Nabycie renty rodzinnej nie pozbawia przedsiębiorcy kwoty wolnej od podatku
Rolnik lub domownik objęty pełnym ubezpieczeniem w KRUS nieprzerwanie od co najmniej 3 lat, który rozpoczął wykonywanie pozarolniczej działalności gospodarczej (DG), w tym jako wspólnik spółki cywilnej, bądź współpracę przy niej, podlega nadal temu ubezpieczeniu przez czas prowadzenia firmy lub współpracy, jeśli łącznie spełnia poniższe warunki:
- w ciągu 14 dni od rozpoczęcia DG lub współpracy złoży w KRUS oświadczenie o kontynuacji ubezpieczenia rolniczego,
- nadal prowadzi działalność rolniczą albo stale pracuje: w gospodarstwie rolnym o obszarze użytków rolnych powyżej 1 ha przeliczeniowego lub w dziale specjalnym produkcji rolnej,
- nie jest pracownikiem i nie pozostaje w stosunku służbowym,
- nie ma ustalonego prawa do emerytury lub renty albo do świadczeń z ubezpieczeń społecznych,
- należny PIT za poprzedni rok kalendarzowy od przychodów z pozarolniczej DG nie przekracza kwoty 3723 zł (art. 5a ust. 1 ustawy z 20.12.1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników, DzU z 2022 r. poz. 933).
Z chwilą uzyskania prawa do renty rodzinnej z ZUS zostaje on zatem wykluczony z ubezpieczeń rolniczych, a jego status ocenia się na podstawie usus. Zgodnie zaś z jej art. 9 ust. 5 indywidualny przedsiębiorca, mający ustalone prawo do renty (w tym rodzinnej), z racji działalności podlega dobrowolnie ubezpieczeniom społecznym, a obligatoryjnie – ubezpieczeniu zdrowotnemu.
ZUS sam pomniejsza rentową zaliczkę
Od wypłacanej mu renty rodzinnej ZUS ma obowiązek odprowadzać miesięczne zaliczki na PIT, ujmując z nich tzw. ulgę miesięczną w wysokości 300 zł (1/12 kwoty zmniejszającej podatek określonej w I przedziale skali, tj. 1/12 z 3600 zł). Jednak na wniosek podatnika sporządzony na piśmie (EPD-18) ZUS odstępuje od stosowania ulgi miesięcznej, poczynając od miesiąca otrzymania wniosku, a jeżeli nie jest to możliwe – od następnego miesiąca. Wniosek obowiązuje w kolejnych latach kalendarzowych, chyba że zainteresowany go wycofa, składając ponownie formularz EPD-18 z zaznaczoną rubryką dotyczącą wycofania wniosku o rezygnację z ulgi miesięcznej. Wówczas organ rentowy znowu zacznie stosować ulgi miesięczne z zaliczek na PIT pochodzących z renty rodzinnej – od miesiąca otrzymania wniosku wycofującego, a gdy nie jest to możliwe – od kolejnego miesiąca (art. 34 ust. 1, 2, 2a i 2b updof).
PIT z działalności dopiero po wyczerpaniu kwoty wolnej
Co do zasady osoba osiągająca przychody z DG rozliczanej według skali płaci zaliczki na PIT dopiero od miesiąca/kwartału, w którym dochody z tego tytułu przekroczyły iloraz kwoty zmniejszającej podatek i najniższej stawki PIT, tj. 30 tys. zł. Zaliczki za kolejne miesiące/kwartały ustala jako różnicę między podatkiem dochodowym naliczonym od dochodu, osiągniętym narastająco od początku roku kalendarzowego, a sumą zaliczek za poprzednie miesiące/kwartały (art. 44 ust. 3 i 3g updof). Updof nie nakazuje przy tym wcześniejszej zapłaty zaliczek (tj. przed wyczerpaniem kwoty wolnej od podatku), jeśli płatnik z innego stosunku zatrudnienia pomniejsza jej zaliczki o ulgę miesięczną 300 zł.
