Podatkowe i bilansowe skutki kradzieży przedmiotu leasingu
Jak ująć w księgach rachunkowych to zdarzenie losowe i jakie będą jego skutki podatkowe?
W przypadku utraty leasingowanego aparatu, maszyny, środka transportu itp., umowa leasingu wygasa. Finansujący (leasingodawca) może wówczas żądać od korzystającego (leasingobiorcy) natychmiastowej zapłaty wszystkich przewidzianych w umowie, a niezapłaconych rat (przestaje obowiązywać pierwotny harmonogram ich płatności, określony w umowie leasingu), pomniejszonych o korzyści:
- jakie finansujący uzyskał wskutek ich zapłaty i wygaśnięcia umowy leasingu przed umówionym terminem (np. oszczędności na wcześniejszej spłacie kredytu refinansującego nabycie przedmiotu leasingu),
- z tytułu ubezpieczenia rzeczy,
- naprawienia szkody (art. 7095 Kc).
Podejmując decyzję o finansowaniu swojej działalności w formie leasingu, leasingobiorca powinien więc uwzględnić niebezpieczeństwo poniesienia strat spowodowanych utratą przedmiotu umowy wskutek kradzieży. Jest to tym dotkliwsze, że bieżąca wartość rynkowa przedmiotu leasingu, którą zwykle bierze pod uwagę ubezpieczyciel wypłacający ew. odszkodowanie, ulega – w miarę użytkowania (zwłaszcza środków transportu) – zmniejszeniu. Tymczasem leasingobiorca musi uregulować pozostałe do zapłaty raty leasingu, których kwota niejednokrotnie może przewyższać kwotę przyznanego od firmy ubezpieczeniowej odszkodowania pomniejszającego te raty.
Jeżeli przedmiot leasingu został skradziony, kwota pozostająca do spłaty z tytułu umowy leasingu może być zaliczona do kosztów uzyskania przychodów. Nie jest to już opłata za korzystanie z przedmiotu leasingu. Korzystający, podpisując umowę leasingu, zobowiązuje się do poniesienia takiej opłaty w określonych sytuacjach, aby móc korzystać z przedmiotu leasingu. Również poniesione przez leasingobiorcę inne koszty związane z kradzieżą przedmiotu leasingu (np. jednorazowa opłata manipulacyjna z tytułu utraty leasingowanej rzeczy) stanowią wydatki poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania (zabezpieczenia) źródła przychodów i tym samym można zaliczyć je do kosztów podatkowych (por. interpretacja KIS z 6.03.2017, 2641-IBPB-1-2.4510.4.2017.1.BKD).
Zgodnie z KSR 5 Leasing, najem i dzierżawa w razie wygaśnięcia umowy leasingu wskutek utraty przedmiotu leasingu (w wyniku kradzieży) korzystającego obciąża w przypadku leasingu:
- finansowego – płatność wynikająca z umowy leasingu,
- operacyjnego – zapłata przewidzianych w umowie opłat oraz wartości utraconego przedmiotu leasingu.
Kwoty te stanowią dla korzystającego zobowiązanie wobec finansującego z tytułu wygaśnięcia umowy leasingu, obciążające drugostronnie pozostałe koszty operacyjne:
Wn konto 76-1 „Pozostałe koszty operacyjne”,
Ma konto 24 „Pozostałe rozrachunki – zobowiązanie wobec finansującego z tytułu wygaśnięcia umowy leasingu” – w razie leasingu finansowego,
Ma konto 21 „Rozrachunki z dostawcami” – w razie leasingu operacyjnego.
Równocześnie – w przypadku leasingu finansowego – zobowiązanie wobec finansującego z tytułu przedmiotu umowy leasingu, pomniejszone o kwotę zobowiązania wobec finansującego z tytułu wygaśnięcia umowy leasingu (obejmującego sumę zdyskontowanych opłat leasingowych pozostałych do spłaty) zostaje odpisane na pozostałe przychody operacyjne:
Wn konto 24 „Pozostałe rozrachunki – zobowiązanie wobec finansującego z tytułu przedmiotu umowy leasingu”,
Ma konto 76-0 „Pozostałe przychody operacyjne”.
