Fiskus musi wypowiedzieć się w zakresie działalności B+R
Definicja „działalności badawczo-rozwojowej” zawarta w ustawach podatkowych (art. 5a pkt 38-40 updof oraz art. 4a pkt 26-28 updop) stwarza liczne problemy interpretacyjne. Stanowi, że jest to działalność twórcza obejmująca badania naukowe lub prace rozwojowe, podejmowana w sposób systematyczny w celu zwiększenia zasobów wiedzy oraz wykorzystania zasobów wiedzy do tworzenia nowych zastosowań.
Przepisy podatkowe nie precyzują, co należy rozumieć przez badania naukowe i prace rozwojowe, odwołują się natomiast do regulacji ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (tekst jedn. DzU z 2023 r. poz. 742).
Przedsiębiorcy, nie mając pewności, czy ich działalność może być uznana za prace B+R, składają do KIS wnioski o interpretacje indywidualne. Organ odmawiał jednak ich wydania. W wezwaniach do uzupełnienia wniosku zadawał dodatkowe pytania, zmierzające do tego, aby sam podatnik stwierdził, że wykonuje działalność B+R. Podatnicy, którzy tego nie zrobili, otrzymywali postanowienie o pozostawieniu wniosku bez rozpatrzenia. Dopiero po wyczerpaniu drogi sądowej mogli otrzymać odpowiedź na zadane pytanie. Wiązało się to z wieloletnim postępowaniem, co często wypaczało cel ulgi. Na podejście fiskusa nie wpłynęło nawet to, że sądy administracyjne negowały taką praktykę.
MEiN w kontrze do dyrektora KIS
Część podatników, chcąc uzyskać odpowiedź szybciej, zdecydowała się złożyć wniosek o interpretację przepisów do Ministerstwa Edukacji i Nauki (MEiN), na podstawie art 34 Pp. MEiN jednak przekazał ich pisma do dyrektora KIS. Ten zaś wystąpił do Ministerstwa Finansów o wskazanie właściwego trybu procedowania tych wniosków. Podnosił, że rzeczywistą intencją wnioskodawców nie było uzyskanie interpretacji przepisów dotyczących ulgi podatkowej. Wnioski nie odnoszą się do zagadnień uregulowanych przepisami prawa podatkowego i nie zmienia tego fakt, że uzyskanie odpowiedzi miałoby pośrednio temu służyć. Pojęcia definiowane przez Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce nie powinny podlegać interpretacji przez KIS, tylko być elementem wskazanego przez podatnika we wniosku stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego.
Stanowisko Ministerstwa Finansów
Ministerstwo Finansów nie podzieliło argumentacji dyrektora KIS. W piśmie z 12.06.2023 r. (DOP8.8012.19.2023) wskazało, że MEiN słusznie uznał się za organ niewłaściwy do rozpatrzenia wniosków przedsiębiorców. Już samo odniesienie się w treści wniosku do konkretnej ulgi podatkowej powinno skłonić dyrektora KIS do załatwienia sprawy w sposób adekwatny do rzeczywistej intencji zainteresowanego.
Ministerstwo powołało się przy tym na utrwalone orzecznictwo sądów administracyjnych (m.in wyroki NSA z 18.05.2018 r., II FSK 1392/16, 23.11.2021 r., II FSK 1049/21, 1.06.2022 r., II FSK 960/21, 20.09.2022 r., II FSK 1238/21), wskazujące na konieczność uwzględnienia w interpretacji regulacji niemieszczących się w definicji przepisów prawa podatkowego, jeśli jest to niezbędne do zinterpretowania normy prawnopodatkowej.
Dostrzegając problemy, z jakimi musi się mierzyć dyrektor KIS, rozpatrując wnioski o interpretację przepisów ustaw podatkowych odwołujących się do innych ustaw, Ministerstwo wskazało, że kwestia ta może być rozwiązana jedynie w drodze zmian legislacyjnych, polegających na kompleksowej reformie instytucji indywidualnych interpretacji podatkowych.
Pismo Ministerstwa Finansów powinno spowodować, że podatnicy, którzy złożyli wnioski o interpretacje w zakresie ulgi IP Box, ulgi B+R, czy ulgi na prototyp, szybciej otrzymają odpowiedź na pytanie, czy ich prace wypełniają znamiona działalności B+R. Powinno też skutkować znaczącym odciążeniem sądów administracyjnych. Choć nie usunie w pełni sporów z fiskusem, to jednak nie będą już one dotyczyły kwestii proceduralnych.
Skróty w artykułach
- dyrektywa 112 – dyrektywa Rady 2006/112/WE z 28.11.2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (DzUrz UE L 347 z 11.12.2006 r.)
- dyrektywa 2013/34/UE – dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/34/UE z 26.06.2013 r. w sprawie rocznych sprawozdań finansowych, skonsolidowanych sprawozdań finansowych i powiązanych sprawozdań niektórych rodzajów jednostek (...) (DzUrz UE L 182 z 29.06.2013 r.)
