Postanowienie o przedłużeniu terminu zwrotu VAT doręczone spółce zamiast pełnomocnikowi

Jeśli pełnomocnik został prawidłowo ustanowiony, to postanowienie US należy uznać za niedoręczone, a wiec nieskuteczne, a tym samym spółka powinna otrzymać zwrot nadwyżki VAT, o który wnioskowała.

W myśl art. 87 ust. 1 ustawy o VAT w przypadku, gdy kwota podatku naliczonego, o której mowa w art. 86 ust. 2, jest w okresie rozliczeniowym wyższa od kwoty podatku należnego, podatnik ma prawo do obniżenia o tę różnicę kwoty podatku należnego za następne okresy lub do zwrotu różnicy na rachunek bankowy. Zwrot różnicy podatku, z zastrzeżeniem ust. 5b, 6, 6a i 6d (przewidujących krótsze terminy zwrotu, w tym termin 25 dni), następuje w terminie 60 dni od dnia złożenia rozliczenia przez podatnika. Jeżeli zasadność zwrotu wymaga dodatkowego zweryfikowania, naczelnik US może przedłużyć ten termin do czasu zakończenia weryfikacji rozliczenia podatnika dokonywanej w ramach czynności sprawdzających, kontroli podatkowej lub postępowania podatkowego (art. 87 ust. 2 ustawy o VAT).

Nie ulega wątpliwości, że aby dany akt – w tym wydane przez US postanowienie o przedłużeniu terminu zwrotu VAT – wywołał skutki prawne, musi być prawidłowo wprowadzony do obrotu prawnego, natomiast brak jego prawidłowego doręczenia stronie powoduje, że taki akt nie funkcjonuje w obrocie prawnym. Jednocześnie – jak orzekł NSA w wyroku w składzie 7 sędziów z 23.04.2018 r. (I FSK 255/17) – datą skutecznego przedłużenia terminu zwrotu różnicy podatku nie jest data wydania postanowienia, ale data jego prawidłowego doręczenia, która musi nastąpić przed upływem terminu zwrotu, czy to pierwotnym (tj. wynikającym z art. 87 ust. 2 zdanie pierwsze w zw. z ust. 6 ustawy o VAT, czy przedłużonym skutecznie w trybie art. 87 ust. 2 zdanie drugie tej ustawy).

Jak wynika z orzecznictwa (por. uchwała NSA z 7.03.2022 r., I FPS 4/21, wyroki NSA 14.03.2018 r., II GSK 3728/16, i 13.12.2019 r. I FSK 1982/19), doręczenie pisma bezpośrednio stronie w przypadku, gdy został ustanowiony w sprawie pełnomocnik, nie wywołuje żadnego skutku procesowego. Stanowi jedynie informację dla strony o treści pisma, które powinno być – zgodnie z udzielonym pełnomocnictwem – doręczone pełnomocnikowi, jak to przewiduje art. 145 § 2 Op. Zgodnie z tym przepisem, jeżeli ustanowiono pełnomocnika, pisma doręcza się pełnomocnikowi pod adresem wskazanym w pełnomocnictwie.

Brak prawidłowego doręczenia postanowienia powoduje więc, że nie mogło ono wejść do obrotu prawnego, a zatem nie doszło do skutecznego przedłużenia terminu do zwrotu nadwyżki podatku naliczonego nad należnym.

Gdyby organ nie dokonał zwrotu, tylko przed upływem wskazanego w wadliwie wydanym postanowieniu terminu zwrotu wydał kolejne postanowienie przedłużające ten termin i tym razem doręczył je prawidłowo pełnomocnikowi, to także to kolejne postanowienie będzie nieskuteczne. W orzecznictwie NSA utrwaliło się stanowisko, że skuteczne przedłużenie terminu jest możliwe jedynie przed jego upływem. Jeśli termin już upłynął, to nie ma czego przedłużać (por. wyrok NSA z 9.01.2001 r., III SA 2803/99). Przerwanie ciągłości w przedłużaniu terminu zwrotu nadwyżki podatku powoduje, że jakiekolwiek dalsze czynności procesowe, w szczególności wydanie kolejnych postanowień o przedłużeniu terminu tego zwrotu, nie mogą być prawnie skuteczne (wyrok NSA z 30.07.2020 r., I FSK 318/20).