Jeśli przedsiębiorca obawia się w przyszłości konieczności dopłaty podatku w zeznaniu rocznym, może złożyć wniosek EPD-18 w ZUS, aby ten nie obniżał zaliczek naliczanych od renty rodzinnej o ulgę miesięczną.
Również w przyszłym roku z zaliczek pochodzących z emerytur i rent (w tym rent rodzinnych) ZUS będzie stosować z urzędu co do zasady pełną ulgę miesięczną 300 zł, chyba że zainteresowany złoży mu (art. 31b ust. 4 updof) oświadczenie ws.:
- stosowania tzw. cząstkowego pomniejszenia, tj. o 150 lub o 100 zł – najlepiej na nowym wzorze PIT-3(8), zaznaczając na początku formularza kwadrat nr 2 i następnie w części D odpowiedni kwadrat w poz. 8, albo
- rezygnacji z pomniejszenia – najlepiej na kolejnym druku PIT-3(8) z zakreślonym na początku formularza kwadratem nr 2 i następnie w części D odpowiednim kwadratem w poz. 9.
Zatem również w nowym roku przedsiębiorca korzystający z kwoty wolnej od PIT w ramach DG będzie mógł przesłać do ZUS wniosek ws. rezygnacji z ulgi miesięcznej. Zasada, że zaliczki na PIT nalicza on od miesiąca/kwartału, w którym dochód z DG wypracowany od początku danego roku kalendarzowego przekroczy 30 tys. zł, pozostanie niezmieniona.
Skróty w artykułach
- dyrektywa 112 – dyrektywa Rady 2006/112/WE z 28.11.2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (DzUrz UE L 347 z 11.12.2006 r.)
- dyrektywa 2013/34/UE – dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/34/UE z 26.06.2013 r. w sprawie rocznych sprawozdań finansowych, skonsolidowanych sprawozdań finansowych i powiązanych sprawozdań niektórych rodzajów jednostek (...) (DzUrz UE L 182 z 29.06.2013 r.)
- Kc – ustawa z 23.04.1964 r. Kodeks cywilny (DzU z 2023 r. poz. 1610)
- KIMSF – interpretacje Komitetu ds. Interpretacji Międzynarodowej Sprawozdawczości Finansowej
- Kks – ustawa z 10.09.1999 r. Kodeks karny skarbowy (DzU z 2023 r. poz. 654)
- Kp – ustawa z 26.06.1974 r. Kodeks pracy (DzU z 2023 r. poz. 1465)
- Kpc – ustawa z 17.11.1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (DzU z 2023 r. poz. 1550)
- Ksh – ustawa z 15.09.2000 r. Kodeks spółek handlowych (DzU z 2022 r. poz. 1467)
- KSR – Krajowe Standardy Rachunkowości
- MSR – Międzynarodowe Standardy Rachunkowości (ang. International Accounting Standards) wydawane od 2002 r. jako MSSF
- MSSF – Międzynarodowe Standardy Sprawozdawczości Finansowej (ang. International Financial Reporting Standards)
- Op – ustawa z 29.08.1997 r. Ordynacja podatkowa (DzU z 2023 r. poz. 2383)
- Ppsa – ustawa z 30.08.2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (DzU z 2023 r. poz. 1634)
- rozporządzenie o instrumentach finansowych – rozporządzenie Ministra Finansów z 12.12.2001 r. w sprawie szczegółowych zasad uznawania, metod wyceny, zakresu ujawniania i sposobu prezentacji instrumentów finansowych (DzU z 2017 r. poz. 277)
- rozporządzenie o konsolidacji – rozporządzenie Ministra Finansów z 25.09.2009 r. w sprawie szczegółowych zasad sporządzania przez jednostki inne niż banki, zakłady ubezpieczeń i zakłady reasekuracji skonsolidowanych sprawozdań finansowych grup kapitałowych (DzU z 2017 r. poz. 676)
- rozporządzenie składkowe – rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 18.12.1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (DzU z 2023 r. poz. 728)
- rozporządzenie z 13.09.2017 r. – rozporządzenie Ministra Rozwoju i Finansów w sprawie rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego, jednostek budżetowych, samorządowych zakładów budżetowych, państwowych funduszy celowych oraz państwowych jednostek budżetowych mających siedzibę poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej (DzU z 2020 r. poz. 342)
