Nie każde przelanie pieniędzy na konto innej osoby w celu ich przechowania skutkuje obowiązkiem zapłaty PCC

Tak orzekł NSA w wyrokach z 24.04.2019 (II FSK 1574/17, II FSK 1575/17, II FSK 2780/18).

W myśl art. 835 Kc przez umowę przechowania przechowawca zobowiązuje się zachować w stanie niepogorszonym rzecz ruchomą oddaną mu na przechowanie. Na podstawie art. 845 Kc, jeżeli z przepisów szczególnych albo z umowy lub okoliczności wynika, że przechowawca może rozporządzać oddanymi na przechowanie pieniędzmi lub innymi rzeczami oznaczonymi tylko co do gatunku, stosuje się odpowiednio przepisy o pożyczce (depozyt nieprawidłowy). Czas i miejsce zwrotu określają przepisy o przechowaniu.

Umowa depozytu nieprawidłowego jest więc szczególnym typem umowy zobowiązaniowej, łączącej elementy przechowania i pożyczki. W odróżnieniu od umowy przechowania w umowie depozytu nieprawidłowego przechowawca może rozporządzać przedmiotami oddanym na przechowanie. Uprawnienie do rozporządzania przedmiotem przechowania może wynikać z przepisów szczególnych albo z umowy lub okoliczności. Uprawnienia tego nie można domniemywać.

NSA potwierdził, że sam fakt przelania pieniędzy na konto bankowe określonej osoby w celu ich przechowania i przekazania wskazanej przez wpłacającego innej osobie nie stanowi samodzielnie przesłanki do stwierdzenia, że doszło do powstania i wykonania czynności cywilnoprawnej depozytu nieprawidłowego, podlegającej opodatkowaniu na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. j ustawy o PCC w zw. z art. 845 Kc. (...) Nie można zgodzić się z poglądem zawartym w skardze kasacyjnej, że „sama wpłata środków pieniężnych na konto bankowe przechowawcy jest równoznaczna z prawem rozporządzania tymi środkami wyłącznie przez przechowawcę.” (...) Polecenie powierzającego pieniądze co do przekazania, wydania ich określonej osobie trzeciej, nie stanowi prawa do dysponowania tymi środkami; jest to obowiązek i wykonanie obowiązku nałożonego na przechowawcę i/lub zobowiązanego do przekazania.

Podobne stanowisko NSA zajął wcześniej w wyroku z 21.05.2013 (II FSK 1830/11).

Dodajmy, że od 1.01.2019 zmieniła się stawka PCC od umowy depozytu nieprawidłowego – wynosi ona 0,5% podstawy opodatkowania (dotychczas 2%). Taka sama stawka obowiązuje w przypadku umowy pożyczki. Umowa przechowania nie podlega PCC.