Płatności na rachunek faktora – wyłączenie z kosztów podatkowych i obowiązek zapłaty z zastosowaniem MPP

Od 1.01.2020 r. w updof i updop wprowadzono przepisy wyłączające możliwość zaliczania do kosztów uzyskania przychodów kosztów dotyczących transakcji między przedsiębiorcami, o wartości przekraczającej 15 tys. zł, jeżeli płatności dotyczące tych transakcji zostały dokonane przelewem na rachunek czynnego podatnika VAT, inny niż widniejący w wykazie podatników VAT, o którym mowa w art. 96b ustawy o VAT (tzw. biała lista) – zob. art. 22p ust. 1 pkt 2 updof i art. 15d ust. 1 pkt 2 updop.

Od 1.01.2020 r. obowiązuje też art. 117ba Op, określający w takich przypadkach solidarną odpowiedzialność nabywców towarów i usług za zaległości podatkowe sprzedawcy w podatku VAT.

Negatywne skutki wynikające z tych przepisów nie zostały wyłączone w odniesieniu do przelewu – za zakupione towary bądź usługi – dokonywanego na rzecz podmiotów trzecich, w związku z cesją wierzytelności bądź z umową faktoringu.

Jednak z literalnego brzmienia przepisów wynika, że aby nie zachodziło wyłączenie z kosztów podatkowych czy nie wchodziła w grę solidarna odpowiedzialność, wystarczy zapłata na dowolny rachunek wskazany na białej liście, a nie tylko na rachunek wskazany na białej liście we wpisie dotyczącym sprzedawcy.

Uważam więc, że ww. sankcje nie mają zastosowania w przypadku dokonania płatności na widniejące na białej liście rachunki nabywców wierzytelności czy faktora.

W opisanej w pytaniu sytuacji – moim zdaniem – od 1.01.2020 r. możliwe jest dokonywanie przelewu na rachunek faktora – bez negatywnych konsekwencji podatkowych, o ile jest to rachunek wskazany w wykazie podatników VAT.

Dodać przy tym należy, że podatnicy, którzy dokonają płatności na inny rachunek niż wskazany w wykazie, mogą – w terminie 3 dni od dnia zlecenia przelewu – zawiadomić o tym właściwego dla wystawcy faktury naczelnika US i w ten sposób wyłączyć możliwość zastosowania sankcji (art. 117ba § 3 Op, art. 22p ust. 4 updof i art. 15d ust. 4 updop).

Zawiadomienie w ww. terminie niewłaściwego US nie będzie mieć negatywnych konsekwencji (naczelnik, który otrzyma zawiadomienie o zleceniu przelewu na rachunek, którego nie ma w wykazie podatników VAT, a nie będzie właściwy dla wystawcy faktury, przekaże takie zawiadomienie do właściwego naczelnika US)[1].

Z możliwości zawiadomienia naczelnika US mogą także skorzystać podatnicy dokonujący płatności na rachunki faktorów kontrahentów, które nie zostały wskazane na białej liście.

Od 1.11.2019 r. wszedł w życie art. 108a ust. 1a ustawy o VAT przewidujący obowiązek dokonywania płatności z zastosowaniem MPP. Obowiązek ten istnieje, jeżeli łącznie spełnionych jest pięć warunków (patrz ramka na poprzedniej stronie).

Jest on niezależny od tego, czy płatność ma nastąpić na rachunek sprzedawcy, czy też na rachunek wskazanej przez niego osoby trzeciej, np. faktora. Niedopełnienie tego obowiązku skutkuje m.in. wyłączeniem wydatku z kosztów uzyskania przychodów na podstawie art. 22p ust. 1 pkt 3 updof i art. 15d ust. 1 pkt 3 updop, chyba że faktura dokumentująca dostawę/świadczenie usług nie zawierała – obowiązkowej w takim przypadku – adnotacji „mechanizm podzielonej płatności”. Nie skutkuje natomiast solidarną odpowiedzialnością nabywcy za zaległości sprzedawcy w VAT, gdyż do Op nie dodano stosownych przepisów (podobnych do zawartych w art. 117ba Op).