Nowe uproszczenia w rachunkowości

Wprowadza je art. 9 ustawy z 9.11.2018 r. o zmianie niektórych ustaw w celu wprowadzenia uproszczeń dla przedsiębiorców w prawie podatkowym i gospodarczym[1].

Główne udogodnienia obejmują:

1. Podwyższenie progów pozwalających uznać jednostkę za małą. Wzrosły one o 50%: z 17 mln do 25,5 mln zł – w przypadku sumy bilansowej na koniec roku obrotowego, oraz z 34 mln do 51 mln zł – w przypadku przychodów netto ze sprzedaży towarów i produktów w roku obrotowym (bez mian pozostał próg przeciętnego zatrudnienia – 50 osób).

Tym samym rozciągnięto na nową grupę jednostek prawo do:

• uproszczeń sprawozdawczości finansowej oraz niesporządzania sprawozdania z działalności – decyzję o skorzystaniu z tych uprawnień podejmuje organ zatwierdzający,
• niestosowania niektórych postanowień uor (chodzi o możliwość: korzystania z podatkowej definicji leasingu finansowego, nieustalania odroczonego podatku dochodowego od osób prawnych, nieeliminowania z kosztów wytworzenia zapasów produktów kosztów stałych niewykorzystanych normalnych zdolności produkcyjnych, rezygnacji ze stosowania rozporządzenia o instrumentach finansowych) – decyzję o skorzystaniu z ogółu lub niektórych uproszczeń podejmuje kierownik jednostki.

2. Rozszerzenie kręgu jednostek, które mogą być zaliczone do jednostek mikro, o osoby fizyczne oraz spółki osób fizycznych: cywilne, jawne i partnerskie, a także przedsiębiorstwo w spadku, działające zgodnie z ustawą z 5.07.2018 r. o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej[2], których – wyrażona w złotych – równowartość przychodów ze sprzedaży towarów, produktów i operacji finansowych mieści się w przedziale od 2 mln do 3 mln euro; chodzi o przychody za poprzedzający rok obrotowy, a jeżeli jednostka dopiero rozpoczęła działalność lub prowadzenie ksiąg – za rok bieżący.

3. Uprawnienie wszystkich jednostek do skrócenia okresu archiwizowania sprawozdań finansowych – zarówno elektronicznych, jak i sporządzonych w latach ubiegłych na papierze – do 5 lat, liczonych od pierwszego dnia roku obrotowego następującego po roku, w którym dane sprawozdanie finansowe zostało zatwierdzone.

4. Przyznanie prawa jednostkom mikro, małym (innym niż spółki komandytowe, ska, a także te spółki jawne lub komandytowe, których wszystkimi wspólnikami ponoszącymi nieograniczoną odpowiedzialność są spółki kapitałowe lub ska) oraz jednostkom pozarządowym do:

• rezygnacji z zachowania zasady ostrożności (art. 7 uor) przy wycenie aktywów i pasywów oraz zaniechania dokonywania odpisów aktualizujących wartość aktywów, a także tworzenia rezerw na znane jednostce ryzyko, grożące straty oraz skutki innych zdarzeń (komentarz: warunkiem rzetelności sprawozdania finansowego jest odzwierciedlenie istotnych strat i ryzyk, wpływających na sytuację majątkową jednostki; ustawowe zwolnienie z obowiązku zapisanego w art. 4 uor legalizuje prezentację nieprawdy),
• dokonywania odpisów amortyzacyjnych od środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych (art. 32 i art. 33 uor) wg zasad określonych w przepisach podatkowych (komentarz: dotychczas powszechnie uznawane było za dopuszczalne stosowanie podatkowych zasad i stawek amortyzacji; przepis może skłaniać do wniosku, że stosowanie podatkowych stawek amortyzacji przez jednostki wyłączone z możliwości korzystania z nowych uprawnień jest niezgodne z uor; byłby to błędny pogląd),
• zaniechania dokonywania biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów z tytułu przyszłych świadczeń na rzecz pracowników, w tym świadczeń emerytalnych (art. 39 uor) (komentarz: obowiązek tworzenia rezerw na świadczenia emerytalne istnieje wtedy, gdy jednostka stosuje własny program dodatkowych świadczeń emerytalnych dla ogółu lub części pracowników; programy takie – jak na razie – realizują tylko nieliczne, z reguły duże jednostki, a nie małe czy mikro).