Ewidencja zmian odpisu aktualizującego wartość towarów

Zgodnie z zasadami rachunkowości, w szczególności zasadą ostrożności (art. 7 ust. 1 pkt 1 uor), wartość bilansowa zapasu towarów powinna uwzględnić zmniejszenia wartości użytkowej lub handlowej tych składników aktywów. Należy zatem – co najmniej na dzień bilansowy – ocenić konieczność dokonania odpisów aktualizujących ich wartość.

Ewentualne odpisy aktualizujące ujmuje się – w zależności od przyjętego w planie kont sposobu ewidencji zapasów – bezpośrednio po stronie Ma konta 33 „Towary” albo na koncie 34 „Odchylenia od cen ewidencyjnych materiałów i towarów”, lub też wyodrębnia na dodatkowym koncie „Odpisy aktualizujące zapasy” wprowadzonym do planu kont w ramach zespołu 3. Po stronie Wn odpisem aktualizującym trzeba obciążyć pozostałe koszty operacyjne (konto 76-1 „Pozostałe koszty operacyjne”).

W przypadku ustania przyczyn odpisu aktualizującego należy zmniejszyć jego wartość, uznając jednocześnie pozostałe przychody operacyjne. Zasadniczo wszelkie korekty odpisów aktualizujących towary odnosi się na pozostałe koszty albo przychody operacyjne.

W opisanej sytuacji bardziej zasadne jest posługiwanie się wartością samej korekty i niestornowanie poprzednio dokonanego odpisu aktualizującego. W przypadku ustąpienia przyczyn, które były powodem utworzenia odpisu, czyli jego zmniejszenia, nie ma podstaw do rozwiązywania odpisu z poprzedniego okresu, a należałoby go ująć w pozostałych przychodach operacyjnych. Analogicznie gdy istnieje konieczność częściowego zmniejszenia odpisu, jest podstawa do rozwiązania tylko jego części, a nie całości. Istotne jest zatem, aby na pozostałe koszty albo przychody operacyjne odnieść tylko korektę odpisu. Drugostronna ewidencja w jednej operacji – osobno rozwiązania i utworzenia odpisu – nie jest zasadniczo niepoprawna, ale prowadzi do zbędnego zawyżania obrotów kont. Nie wydaje się też potrzebna.

W związku z tym można zaproponować następującą ewidencję odpisów aktualizujących towary:

1. Zaksięgowanie odpisu aktualizującego (zmniejszającego) wartość towarów:

Wn konto 76-1 „Pozostałe koszty operacyjne”,

Ma konto 33 „Towary” lub konto 34 „Odchylenia od cen ewidencyjnych materiałów i towarów” albo konto „Odpisy aktualizujące zapasy”.

2. Zaksięgowanie w kolejnym okresie dodatkowego odpisu aktualizującego (zmniejszającego) wartość towarów:

Wn konto 76-1 „Pozostałe koszty operacyjne”,

Ma konto 33 „Towary” lub konto 34 „Odchylenia od cen ewidencyjnych materiałów i towarów” albo konto „Odpisy aktualizujące zapasy”.

3. Wyksięgowanie w kolejnym okresie odpisu aktualizującego wartość towarów, gdy ustąpiły przyczyny jego dokonania w poprzednim okresie:

Wn konto 33 „Towary” lub konto 34 „Odchylenia od cen ewidencyjnych materiałów i towarów” albo konto „Odpisy aktualizujące zapasy”.

Ma konto 76-0 „Pozostałe przychody operacyjne”.