Koszty w państwowej jednostce budżetowej związane z nabyciem gruntów

Grunty, jako składnik środków trwałych, wprowadza się do ksiąg rachunkowych w wartości początkowej stanowiącej cenę nabycia. Zgodnie z art. 28 ust. 2 uor „ceną nabycia” jest cena zakupu składnika aktywów, obejmująca kwotę należną sprzedającemu, bez podlegających odliczeniu podatku od towarów i usług oraz podatku akcyzowego, a w przypadku importu powiększona o obciążenia o charakterze publicznoprawnym oraz powiększona o koszty bezpośrednio związane z zakupem i przystosowaniem składnika aktywów do stanu zdatnego do używania lub wprowadzenia do obrotu, łącznie z kosztami transportu, jak też załadunku, wyładunku, składowania lub wprowadzenia do obrotu, a obniżona o rabaty, opusty, inne podobne zmniejszenia i odzyski.

Z definicji tej wynika, że rzeczywistą cenę zakupu powiększają koszty bezpośrednio związane z zakupem oraz przystosowaniem przez nabywcę zakupionego składnika majątku do stanu zdatnego do używania lub sprzedaży. Koszty zakupu i przystosowania obejmują koszty czynności wykonanych zarówno przez inne jednostki, jak i siłami własnymi.

Nie zalicza się do kosztów zakupu lub przystosowania tych kosztów, które tylko pośrednio są związane z zakupem składnika majątku bądź z jego przystosowaniem do użytkowania. Oznacza to, że do wartości początkowej środka trwałego nie zalicza się kosztów, które nie mają związku przyczynowo-skutkowego z pozyskaniem środka trwałego (np. opłat o charakterze sankcji, kosztów ponoszonych przez jednostkę niezależnie od pozyskania środka trwałego).

Natomiast definicję „kosztów” na potrzeby ustalenia wyniku finansowego jednostki określa art. 3 ust. 1 pkt 31 uor. Należy przez nie rozumieć uprawdopodobnione zmniejszenia w okresie sprawozdawczym korzyści ekonomicznych, o wiarygodnie określonej wartości, w formie zmniejszenia wartości aktywów, albo zwiększenia wartości zobowiązań i rezerw, które doprowadzą do zmniejszenia kapitału własnego lub zwiększenia jego niedoboru w inny sposób niż wycofanie środków przez udziałowców lub właścicieli.

W zależności od związku ponoszonych przez jednostkę kosztów z prowadzoną przez nią działalnością, koszty dzielą się na: koszty działalności operacyjnej, pozostałe koszty operacyjne i koszty finansowe.

Koszty działalności operacyjnej to koszty związane bezpośrednio z działalnością operacyjną jednostki. Natomiast przez pozostałe koszty i przychody operacyjne rozumie się koszty i przychody wiążące się pośrednio z działalnością operacyjną jednostki. Zalicza się do nich w szczególności koszty i przychody związane z odszkodowaniami i karami (art. 3 ust. 1 pkt 32 uor).

Wobec powyższych regulacji zarówno koszty postępowania sądowego, jak i przekazania środków pieniężnych do depozytu (np. ogłoszenia w prasie, ustalenie kuratora) należałoby – moim zdaniem – traktować jako pośrednio związane z działalnością operacyjną jednostki, zaliczyć do pozostałych kosztów operacyjnych i ująć w księgach rachunkowych na koncie 761 „Pozostałe koszty operacyjne” – zgodnie z opisem do tego konta zawartym w zał. nr 3 „Plan kont dla jednostek budżetowych i samorządowych zakładów budżetowych” do rozporządzenia z 13.09.2017 r.