Natomiast wartość netto przedmiotu leasingu (nieumorzona), wobec jego likwidacji spowodowanej kradzieżą, odpisuje się na pozostałe koszty operacyjne:
Wn konto 76-1 „Pozostałe koszty operacyjne”,
Ma konto 01 „Środki trwałe” (na stronę Wn konta 01 uprzednio przeniesiono umorzenia utraconego środka trwałego figurujące na koncie 07 „Umorzenia środków trwałych”).
W razie leasingu operacyjnego utracony przedmiot leasingu wyłącza się z ewidencji pozabilansowej.
Jeżeli umowa leasingu (finansowego, operacyjnego) przewiduje ubezpieczenie jej przedmiotu z cesją ubezpieczenia na rzecz finansującego, wówczas korzystający powinien pomniejszyć zobowiązanie wobec finansującego z tytułu wygaśnięcia umowy leasingu o odszkodowanie należne finansującemu od firmy ubezpieczeniowej, odnosząc je na pozostałe przychody operacyjne:
Wn konto 24 „Pozostałe rozrachunki – zobowiązanie wobec finansującego z tytułu wygaśnięcia umowy leasingu” – w razie leasingu finansowego,
Ma konto 21 „Rozrachunki z dostawcami” – w razie leasingu operacyjnego,
Ma konto 76-0 „Pozostałe przychody operacyjne”.
Skróty w artykułach
- dyrektywa 112 – dyrektywa Rady 2006/112/WE z 28.11.2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (DzUrz UE L 347 z 11.12.2006 r.)
- dyrektywa 2013/34/UE – dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/34/UE z 26.06.2013 r. w sprawie rocznych sprawozdań finansowych, skonsolidowanych sprawozdań finansowych i powiązanych sprawozdań niektórych rodzajów jednostek (...) (DzUrz UE L 182 z 29.06.2013 r.)
- Kc – ustawa z 23.04.1964 r. Kodeks cywilny (DzU z 2023 r. poz. 1610)
- KIMSF – interpretacje Komitetu ds. Interpretacji Międzynarodowej Sprawozdawczości Finansowej
- Kks – ustawa z 10.09.1999 r. Kodeks karny skarbowy (DzU z 2023 r. poz. 654)
- Kp – ustawa z 26.06.1974 r. Kodeks pracy (DzU z 2023 r. poz. 1465)
- Kpc – ustawa z 17.11.1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (DzU z 2023 r. poz. 1550)
- Ksh – ustawa z 15.09.2000 r. Kodeks spółek handlowych (DzU z 2022 r. poz. 1467)
- KSR – Krajowe Standardy Rachunkowości
- MSR – Międzynarodowe Standardy Rachunkowości (ang. International Accounting Standards) wydawane od 2002 r. jako MSSF
- MSSF – Międzynarodowe Standardy Sprawozdawczości Finansowej (ang. International Financial Reporting Standards)
- Op – ustawa z 29.08.1997 r. Ordynacja podatkowa (DzU z 2023 r. poz. 2383)
- Ppsa – ustawa z 30.08.2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (DzU z 2023 r. poz. 1634)
- rozporządzenie o instrumentach finansowych – rozporządzenie Ministra Finansów z 12.12.2001 r. w sprawie szczegółowych zasad uznawania, metod wyceny, zakresu ujawniania i sposobu prezentacji instrumentów finansowych (DzU z 2017 r. poz. 277)
- rozporządzenie o konsolidacji – rozporządzenie Ministra Finansów z 25.09.2009 r. w sprawie szczegółowych zasad sporządzania przez jednostki inne niż banki, zakłady ubezpieczeń i zakłady reasekuracji skonsolidowanych sprawozdań finansowych grup kapitałowych (DzU z 2017 r. poz. 676)
- rozporządzenie składkowe – rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 18.12.1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (DzU z 2023 r. poz. 728)
- rozporządzenie z 13.09.2017 r. – rozporządzenie Ministra Rozwoju i Finansów w sprawie rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego, jednostek budżetowych, samorządowych zakładów budżetowych, państwowych funduszy celowych oraz państwowych jednostek budżetowych mających siedzibę poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej (DzU z 2020 r. poz. 342)
