Jakie składki od doktoranta na zleceniu

Stypendium doktoranckie

Na mocy art. 209 Psw doktorant nieposiadający jeszcze stopnia doktora otrzymuje stypendium doktoranckie przez maksymalnie 4 lata, jeśli kształcenie w szkole doktorskiej nie wiąże się z obowiązkiem zatrudnienia w podmiocie ją prowadzącym na podstawie umowy o pracę z wynagrodzeniem przekraczającym wynagrodzenie profesora. Wysokość stypendium może zależeć od osiągnięć doktoranta i wynosi co najmniej:

• 37% wynagrodzenia profesora miesięcznie (3466,90 zł, bo od 1.01.2024 r. najniższe wynagrodzenie profesora w uczelni publicznej to 9370 zł) – do miesiąca, w którym została przeprowadzona ocena śródokresowa,
• 57% wynagrodzenia profesora miesięcznie (5340,90 zł) – po miesiącu, w którym wskazana ocena została przeprowadzona.

Jakie składki ZUS

Posiadanie statusu doktoranta pobierającego stypendium (przez osobę, która rozpoczęła kształcenie w szkole doktorskiej najwcześniej w roku akademickim 2019/2020) stanowi tytuł do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych – emerytalnego, rentowych i wypadkowego w okresie otrzymywania stypendium. Podstawą wymiaru składek jest kwota stypendium. Do ubezpieczenia chorobowego doktorant może przystąpić dobrowolnie, na swój wniosek (art. 6 ust. 1 pkt 7b, art. 11 ust. 2 i art. 13 pkt 15a usus). Składki finansują doktorant i płatnik (uczelnia prowadząca szkołę doktorską). Doktorant pokrywa część składki emerytalnej (9,76% podstawy wymiaru), część składek rentowych (1,5%) i składkę chorobową (2,45%), a płatnik – część składki emerytalnej (9,76%), część składek rentowych (6,5%) oraz składkę wypadkową (art. 16 usus).

Za doktoranta na stypendium nie płaci się natomiast składek na FP, FS i FGŚP (art. 104 ust. 3 pkt k ustawy z 20.04.2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy; tekst jedn. DzU z 2024 r. poz. 475 oraz art. 4 ustawy z 23.10.2018 r. o Funduszu Solidarnościowym; tekst jedn. DzU z 2024 poz. 296, art. 9–10 ustawy z 13.07.2006 r. o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy; tekst jedn. DzU z 2023 r. poz. 1087).

Ubezpieczenie zdrowotne

Każdy doktorant (w tym niepobierający stypendium i ten, który rozpoczął naukę w szkole doktoranckiej przed rokiem akademickim 2019/2020) jest obejmowany z tej racji ubezpieczeniem zdrowotnym – jednak wyłącznie pod warunkiem, że nie podlega mu z innego tytułu ani nie został zgłoszony jako członek rodziny (art. 66 ust. 1 pkt 20 ustawy zdrowotnej). Co ważne, począwszy od 1.01.2023 r. uczelnia zgłasza doktoranta niemającego innego tytułu do ubezpieczenia zdrowotnego, ale nie ma obowiązku comiesięcznego przekazywania za niego składek zdrowotnych.

Obowiązek jego ubezpieczenia zdrowotnego powstaje od dnia złożenia oświadczenia o niepodleganiu temu ubezpieczeniu z innego tytułu, nie wcześniej jednak niż z dniem rozpoczęcia pierwszego semestru kształcenia, a wygasa z dniem ukończenia kształcenia w szkole doktorskiej bądź skreślenia z listy doktorantów, przy czym prawo do korzystania ze świadczeń opieki zdrowotnej wygasa dopiero po upływie 4 mies. od tych zdarzeń (art. 73 ust. 4 i art. 67 ust. 5 pkt 2 ustawy zdrowotnej).

Zgłoszenia z różnymi kodami

Biorąc pod uwagę opisane schematy ubezpieczeń, jakimi mogą zostać objęci doktoranci, w formularzach składanych do ZUS uczelnia oznacza ich różnymi kodami tytułu ubezpieczenia:

• 18 11 xx – doktorant, którego nie dotyczy obowiązek opłacania składki zdrowotnej (z wyłączeniem osób określonych w art. 3 ust. 1 pkt 3a ustawy zdrowotnej),
• 18 12 xx – doktorant, podlegający z tego tytułu ubezpieczeniom społecznym oraz zdrowotnemu, którego nie dotyczy obowiązek opłacania składki zdrowotnej,
• 18 13 xx – doktorant podlegający z tego tytułu ubezpieczeniom społecznym i niepodlegający ubezpieczeniu zdrowotnemu,
• 18 23 xx – doktorant odbywający w Polsce kształcenie oraz jednocześnie kursy języka polskiego lub kursy przygotowawcze do podjęcia nauki w języku polskim, określony w art. 3 ust. 1 pkt 3a ustawy zdrowotnej.

Zbieg tytułów do ubezpieczeń

Jeśli doktorant pobierający stypendium zatrudni się gdzie indziej na umowę zlecenia, to podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym wyłącznie z tytułu stypendium – pod warunkiem, że wynosi ono w przeliczeniu na miesiąc co najmniej kwotę minimalnego wynagrodzenia za pracę (tj. w I połowie 2024 r. – co najmniej 4242 zł, a w II połowie – 4300 zł).

Jeśli ten warunek został spełniony, to zlecenie stanowi dla niego dobrowolny tytuł do ubezpieczeń emerytalnego i rentowych (art. 9 ust. 1 i 1a usus). Prawdopodobnie więc doktorant, o którym mowa w pytaniu, dostaje stypendium co najmniej równe lub większe od minimalnej płacy i dlatego zadeklarował, że z racji umowy zlecenia nie trzeba będzie za niego płacić składek społecznych. W przeciwnym razie, gdyby stypendium nie osiągało wysokości minimalnej pensji, należałoby za niego również opłacać składki społeczne z racji zlecenia.

Nie ma wątpliwości, że doktorant podlega ubezpieczeniu zdrowotnemu z tytułu umowy zlecenia. Spółka powinna więc zgłosić go do ubezpieczenia zdrowotnego. Doktorant powinien natomiast zawnioskować na uczelni, aby ta wyrejestrowała go z tego ubezpieczenia, a pozostawiła tylko w ubezpieczeniach społecznych.