Dłuższe urlopy na dzieci dla rodziców adopcyjnych
Renata Majewska
Prawnik, ekspert prawa pracy, specjalizuje się w obliczaniu wynagrodzeń w ujęciu praktycznym.
Autor kilkuset artykułów z dziedziny szeroko pojętego prawa pracy, szczególnie ustalania wynagrodzeń i dodatkowych świadczeń oraz kalkulacji płac dla pracowników sfery budżetowej.
Doświadczony wykładowca i szkoleniowiec, właściciel firmy szkoleniowej Biuro Kadr i Płac
Tę i inne zmiany w urlopach rodzicielskich przewiduje ustawa z 7.10.2022 r. o zmianie ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (DzU poz. 2140). W tym zakresie ma wejść w życie pierwszego dnia miesiąca następującego po upływie 3 mies. od dnia ogłoszenia (tj. 1.02.2023 r.).
Obecnie pracownikowi, który przyjął dziecko na wychowanie i wystąpił o jego adopcję albo przyjął je w ramach rodziny zastępczej (z wyjątkiem zawodowej), należy się
-
:
- 20, 32, 33, 35 lub 37 tyg. urlopu na warunkach macierzyńskiego w zależności od liczby adoptowanych dzieci,
- 32 lub 34 tyg. urlopu rodzicielskiego,
nie później niż do ukończenia przez dziecko 7 lub 10 lat, jeśli podjęto wobec niego decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego. Jednocześnie obowiązują minimalne wymiary tych urlopów – odpowiednio 9 i 29 tyg. – które zapewniają zainteresowanemu pewien minimalny okres opieki nad dzieckiem, przyjętym tuż przed osiągnięciem podanych granic wiekowych.
Podniesienie granicy wiekowej
Po zmianach (tj. od 1.02.2023 r.) rodziny zastępcze będą korzystać ze wskazanych urlopów na dotychczasowych zasadach. Opiekunowie adopcyjni zyskają z kolei możliwość ich wykorzystania aż do ukończenia przez dziecko 14 lat. Obie grupy uprawnionych nadal będą mieć zagwarantowane dotychczasowe minimalne wymiary tych urlopów.
Nowelizacja precyzuje również sposób ubiegania się o urlop na warunkach urlopu macierzyńskiego. Po zmianach pracownik będzie składać w postaci pisemnej wniosek o wszczęcie postępowania przysposabiającego, w ciągu 7 dni od daty:
- przyjęcia dziecka na wychowanie jako rodzina zastępcza albo
- wystąpienia do sądu opiekuńczego o wszczęcie postępowania przysposabiającego.
Urlop z kolei będzie musiał się zacząć w terminie określonym we wniosku, byle nie później niż w ciągu 21 dni od ww. dat.
Pracownik, który w trakcie urlopu na warunkach macierzyńskiego lub rodzicielskiego, udzielonego w związku z wzięciem dziecka w opiekę w ramach niezawodowej rodziny zastępczej, zacznie starania o jego przysposobienie, będzie mógł wykorzystać oba urlopy aż do wyczerpania ich pełnych wymiarów i nie później niż do ukończenia przez dziecko 14 lat.
Po zmianach zarówno rodzina zastępcza, jak i opiekun adopcyjny będą mogli wziąć 2 tyg. urlopu ojcowskiego do upływu 24 mies. od uprawomocnienia się orzeczenia przysposabiającego i nie dłużej niż do ukończenia przez dziecko 14 lat.
Nowelizacja wprowadziła również odpowiednie korekty w ustawie z 25.06.1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (DzU z 2022 r. poz. 1732).
Regulacje przejściowe
Zgodnie z art. 38 i art. 40 nowelizacji pracownik, który przyjmie dziecko na wychowanie i wystąpi o jego adopcję oraz nie wykorzysta do 31.01.2023 r. na starych zasadach pełnego urlopu:
- na warunkach macierzyńskiego albo
- rodzicielskiego,
uzyska prawo do tych urlopów według nowych reguł.
Resztę będzie mógł zatem odebrać od dnia wystąpienia do sądu opiekuńczego z wnioskiem o przysposobienie, do wyczerpania pełnego wymiaru odpowiednio:
- 20, 31, 33, 35 lub 37 tyg., nie później niż do ukończenia przez dziecko 14 lat, pod warunkiem złożenia pisemnego wniosku do 22.02.2023 r. (w ciągu 21 dni od wejścia zmian w życie) i rozpoczęcia urlopu najpóźniej 8.03.2022 r. (35. dnia od dnia wejścia zmian w życie) – w przypadku urlopu na warunkach macierzyńskiego,
- 32 lub 34 tyg., nie później niż do ukończenia przez dziecko 14 lat, pod warunkiem złożenia pisemnego wniosku do 22.02.2023 r. – w przypadku urlopu rodzicielskiego.
Skróty w artykułach
- dyrektywa 112 – dyrektywa Rady 2006/112/WE z 28.11.2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (DzUrz UE L 347 z 11.12.2006 r.)
- dyrektywa 2013/34/UE – dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/34/UE z 26.06.2013 r. w sprawie rocznych sprawozdań finansowych, skonsolidowanych sprawozdań finansowych i powiązanych sprawozdań niektórych rodzajów jednostek (...) (DzUrz UE L 182 z 29.06.2013 r.)