- specustawa – ustawa z 2.03.2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (tekst jedn. DzU z 2023 r. poz. 1327)
- uobr – ustawa z 11.05.2017 r. o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym (DzU z 2023 r. poz. 1015)
- uor – ustawa z 29.09.1994 r. o rachunkowości (DzU z 2023 r. poz. 120)
- updof – ustawa z 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (DzU z 2022 r. poz. 2647)
- updop – ustawa z 15.02.1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (DzU z 2022 r. poz. 2587)
- upol – ustawa z 12.01.1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (DzU z 2023 r. poz. 70)
- US GAAP – Amerykańskie Standardy Rachunkowości (ang. Generally Accepted Accounting Principles)
- ustawa akcyzowa – ustawa z 6.12.2008 r. o podatku akcyzowym (DzU z 2023 r. poz. 1542)
- ustawa emerytalna – ustawa z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (DzU z 2023 r. poz. 1251)
- ustawa KAS – ustawa z 16.11.2016 r. o Krajowej Administracji Skarbowej (DzU z 2023 r. poz. 615)
- ustawa o KRS – ustawa z 20.08.1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (DzU z 2023 r. poz. 685)
- ustawa o PCC – ustawa z 9.09.2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (DzU z z 2023 r. poz. 170)
- ustawa o VAT – ustawa z 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług (DzU z 2023 r. poz. 1570)
- ustawa o zfśs – ustawa z 4.03.1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (DzU z 2023 r. poz. 998)
- ustawa zasiłkowa – ustawa z 25.06.1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (DzU z 2022 r. poz. 1732)
- ustawa zdrowotna – ustawa z 27.08.2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (DzU z 2022 r. poz. 2561)
- usus – ustawa z 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (DzU z 2023 r. poz. 1230)
- uzpd – ustawa o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne
- Założenia koncepcyjne MSSF – Założenia koncepcyjne sprawozdawczości finansowej (Conceptual Framework for Financial Reporting)
- CEIDG – Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej
- EOG – Europejski Obszar Gospodarczy
- FEP – Fundusz Emerytur Pomostowych
- FGŚP – Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych
- FP – Fundusz Pracy
- FS – Fundusz Solidarnościowy
- IASB – Rada Międzynarodowych Standardów Rachunkowości
- IS – izba skarbowa
- KAS – Krajowa Administracja Skarbowa
- KIS – Krajowa Informacja Skarbowa
- KNF – Komisja Nadzoru Finansowego
- KRBR – Krajowa Rada Biegłych Rewidentów
- KRS – Krajowy Rejestr Sądowy
- KSB – Krajowe Standardy Badania
- MF – Minister Finansów
- MPiPS – Minister Pracy i Polityki Społecznej
- MRiF – Minister Rozwoju i Finansów
- MRiPS – Minister Rodziny i Polityki Społecznej
- MSiG – Monitor Sądowy i Gospodarczy
- NSA – Naczelny Sąd Administracyjny
- PANA – Polska Agencja Nadzoru Audytowego
- PIBR – Polska Izba Biegłych Rewidentów
- PKD – Polska Klasyfikacja Działalności
- pkpir – podatkowa księga przychodów i rozchodów
- PPK – pracownicze plany kapitałowe
- RM – Rada Ministrów
- SA – sąd apelacyjny
- sf – sprawozdanie finansowe
- skok – spółdzielcza kasa oszczędnościowo-kredytowa
- SN – Sąd Najwyższy
- SO – sąd okręgowy
- TK – Trybunał Konstytucyjny
- TSUE – Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej
- UCS – urząd celno-skarbowy
- UE – Unia Europejska
- US – urząd skarbowy
- WDT – wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów
- WNT – wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów
- WSA – wojewódzki sąd administracyjny
- zfśs – zakładowy fundusz świadczeń socjalnych