Jak udzielać zaległego urlopu wypoczynkowego
Renata Majewska
Prawnik, ekspert prawa pracy, specjalizuje się w obliczaniu wynagrodzeń w ujęciu praktycznym.
Autor kilkuset artykułów z dziedziny szeroko pojętego prawa pracy, szczególnie ustalania wynagrodzeń i dodatkowych świadczeń oraz kalkulacji płac dla pracowników sfery budżetowej.
Doświadczony wykładowca i szkoleniowiec, właściciel firmy szkoleniowej Biuro Kadr i Płac
W planie urlopów uwzględnia się urlopy wypoczynkowe w pełnej puli przysługującej pracownikowi w danym roku kalendarzowym, tj. urlop:
- zaległy za poprzednie lata kalendarzowe,
- kolejny należny za rozpoczynający się rok kalendarzowy (urlop bieżący),
Na mocy art. 163 Kp pracodawca udziela urlopów wypoczynkowych zgodnie z planem urlopów, który ustala, biorąc po uwagę:
- wnioski pracowników,
- konieczność zapewnienia normalnego toku pracy w zakładzie.
Co do zasady nie jest związany preferencjami pracowników w tym zakresie. Ma jednak obowiązek uhonorować wniosek pracownika, który chce skorzystać z urlopu wypoczynkowego bezpośrednio po zakończeniu urlopu macierzyńskiego, na warunkach macierzyńskiego, rodzicielskiego czy ojcowskiego, a także uczęszczającego do szkoły młodocianego, który zamierza wykorzystać urlop wypoczynkowy podczas ferii szkolnych.
W praktyce pracodawca sporządza plan urlopów na podstawie propozycji pracowników, które uwzględnia, jeśli nie kolidują z normalnym funkcjonowaniem zakładu pracy. Zwykle plan urlopów jest roczny, ale może być również kwartalny czy półroczny.
Pracodawca nie musi ustalać planu urlopów, jeżeli nie działa u niego zakładowa organizacja związkowa albo działa, ale wyraziła na to zgodę. Termin udzielenia urlopu ustala wówczas w porozumieniu z pracownikiem, biorąc pod uwagę jego preferencje, a także potrzebę niezakłóconej pracy zakładu pracy.
Plany zgodne z przepisami
W planie urlopów uwzględnia się urlopy wypoczynkowe w pełnej puli przysługującej pracownikowi w danym roku kalendarzowym, tj. urlop:
- zaległy za poprzednie lata kalendarzowe,
- kolejny należny za rozpoczynający się rok kalendarzowy (urlop bieżący),
- uzupełniający, jeśli w rozpoczynającym się roku kalendarzowym pracownik go uzyska,
- dodatkowy.
Pomija się w nim natomiast: 4 dni urlopu na żądanie oraz urlop wypoczynkowy należny w roku kalendarzowym podjęcia pierwszej pracy (odbiera się go sukcesywnie po przepracowaniu każdego miesiąca).
Termin nadrobienia zaległości
Trzeba przy tym uwzględnić, że zgodnie z art. 168 Kp zaległego urlopu wypoczynkowego należy udzielić najpóźniej do 30 września następnego roku kalendarzowego (nie dotyczy to urlopu na żądanie). W świetle wyjaśnień resortu pracy pracodawca ma prawo zmusić pracownika do wybrania zaległego urlopu najpóźniej w tej dacie (odpowiedź MRPiPS z 14.02.2013 r. na interpelację poselską nr 13430). Z kolei z interpretacji Głównego Inspektoratu Pracy z 30.08.2012 r. (GNP-110-4560-30-1/12/PE/RP) wynika, że wystarczy, jeśli zaległy urlop rozpocznie się przed upływem 30 września kolejnego roku kalendarzowego, a więc w skrajnej sytuacji pierwszy dzień odbioru zaległego wypoczynku może wypaść 30 września.
W świetle powyższego zaległy urlop opisanego w pytaniu pracownika został prawidłowo wyznaczony.
Choroba przeszkodą
Założone w planie urlopów terminy wykorzystania urlopów zasadniczo wiążą pracodawcę i pracownika. Oczywiście przed rozpoczęciem każdego tak wyznaczonego wypoczynku pracownik powinien złożyć wniosek urlopowy, a pracodawca go zaakceptować.
