Nowa składka wypadkowa nie dla każdej firmy

W tym roku składkowym – trwającym od 1.04.2020 do 31.03.2021 – zmiana nie obejmie wszystkich płatników. Nadal aktualne pozostają kategorie ryzyka dla poszczególnych grup działalności obowiązujące od 1.04.2018. Te kategorie co do zasady są zmieniane co 3 lata (art. 30 ust. 5 ustawy wypadkowej). Kolejna ich zmiana nastąpi od przyszłego roku składkowego.

Od kwietnia nadal obowiązują więc kategorie ryzyka określone w rozporządzeniu MRPiPS z 5.03.2018 zmieniającym rozporządzenie w sprawie różnicowania stopy procentowej składki na ubezpieczenie społeczne z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych w zależności od zagrożeń zawodowych i ich skutków (DzU poz. 502) oraz odpowiadające im stopy procentowe składki wypadkowej.

Brak zmiany kategorii ryzyka firmy nie oznacza jednak, że dla każdego płatnika stopa procentowa składki wypadkowej pozostała na niezmienionym poziomie. Na wysokość tej składki wpływa bowiem również wypadkowość w firmie oraz liczba osób zatrudnianych w warunkach zagrożenia.

Ryczałtowa stawka

Nowy okres składkowy nie wiąże się z żadną zmianą dla płatników, którzy:

• podlegają wpisowi do rejestru REGON, ale zgłaszają do ubezpieczenia wypadkowego nie więcej niż 9 ubezpieczonych,
• nie podlegają wpisowi do rejestru REGON – bez względu na liczbę ubezpieczonych.

Takich płatników obowiązuje ryczałtowa stopa procentowa składki wypadkowej w wysokości 50% najwyższej składki dla wszystkich grup płatników. W tym roku składkowym nadal wynosi ona 3,33%. Płatnicy z tej grupy będą więc nadal opłacać składkę wypadkową w wysokości 1,67% podstawy wymiaru.

Liczba ubezpieczonych

Liczbę ubezpieczonych należy ustalać jako iloraz sumy osób podlegających ubezpieczeniu wypadkowemu w poszczególnych miesiącach 2019 i liczby miesięcy, przez które płatnik był w ubiegłym roku zgłoszony w ZUS co najmniej 1 dzień (tj. w których zgłaszał do ubezpieczenia wypadkowego przynajmniej 1 osobę). Wynik zaokrągla się do jedności „w górę”, jeśli końcówka jest większa lub równa 0,5 lub „w dół”, gdy jest mniejsza od 0,5.

Przy ustalaniu liczby ubezpieczonych nie bierze się pod uwagę osób:

• które podlegają ubezpieczeniom społecznym, ale nie podlegają ubezpieczeniu wypadkowemu (np. wykonujących pracę nakładczą),
• które cały miesiąc przebywały na urlopie bezpłatnym, wychowawczym, pobierały zasiłek macierzyński, zasiłek w wysokości zasiłku macierzyńskiego,
• za które za dany miesiąc są rozliczane składki lub wykazywane świadczenia po ustaniu tytułu do ubezpieczeń społecznych (tj. w miesiącu, za który składany jest imienny raport miesięczny za daną osobę, nie podlegała ona ubezpieczeniu wypadkowemu nawet przez 1 dzień).

Obliczy ZUS…

Stopę procentową składki wypadkowej obowiązującej od kwietnia 2020 muszą zweryfikować płatnicy, którzy podlegają wpisowi do rejestru REGON i w 2019 zgłaszali do ubezpieczenia wypadkowego co najmniej 10 ubezpieczonych.

U tych płatników obliczenia składki wypadkowej opierają się na dodatkowych parametrach.

Dla części z nich stopę procentową składki wypadkowej ustali ZUS. Dotyczy to tych płatników, którzy za ostatnie kolejne 3 lata (2017–2019) złożyli informacje ZUS IWA, wykazując w nich m.in. liczbę wypadków przy pracy ogółem, śmiertelnych i ciężkich oraz liczbę osób zatrudnionych w warunkach zagrożenia (które występują w razie przekroczenia najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy).

Na tej podstawie ZUS ustali, do jakiej kategorii działalności należy płatnik według PKD aktualnego na 31.12.2019. W ten sposób przypisze mu odpowiedni procent składki. Dodatkowo jednak ZUS stosuje tzw. wskaźnik korygujący, ustalony indywidualnie dla płatnika na podstawie różnicy między kategorią ryzyka dla grupy działalności, do której on należy ze względu na rodzaj działalności, a kategorią ryzyka ustaloną dla niego na podstawie danych wykazanych w ZUS IWA za ostatnie 3 lata. Wskaźnik ten wynosi od 0,5 do 1,5. Firmy z tej samej grupy działalności mogą więc płacić składkę wypadkową w różnej wysokości, zależne od stopnia wypadkowości i warunków pracy.

Płatnicy z tej grupy powinni otrzymać zawiadomienie z ZUS o obowiązującej ich w nowym roku składkowym stopie procentowej składki wypadkowej do 20 kwietnia. Płatnik, który nie otrzyma go w tym terminie, powinien skontaktować się z ZUS.

…albo płatnik

Taki przedsiębiorca powinien się jednak najpierw zastanowić, czy złożył ZUS IWA za 3 ostatnie lata, a jeśli tak – czy miał taki obowiązek. ZUS ustala bowiem stopę procentową tej składki tylko wtedy, gdy może czerpać informacje z ZUS IWA złożonych obowiązkowo za 3 lata.

Płatnik, który nie złożył tej informacji za 3 lata (albo złożył ją, mimo braku takiego obowiązku), powinien samodzielnie ustalić obowiązującą go od kwietnia br. stopę procentową składki wypadkowej. A właściwie tylko ją zweryfikować, z uwagi na brak zmiany kategorii ryzyka dla grup działalności. Dla tych płatników zwykle wysokość stopy procentowej pozostanie bez zmian. Inaczej może być, gdy płatnik pomylił się w ubiegłorocznych obliczeniach. Taka sytuacja nie jest wcale rzadkością.

Przedsiębiorca z tej grupy ma obowiązek opłacać składkę wypadkową według stopy procentowej ustalonej dla grupy działalności, do której należy. Aby ją ustalić, na podstawie dwóch pierwszych cyfr kodu PKD (ujętego w rejestrze REGON na 31.12.2019), musi sprawdzić, do jakiej sekcji (oznaczonej literą) i działu (pierwsze dwie cyfry kodu) został zaklasyfikowany zgodnie z rozporządzeniem RM z 24.12.2007 w sprawie Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD).