudnionego o zwiększenie kwoty wolnej, jaką jest utrata źródła dochodu przez członka rodziny, może wynikać np. z ustania zatrudnienia, zakończenia umowy zlecenia bądź o dzieło, zawieszenia działalności gospodarczej albo jej zakończenia czy też z wymówienia umowy przez najemcę lokalu.

Za członków rodziny w rozumieniu przywołanego przepisu tarczy 3.0 uważa się m.in. małżonka pracownika bądź partnera (o ile ten ostatni jest rodzicem wspólnego dziecka). Niewątpliwie przejście na urlop wychowawczy oznacza utratę źródła dochodu (za taki urlop nie przysługuje wynagrodzenie), jednak nie dla celów stosowania art. 52 tarczy 3.0. Przede wszystkim dlatego, że utrata źródła dochodu w rozumieniu tego przepisu musi nastąpić z powodu podjętych w Polsce działań służących zapobieganiu zarażeniom wirusem SARS-CoV-2. Wprawdzie urlop wychowawczy żony pracownika przypadł podczas pandemii, jednak nie został spowodowany nią, tylko potrzebą sprawowania opieki nad dzieckiem. Jeżeli więc pracownikowi nie zostało z powodu epidemii obniżone wynagrodzenie, nie spełnia on przesłanek do skorzystania z tego przywileju.

Sytuacja uległaby zmianie, gdyby zatrudnionemu obniżono pensję. Wówczas mógłby ubiegać się o zwiększenie kwoty wolnej o 50% – na żonę i małoletnie dziecko. Żonę na urlopie wychowawczym można bowiem zaliczyć do członków rodziny pracownika, którzy nie osiągają dochodów i jednocześnie pozostają na jego utrzymaniu (oczywiście, o ile nie ma ona innego źródła zarobku).