Moment powstania obowiązku podatkowego w VAT z tytułu zaliczki na usługi zakwaterowania

Zgodnie z ogólną regułą zawartą w art. 19a ust. 1 ustawy o VAT obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wykonania usługi. Jednak na mocy art. 19a ust. 8 tej ustawy, jeżeli przed wykonaniem usługi otrzymano całość lub część zapłaty – w szczególności przedpłatę, zaliczkę, zadatek, ratę – obowiązek podatkowy powstaje z chwilą jej otrzymania w odniesieniu do otrzymanej kwoty, z zastrzeżeniem art. 19a ust. 5 pkt 4 ustawy o VAT.

W myśl tego ostatniego przepisu obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury m.in. z tytułu świadczenia usług najmu, dzierżawy, leasingu lub usług o podobnym charakterze, z wyjątkiem usług, do których stosuje się art. 28b ustawy o VAT, stanowiących import usług.

Należy zatem rozważyć, czy świadczone przez spółkę usługi krótkotrwałego zakwaterowania w lokalach mieszkalnych (mieszczące się w grupowaniu 55 PKWiU) należą do tej kategorii.

Klasyfikacje statystyczne odróżniają:

• usługi związane z zakwaterowaniem (55 PKWiU),
• wynajem i obsługę nieruchomości włassych i dzierżawionych (68.2 PKWiU).

Dział 55 PKWiU nie obejmuje jednak wynajmu nieruchomości mieszkalnych w celu dłuższego pobytu, zazwyczaj w cyklu miesięcznym lub rocznym, sklasyfikowanego w 68.20.1. Z kolei sekcja 68 PKWiU nie obejmuje usług w zakresie zakwaterowania w hotelach, domach letnich, wynajmu pokoi gościnnych, pól namiotowych, kempingów i pozostałych obiektów i miejsc zakwaterowania na krótkie pobyty, sklasyfikowanych w dziale 55 PKWiU. Tym samym obie usługi wzajemnie się wykluczają.

Nie można utożsamiać usług krótkotrwałego zakwaterowania z usługami o podobnym charakterze do wynajmu nieruchomości przede wszystkim ze względu na czas trwania tych usług – najem zazwyczaj trwa dłużej i jest rozliczany periodycznie. W przypadku usług krótkotrwałego zakwaterowania zwykle chodzi o okres nieprzekraczający miesiąca i są one rozliczane w dniach.

Natomiast niewątpliwie usługą o podobnym charakterze do najmu – poza wymienionymi w ustawie o VAT dzierżawą i leasingiem – jest użyczenie i podnajem. Wszystkie ww. usługi zostały wprost uregulowane w Kc, w przeciwieństwie do usług zakwaterowania. Tym samym organy podatkowe uważają, że nie są to usługi o podobnym charakterze do najmu (zob. np. pismo KIS z 10.01.2020, 0114-KDIP13.4012.465.2019.2.JF).

W konsekwencji do takich usług nie ma zastosowania art. 19a ust. 5 pkt 4 lit. b ustawy o VAT i obowiązek podatkowy z tytułu otrzymanych zaliczek powstaje na podstawie art. 19a ust. 8, tj. z chwilą ich otrzymania.