- specustawa – ustawa z 2.03.2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (tekst jedn. DzU z 2023 r. poz. 1327)
- uobr – ustawa z 11.05.2017 r. o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym (DzU z 2023 r. poz. 1015)
- uor – ustawa z 29.09.1994 r. o rachunkowości (DzU z 2023 r. poz. 120)
- updof – ustawa z 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (DzU z 2022 r. poz. 2647)
- updop – ustawa z 15.02.1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (DzU z 2022 r. poz. 2587)
- upol – ustawa z 12.01.1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (DzU z 2023 r. poz. 70)
- US GAAP – Amerykańskie Standardy Rachunkowości (ang. Generally Accepted Accounting Principles)
- ustawa akcyzowa – ustawa z 6.12.2008 r. o podatku akcyzowym (DzU z 2023 r. poz. 1542)
- ustawa emerytalna – ustawa z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (DzU z 2023 r. poz. 1251)
- ustawa KAS – ustawa z 16.11.2016 r. o Krajowej Administracji Skarbowej (DzU z 2023 r. poz. 615)
- ustawa o KRS – ustawa z 20.08.1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (DzU z 2023 r. poz. 685)
- ustawa o PCC – ustawa z 9.09.2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (DzU z z 2023 r. poz. 170)
- ustawa o VAT – ustawa z 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług (DzU z 2023 r. poz. 1570)
- ustawa o zfśs – ustawa z 4.03.1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (DzU z 2023 r. poz. 998)
- ustawa zasiłkowa – ustawa z 25.06.1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (DzU z 2022 r. poz. 1732)
- ustawa zdrowotna – ustawa z 27.08.2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (DzU z 2022 r. poz. 2561)
- usus – ustawa z 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (DzU z 2023 r. poz. 1230)
- uzpd – ustawa o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne
- Założenia koncepcyjne MSSF – Założenia koncepcyjne sprawozdawczości finansowej (Conceptual Framework for Financial Reporting)
- CEIDG – Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej
- EOG – Europejski Obszar Gospodarczy
- FEP – Fundusz Emerytur Pomostowych
- FGŚP – Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych
- FP – Fundusz Pracy
- FS – Fundusz Solidarnościowy
- IASB – Rada Międzynarodowych Standardów Rachunkowości
- IS – izba skarbowa
- KAS – Krajowa Administracja Skarbowa
- KIS – Krajowa Informacja Skarbowa
- KNF – Komisja Nadzoru Finansowego
- KRBR – Krajowa Rada Biegłych Rewidentów
- KRS – Krajowy Rejestr Sądowy
- KSB – Krajowe Standardy Badania
- MF – Minister Finansów
- MPiPS – Minister Pracy i Polityki Społecznej
- MRiF – Minister Rozwoju i Finansów
- MRiPS – Minister Rodziny i Polityki Społecznej
- MSiG – Monitor Sądowy i Gospodarczy
- NSA – Naczelny Sąd Administracyjny
- PANA – Polska Agencja Nadzoru Audytowego
- PIBR – Polska Izba Biegłych Rewidentów
- PKD – Polska Klasyfikacja Działalności
- pkpir – podatkowa księga przychodów i rozchodów
- PPK – pracownicze plany kapitałowe
- RM – Rada Ministrów
- SA – sąd apelacyjny
- sf – sprawozdanie finansowe
- skok – spółdzielcza kasa oszczędnościowo-kredytowa
- SN – Sąd Najwyższy
- SO – sąd okręgowy
- TK – Trybunał Konstytucyjny
- TSUE – Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej
- UCS – urząd celno-skarbowy
- UE – Unia Europejska
- US – urząd skarbowy
- WDT – wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów
- WNT – wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów
- WSA – wojewódzki sąd administracyjny
- zfśs – zakładowy fundusz świadczeń socjalnych