- Kc – ustawa z 23.04.1964 r. Kodeks cywilny (DzU z 2023 r. poz. 1610)
- KIMSF – interpretacje Komitetu ds. Interpretacji Międzynarodowej Sprawozdawczości Finansowej
- Kks – ustawa z 10.09.1999 r. Kodeks karny skarbowy (DzU z 2023 r. poz. 654)
- Kp – ustawa z 26.06.1974 r. Kodeks pracy (DzU z 2023 r. poz. 1465)
- Kpc – ustawa z 17.11.1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (DzU z 2023 r. poz. 1550)
- Ksh – ustawa z 15.09.2000 r. Kodeks spółek handlowych (DzU z 2022 r. poz. 1467)
- KSR – Krajowe Standardy Rachunkowości
- MSR – Międzynarodowe Standardy Rachunkowości (ang. International Accounting Standards) wydawane od 2002 r. jako MSSF
- MSSF – Międzynarodowe Standardy Sprawozdawczości Finansowej (ang. International Financial Reporting Standards)
- Op – ustawa z 29.08.1997 r. Ordynacja podatkowa (DzU z 2023 r. poz. 2383)
- Ppsa – ustawa z 30.08.2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (DzU z 2023 r. poz. 1634)
- rozporządzenie o instrumentach finansowych – rozporządzenie Ministra Finansów z 12.12.2001 r. w sprawie szczegółowych zasad uznawania, metod wyceny, zakresu ujawniania i sposobu prezentacji instrumentów finansowych (DzU z 2017 r. poz. 277)
- rozporządzenie o konsolidacji – rozporządzenie Ministra Finansów z 25.09.2009 r. w sprawie szczegółowych zasad sporządzania przez jednostki inne niż banki, zakłady ubezpieczeń i zakłady reasekuracji skonsolidowanych sprawozdań finansowych grup kapitałowych (DzU z 2017 r. poz. 676)
- rozporządzenie składkowe – rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 18.12.1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (DzU z 2023 r. poz. 728)
- rozporządzenie z 13.09.2017 r. – rozporządzenie Ministra Rozwoju i Finansów w sprawie rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego, jednostek budżetowych, samorządowych zakładów budżetowych, państwowych funduszy celowych oraz państwowych jednostek budżetowych mających siedzibę poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej (DzU z 2020 r. poz. 342)
- specustawa – ustawa z 2.03.2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (tekst jedn. DzU z 2023 r. poz. 1327)
- uobr – ustawa z 11.05.2017 r. o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym (DzU z 2023 r. poz. 1015)
- uor – ustawa z 29.09.1994 r. o rachunkowości (DzU z 2023 r. poz. 120)
- updof – ustawa z 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (DzU z 2022 r. poz. 2647)
- updop – ustawa z 15.02.1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (DzU z 2022 r. poz. 2587)
- upol – ustawa z 12.01.1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (DzU z 2023 r. poz. 70)
- US GAAP – Amerykańskie Standardy Rachunkowości (ang. Generally Accepted Accounting Principles)
- ustawa akcyzowa – ustawa z 6.12.2008 r. o podatku akcyzowym (DzU z 2023 r. poz. 1542)
- ustawa emerytalna – ustawa z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (DzU z 2023 r. poz. 1251)
- ustawa KAS – ustawa z 16.11.2016 r. o Krajowej Administracji Skarbowej (DzU z 2023 r. poz. 615)
- ustawa o KRS – ustawa z 20.08.1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (DzU z 2023 r. poz. 685)
- ustawa o PCC – ustawa z 9.09.2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (DzU z z 2023 r. poz. 170)
- ustawa o VAT – ustawa z 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług (DzU z 2023 r. poz. 1570)
- ustawa o zfśs – ustawa z 4.03.1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (DzU z 2023 r. poz. 998)
- ustawa zasiłkowa – ustawa z 25.06.1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (DzU z 2022 r. poz. 1732)
- ustawa zdrowotna – ustawa z 27.08.2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (DzU z 2022 r. poz. 2561)
- usus – ustawa z 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (DzU z 2023 r. poz. 1230)
- uzpd – ustawa o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne
- Założenia koncepcyjne MSSF – Założenia koncepcyjne sprawozdawczości finansowej (Conceptual Framework for Financial Reporting)
- CEIDG – Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej
- EOG – Europejski Obszar Gospodarczy
- FEP – Fundusz Emerytur Pomostowych
- FGŚP – Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych
- FP – Fundusz Pracy
- FS – Fundusz Solidarnościowy
- IASB – Rada Międzynarodowych Standardów Rachunkowości
- IS – izba skarbowa
- KAS – Krajowa Administracja Skarbowa
- KIS – Krajowa Informacja Skarbowa
- KNF – Komisja Nadzoru Finansowego
- KRBR – Krajowa Rada Biegłych Rewidentów
- KRS – Krajowy Rejestr Sądowy
- KSB – Krajowe Standardy Badania
- MF – Minister Finansów
- MPiPS – Minister Pracy i Polityki Społecznej
- MRiF – Minister Rozwoju i Finansów
- MRiPS – Minister Rodziny i Polityki Społecznej
- MSiG – Monitor Sądowy i Gospodarczy
- NSA – Naczelny Sąd Administracyjny
- PANA – Polska Agencja Nadzoru Audytowego
- PIBR – Polska Izba Biegłych Rewidentów
- PKD – Polska Klasyfikacja Działalności
- pkpir – podatkowa księga przychodów i rozchodów
- PPK – pracownicze plany kapitałowe
- RM – Rada Ministrów
- SA – sąd apelacyjny
- sf – sprawozdanie finansowe
- skok – spółdzielcza kasa oszczędnościowo-kredytowa
- SN – Sąd Najwyższy
- SO – sąd okręgowy
- TK – Trybunał Konstytucyjny
- TSUE – Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej
- UCS – urząd celno-skarbowy
- UE – Unia Europejska
- US – urząd skarbowy
- WDT – wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów
- WNT – wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów
- WSA – wojewódzki sąd administracyjny
- zfśs – zakładowy fundusz świadczeń socjalnych
