Naliczanie składek ZUS w przypadku kilku umów zlecenia z jednym zleceniobiorcą

Każda umowa zlecenia stanowi odrębny tytuł do ubezpieczeń społecznych w ZUS (jeśli każda została zawarta na wykonywanie innego rodzaju czynności lub w różnym okresie).

Zgodnie z art. 18 ust. 1, 3 i 7 usus podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe ubezpieczonych, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy (tj. osób wykonujących pracę na podstawie umowy agencyjnej, zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kc stosuje się przepisy dotyczące zlecenia oraz osób z nimi współpracujących), stanowi uzyskany z tytułu wykonywanej umowy przychód, w rozumieniu updof, jeżeli w umowie odpłatność za jej wykonywanie określono kwotowo, w kwotowej stawce godzinowej, akordowej albo prowizyjnie. Ponadto w myśl art. 20 ust. 1 usus podstawą wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe oraz wypadkowe jest podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe.

Przyjmując, że wszystkie umowy podlegają ubezpieczeniom społecznym, w celu ustalenia miesięcznej podstawy wymiaru składek społecznych (ich naliczenia i odprowadzenia w odpowiedniej wysokości) należy zsumować przychody ze wszystkich umów i dopiero od sumy naliczyć i odprowadzić składki. W przypadku błędnego liczenia składek społecznych – od każdej z umów osobno – gdy zaokrągla się wynik dla każdej z umów, a następnie sumuje składki, ich wysokość może być większa lub mniejsza niż przy naliczaniu składki od sumy przychodów. W efekcie w deklaracji ZUS DRA można podać większą lub mniejszą niż należy kwotę składek, co spowoduje powstanie nadpłaty/niedopłaty.

Inaczej trzeba postąpić przy obliczaniu składki zdrowotnej. Oblicza się ją odrębnie dla każdej umowy zlecenia – zgodnie z art. 82 ust. 1 i 2 ustawy zdrowotnej. Przepisy te stanowią, że:

• w przypadku gdy ubezpieczony uzyskuje przychody z więcej niż jednego tytułu do objęcia obowiązkiem ubezpieczenia zdrowotnego, o którym mowa w art. 66 ust. 1, składka na ubezpieczenie zdrowotne opłacana jest z każdego z tych tytułów odrębnie.
• w przypadku gdy w ramach jednego z tytułów do objęcia obowiązkiem ubezpieczenia zdrowotnego wymienionych w art. 66 ust. 1 ubezpieczony uzyskuje więcej niż jeden przychód, składka na ubezpieczenie zdrowotne jest opłacana od każdego z uzyskanych przychodów odrębnie.

Powyższe znajduje odzwierciedlenie w systemie PUE ZUS. Jeżeli w raporcie ZUS RCA zostanie wpisana kwota składek społecznych obliczona dla każdej umowy osobno, to w momencie weryfikacji dokumentów przed ich wysyłką do ZUS, pojawi się krytyczny błąd, bo wpisana wysokość składek nie będzie równa wysokości składki wynikającej ze zsumowanych podstaw wymiaru ze wszystkich umów (taką podstawę należy wpisać w raporcie rozliczeniowym).

System PUE ZUS nie sprawdza natomiast poprawności podanej kwoty składki zdrowotnej i nie informuje o błędzie, nie wyliczając automatycznie prawidłowej wysokości składki w stosunku do podanej wysokości zsumowanych podstaw wymiaru.

Przedstawiony sposób postępowania, tj. naliczanie składek społecznych od sumy przychodów ze wszystkich umów zlecenia, natomiast składki zdrowotnej od każdej umowy odrębnie, potwierdziło pisemnie, na pytanie autora, Centrum Kontaktu Klientów ZUS.