Wyznaczone w planie urlopów terminy wykorzystania urlopu są nienaruszalne, chyba że zajdą przewidziane w Kp okoliczności pozwalające na ich zmianę, jak: przesunięcie terminu urlopu w trybie wnioskowym lub obowiązkowym, przerwanie urlopu i odwołanie z urlopu. W opisanym przypadku mamy do czynienia właśnie z taką nadzwyczajną sytuacją – pracownik zachorował, co spowodowało ustawowe przerwanie biegnącego już urlopu wypoczynkowego bądź obligatoryjne przesunięcie terminu jego rozpoczęcia (art. 164 i art. 165 Kp).
Pracodawca nie ma prawa wymuszać na zatrudnionym odbioru przeniesionego urlopu od razu po powrocie z choroby. Przepisy wyraźnie stanowią, że wyznaczenie terminu urlopu odbywa się w takim przypadku na zasadzie uzgodnienia z zainteresowanym (§ 5 rozporządzenia MPiPS z 8.01.1997 r. w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop, DzU nr 2 poz. 14).
Biorąc to pod uwagę, pracodawcy nie można zarzucić naruszenia prawa. Przeciwnie, postąpił zgodnie z przepisami – uzgodnił z pracownikiem termin wykorzystania przesuniętego urlopu i poszedł mu na rękę, uwzględniając jego sytuację życiową.
Zaloguj się
Aby czytać dalej, jeśli masz wykupiony abonament
Kup dostęp do tego artykułu
Cena dostępu do pojedynczego artykułu tylko 12,30
Kup abonament
| Abonamenty on-line | Prenumeratorzy | Członkowie SKwP | ||||||||
|
Bezpłatny dostęp do tego artykułu i ponad 3500 innych, dla prenumeratorów miesięcznika „Rachunkowość". Pomoc w uzyskaniu dostępu:
|
15% rabat na wszystkie zakupy. Zapytaj o kod w swoim Oddziale. Stowarzyszenie Księgowych w Polsce jest organizacją, do której należy ponad 26 000 księgowych, a członkostwo wiąże się z licznymi korzyściami. |
„Rachunkowość” - od 75 lat źródło rzetelnej wiedzy!
Skróty w artykułach
- dyrektywa 112 – dyrektywa Rady 2006/112/WE z 28.11.2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (DzUrz UE L 347 z 11.12.2006 r.)
- dyrektywa 2013/34/UE – dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/34/UE z 26.06.2013 r. w sprawie rocznych sprawozdań finansowych, skonsolidowanych sprawozdań finansowych i powiązanych sprawozdań niektórych rodzajów jednostek (...) (DzUrz UE L 182 z 29.06.2013 r.)
- Kc – ustawa z 23.04.1964 r. Kodeks cywilny (DzU z 2023 r. poz. 1610)
- KIMSF – interpretacje Komitetu ds. Interpretacji Międzynarodowej Sprawozdawczości Finansowej
- Kks – ustawa z 10.09.1999 r. Kodeks karny skarbowy (DzU z 2023 r. poz. 654)
- Kp – ustawa z 26.06.1974 r. Kodeks pracy (DzU z 2023 r. poz. 1465)
- Kpc – ustawa z 17.11.1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (DzU z 2023 r. poz. 1550)
- Ksh – ustawa z 15.09.2000 r. Kodeks spółek handlowych (DzU z 2022 r. poz. 1467)
- KSR – Krajowe Standardy Rachunkowości
- MSR – Międzynarodowe Standardy Rachunkowości (ang. International Accounting Standards) wydawane od 2002 r. jako MSSF
- MSSF – Międzynarodowe Standardy Sprawozdawczości Finansowej (ang. International Financial Reporting Standards)
- Op – ustawa z 29.08.1997 r. Ordynacja podatkowa (DzU z 2023 r. poz. 2383)
- Ppsa – ustawa z 30.08.2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (DzU z 2023 r. poz. 1634)
- rozporządzenie o instrumentach finansowych – rozporządzenie Ministra Finansów z 12.12.2001 r. w sprawie szczegółowych zasad uznawania, metod wyceny, zakresu ujawniania i sposobu prezentacji instrumentów finansowych (DzU z 2017 r. poz. 277)
- rozporządzenie o konsolidacji – rozporządzenie Ministra Finansów z 25.09.2009 r. w sprawie szczegółowych zasad sporządzania przez jednostki inne niż banki, zakłady ubezpieczeń i zakłady reasekuracji skonsolidowanych sprawozdań finansowych grup kapitałowych (DzU z 2017 r. poz. 676)
- rozporządzenie składkowe – rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 18.12.1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (DzU z 2023 r. poz. 728)
