Od zlecenia na urlopie macierzyńskim nie płaci się składek ZUS

Praca i urlop w niższym wymiarze

Nie ma również formalnych przeszkód do nawiązania na tych warunkach umowy zlecenia z pracownicą przebywającą na urlopie rodzicielskim, choć Kp zdaje się preferować inny sposób dorabiania – pracę na niepełnym etacie w trakcie urlopu macierzyńskiego. Zgodnie bowiem z art. 182^1e Kp pracownik może łączyć korzystanie z urlopu rodzicielskiego z wykonywaniem pracy u macierzystego pracodawcy (tego, który udzielił urlopu) w wymiarze nie wyższym niż połowa pełnego etatu; przez pozostałą część wymiaru odbiera on wciąż urlop rodzicielski.

Atutem tego rozwiązania jest to, że powoduje odpowiednie wydłużenie urlopu rodzicielskiego. Pracownik chcący z niego skorzystać musi, najpóźniej na 21 dni przed rozpoczęciem pracy w tym trybie, złożyć pracodawcy wniosek zawierający:

• jego imię i nazwisko,
• obniżony wymiar czasu pracy, nie większy od połowy pełnego etatu,
• wskazanie okresu, przez jaki zamierza łączyć pracę w zmniejszonym wymiarze z urlopem rodzicielskim,
• oświadczenie o zamiarze łączenia części urlopu rodzicielskiego powstałej w wyniku proporcjonalnego wydłużenia urlopu z pracą w wymiarze nie wyższym niż połowa pełnego wymiaru czasu pracy, z określeniem wymiaru czasu pracy, albo o braku takiego zamiaru (§ 20 rozporządzenia MRPiPS w sprawie wniosków dotyczących uprawnień pracowników związanych z rodzicielstwem oraz dokumentów dołączanych do takich wniosków[1]).

W tych okolicznościach zatrudniony podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym oraz zdrowotnemu z obu tytułów – pracy i urlopu (zasiłku) rodzicielskiego w zmniejszonych wymiarach (art. 9 ust. 6b usus).

Zlecenie w trakcie urlopu rodzicielskiego

Inna opcja, jaką ma prawo wybrać pracownica, to świadczenie podczas urlopu rodzicielskiego zlecenia dla macierzystego zakładu pracy, oczywiście bez groźby odebrania jej uprawnienia do zasiłku macierzyńskiego otrzymywanego z racji stosunku pracy. Za pracownika uznaje się również osobę, która wykonuje pracę na podstawie umowy cywilnej (agencyjnej, zlecenia lub innej o świadczenie usług, do której zgodnie z Kc stosuje się przepisy o zleceniu, albo o dzieło) zawartej bezpośrednio z pracodawcą lub z innym podmiotem, ale na rzecz pracodawcy (art. 8 ust. 2 usus). W takim układzie przychody z obu umów kwalifikuje się do przychodów ze stosunku pracy i w konsekwencji rozlicza w jednej pozycji raportu ZUS RCA.

Jednak pracownik korzystający z urlopu rodzicielskiego i realizujący jednocześnie zlecenie na rzecz pracodawcy traci status „własnego pracownika”. Dzieje się tak dlatego, że podczas urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego (czyli w trakcie pobierania zasiłku macierzyńskiego) nie jest objęty obowiązkowymi ubezpieczeniami społecznymi i zdrowotnym z racji stosunku pracy, lecz podlega obligatoryjnym ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym (bez zdrowotnego) z tytułu zasiłku macierzyńskiego (art. 6 ust. 1 pkt 19 usus). Składki emerytalne i rentowe finansuje w tym przypadku budżet państwa, a nalicza się je od kwoty zasiłku (art. 16 ust. 1 i art. 18 ust. 6 usus).

Zbieg tytułów działa na korzyść

Zbieg wskazanych tytułów do ubezpieczeń reguluje art. 9 ust. 1c usus, na mocy którego wymieniona osoba podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym (bez zdrowotnego) z tytułu zasiłku macierzyńskiego, a zlecenie stanowi podstawę do dobrowolnych ubezpieczeń emerytalnego i rentowych oraz obowiązkowego zdrowotnego (np. pisma Centrali ZUS z 13.10.2014 r., WPI/200000/43/I165/2014, i 23.12.2014 r., WPI/200000/43/1481/2014).

W konsekwencji pracodawca powinien zgłosić pracownicę do ZUS na dokumencie zgłoszeniowym ZUS ZZA z kodem 04 10 xx w ciągu 7 dni od rozpoczęcia wykonywania pracy na umowę cywilną. Następnie należy za nią co miesiąc odprowadzać składkę zdrowotną, składając imienny raport miesięczny ZUS RZA.