- Kc – ustawa z 23.04.1964 r. Kodeks cywilny (DzU z 2023 r. poz. 1610)
- KIMSF – interpretacje Komitetu ds. Interpretacji Międzynarodowej Sprawozdawczości Finansowej
- Kks – ustawa z 10.09.1999 r. Kodeks karny skarbowy (DzU z 2023 r. poz. 654)
- Kp – ustawa z 26.06.1974 r. Kodeks pracy (DzU z 2023 r. poz. 1465)
- Kpc – ustawa z 17.11.1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (DzU z 2023 r. poz. 1550)
- Ksh – ustawa z 15.09.2000 r. Kodeks spółek handlowych (DzU z 2022 r. poz. 1467)
- KSR – Krajowe Standardy Rachunkowości
- MSR – Międzynarodowe Standardy Rachunkowości (ang. International Accounting Standards) wydawane od 2002 r. jako MSSF
- MSSF – Międzynarodowe Standardy Sprawozdawczości Finansowej (ang. International Financial Reporting Standards)
- Op – ustawa z 29.08.1997 r. Ordynacja podatkowa (DzU z 2023 r. poz. 2383)
- Ppsa – ustawa z 30.08.2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (DzU z 2023 r. poz. 1634)
- rozporządzenie o instrumentach finansowych – rozporządzenie Ministra Finansów z 12.12.2001 r. w sprawie szczegółowych zasad uznawania, metod wyceny, zakresu ujawniania i sposobu prezentacji instrumentów finansowych (DzU z 2017 r. poz. 277)
- rozporządzenie o konsolidacji – rozporządzenie Ministra Finansów z 25.09.2009 r. w sprawie szczegółowych zasad sporządzania przez jednostki inne niż banki, zakłady ubezpieczeń i zakłady reasekuracji skonsolidowanych sprawozdań finansowych grup kapitałowych (DzU z 2017 r. poz. 676)
- rozporządzenie składkowe – rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 18.12.1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (DzU z 2023 r. poz. 728)
- rozporządzenie z 13.09.2017 r. – rozporządzenie Ministra Rozwoju i Finansów w sprawie rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego, jednostek budżetowych, samorządowych zakładów budżetowych, państwowych funduszy celowych oraz państwowych jednostek budżetowych mających siedzibę poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej (DzU z 2020 r. poz. 342)
- specustawa – ustawa z 2.03.2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (tekst jedn. DzU z 2023 r. poz. 1327)
- uobr – ustawa z 11.05.2017 r. o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym (DzU z 2023 r. poz. 1015)
- uor – ustawa z 29.09.1994 r. o rachunkowości (DzU z 2023 r. poz. 120)
- updof – ustawa z 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (DzU z 2022 r. poz. 2647)
- updop – ustawa z 15.02.1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (DzU z 2022 r. poz. 2587)
- upol – ustawa z 12.01.1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (DzU z 2023 r. poz. 70)
- US GAAP – Amerykańskie Standardy Rachunkowości (ang. Generally Accepted Accounting Principles)
- ustawa akcyzowa – ustawa z 6.12.2008 r. o podatku akcyzowym (DzU z 2023 r. poz. 1542)
- ustawa emerytalna – ustawa z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (DzU z 2023 r. poz. 1251)
- ustawa KAS – ustawa z 16.11.2016 r. o Krajowej Administracji Skarbowej (DzU z 2023 r. poz. 615)
- ustawa o KRS – ustawa z 20.08.1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (DzU z 2023 r. poz. 685)
- ustawa o PCC – ustawa z 9.09.2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (DzU z z 2023 r. poz. 170)
- ustawa o VAT – ustawa z 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług (DzU z 2023 r. poz. 1570)
- ustawa o zfśs – ustawa z 4.03.1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (DzU z 2023 r. poz. 998)
- ustawa zasiłkowa – ustawa z 25.06.1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (DzU z 2022 r. poz. 1732)
- ustawa zdrowotna – ustawa z 27.08.2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (DzU z 2022 r. poz. 2561)
- usus – ustawa z 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (DzU z 2023 r. poz. 1230)
- uzpd – ustawa o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne
- Założenia koncepcyjne MSSF – Założenia koncepcyjne sprawozdawczości finansowej (Conceptual Framework for Financial Reporting)
- CEIDG – Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej
- EOG – Europejski Obszar Gospodarczy
- FEP – Fundusz Emerytur Pomostowych
- FGŚP – Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych
- FP – Fundusz Pracy
- FS – Fundusz Solidarnościowy
- IASB – Rada Międzynarodowych Standardów Rachunkowości
- IS – izba skarbowa
- KAS – Krajowa Administracja Skarbowa
- KIS – Krajowa Informacja Skarbowa
- KNF – Komisja Nadzoru Finansowego
- KRBR – Krajowa Rada Biegłych Rewidentów
- KRS – Krajowy Rejestr Sądowy
- KSB – Krajowe Standardy Badania
- MF – Minister Finansów
- MPiPS – Minister Pracy i Polityki Społecznej
- MRiF – Minister Rozwoju i Finansów
- MRiPS – Minister Rodziny i Polityki Społecznej
- MSiG – Monitor Sądowy i Gospodarczy
- NSA – Naczelny Sąd Administracyjny
- PANA – Polska Agencja Nadzoru Audytowego
- PIBR – Polska Izba Biegłych Rewidentów
- PKD – Polska Klasyfikacja Działalności
- pkpir – podatkowa księga przychodów i rozchodów
- PPK – pracownicze plany kapitałowe
- RM – Rada Ministrów
- SA – sąd apelacyjny
- sf – sprawozdanie finansowe
- skok – spółdzielcza kasa oszczędnościowo-kredytowa
- SN – Sąd Najwyższy
- SO – sąd okręgowy
- TK – Trybunał Konstytucyjny
- TSUE – Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej
- UCS – urząd celno-skarbowy
- UE – Unia Europejska
- US – urząd skarbowy
- WDT – wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów
- WNT – wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów
- WSA – wojewódzki sąd administracyjny
- zfśs – zakładowy fundusz świadczeń socjalnych