- rozporządzenie z 13.09.2017 r. – rozporządzenie Ministra Rozwoju i Finansów w sprawie rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego, jednostek budżetowych, samorządowych zakładów budżetowych, państwowych funduszy celowych oraz państwowych jednostek budżetowych mających siedzibę poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej (DzU z 2020 r. poz. 342)
- specustawa – ustawa z 2.03.2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (tekst jedn. DzU z 2023 r. poz. 1327)
- uobr – ustawa z 11.05.2017 r. o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym (DzU z 2023 r. poz. 1015)
- uor – ustawa z 29.09.1994 r. o rachunkowości (DzU z 2023 r. poz. 120)
- updof – ustawa z 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (DzU z 2022 r. poz. 2647)
- updop – ustawa z 15.02.1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (DzU z 2022 r. poz. 2587)
- upol – ustawa z 12.01.1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (DzU z 2023 r. poz. 70)
- US GAAP – Amerykańskie Standardy Rachunkowości (ang. Generally Accepted Accounting Principles)
- ustawa akcyzowa – ustawa z 6.12.2008 r. o podatku akcyzowym (DzU z 2023 r. poz. 1542)
- ustawa emerytalna – ustawa z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (DzU z 2023 r. poz. 1251)
- ustawa KAS – ustawa z 16.11.2016 r. o Krajowej Administracji Skarbowej (DzU z 2023 r. poz. 615)
- ustawa o KRS – ustawa z 20.08.1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (DzU z 2023 r. poz. 685)
- ustawa o PCC – ustawa z 9.09.2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (DzU z z 2023 r. poz. 170)
- ustawa o VAT – ustawa z 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług (DzU z 2023 r. poz. 1570)
- ustawa o zfśs – ustawa z 4.03.1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (DzU z 2023 r. poz. 998)
- ustawa zasiłkowa – ustawa z 25.06.1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (DzU z 2022 r. poz. 1732)
- ustawa zdrowotna – ustawa z 27.08.2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (DzU z 2022 r. poz. 2561)
- usus – ustawa z 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (DzU z 2023 r. poz. 1230)
- uzpd – ustawa o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne
- Założenia koncepcyjne MSSF – Założenia koncepcyjne sprawozdawczości finansowej (Conceptual Framework for Financial Reporting)
- CEIDG – Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej
- EOG – Europejski Obszar Gospodarczy
- FEP – Fundusz Emerytur Pomostowych
- FGŚP – Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych
- FP – Fundusz Pracy
- FS – Fundusz Solidarnościowy
- IASB – Rada Międzynarodowych Standardów Rachunkowości
- IS – izba skarbowa
- KAS – Krajowa Administracja Skarbowa
- KIS – Krajowa Informacja Skarbowa
- KNF – Komisja Nadzoru Finansowego
- KRBR – Krajowa Rada Biegłych Rewidentów
- KRS – Krajowy Rejestr Sądowy
- KSB – Krajowe Standardy Badania
- MF – Minister Finansów
- MPiPS – Minister Pracy i Polityki Społecznej
- MRiF – Minister Rozwoju i Finansów
- MRiPS – Minister Rodziny i Polityki Społecznej
- MSiG – Monitor Sądowy i Gospodarczy
- NSA – Naczelny Sąd Administracyjny
- PANA – Polska Agencja Nadzoru Audytowego
- PIBR – Polska Izba Biegłych Rewidentów
- PKD – Polska Klasyfikacja Działalności
- pkpir – podatkowa księga przychodów i rozchodów
- PPK – pracownicze plany kapitałowe
- RM – Rada Ministrów
- SA – sąd apelacyjny
- sf – sprawozdanie finansowe
- skok – spółdzielcza kasa oszczędnościowo-kredytowa
- SN – Sąd Najwyższy
- SO – sąd okręgowy
- TK – Trybunał Konstytucyjny
- TSUE – Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej
- UCS – urząd celno-skarbowy
- UE – Unia Europejska
- US – urząd skarbowy
- WDT – wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów
- WNT – wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów
- WSA – wojewódzki sąd administracyjny
- zfśs – zakładowy fundusz świadczeń socjalnych
