Co nowego w rachunkowości - 93

Nowy KSR poświęcony przychodom

Komitet Standardów Rachunkowości wydał kolejny standard – nr 15 – Przychody ze sprzedaży wyrobów, półproduktów, towarów i materiałów(1). Jego przedmiotem są zasady ustalania i ujmowania oraz prezentacji w sprawozdaniu finansowym przychodów ze sprzedaży dóbr (wyrobów gotowych zdatnych do sprzedaży lub w toku produkcji, półproduktów, towarów i materiałów). Co do zasady nie odnosi się on do ustalania przychodów ze sprzedaży usług, lecz pewne zagadnienia z tym związane ujęto w części poświęconej umowom wieloelementowym.

Standard zawiera liczne przykłady praktyczne. Jego tekst, podobnie jak wszystkich pozostałych wydanych dotychczas standardów, stanowisk i rekomendacji, jest dostępny na stronie internetowej Ministerstwa Finansów w zakładce dotyczącej prac Komitetu(2).

Zgodnie z uchwałą Komitetu KSR 15 wszedł w życie z dniem ogłoszenia w DzUrz MF i ma zastosowanie po raz pierwszy do sprawozdań finansowych sporządzonych za rok obrotowy rozpoczynający się 1.01.2023 r. Możliwe jest również jego wcześniejsze zastosowanie. Jednostki, które zdecydują się na stosowanie standardu, powinny – w celu zapewnienia porównywalności danych – kierować się postanowieniami KSR 7 Zmiany zasad (polityki) rachunkowości, wartości szacunkowych, poprawianie błędów, zdarzenia następujące po dniu bilansowym – ujęcie i prezentacja.

MSSF w prawie UE

Na przyjęcie do porządku prawnego UE w formie rozporządzeń Komisji Europejskiej (KE) oczekują tylko 2 dokumenty nowelizujące standardy. W porównaniu z poprzednim zestawieniem („Rachunkowość” nr 6/2022) w tabeli nie został ujęty – w związku z opublikowaniem w DzUrz UE(3) – jeden dokument, tj. zmiana MSR 12 Podatek dochodowy.

Ma ona na celu określenie sposobu, w jaki jednostki powinny ujmować w kalkulacji podatku odroczonego transakcje związane z leasingiem czy z obowiązkami likwidacji/demontażu. Chodzi o wyeliminowanie występujących obecnie rozbieżności.

Analiza planu pracy Rady Międzynarodowych Standardów Rachunkowości (IASB)(4) wskazuje również, że w najbliższym czasie nie należy się spodziewać przyjęcia kluczowych zmian standardów. Do końca 2022 r. jest planowane przyjęcie dwóch nowelizacji standardów – MSSF 16 Leasing oraz MSR 1 Prezentacja sprawozdań finansowych.

Strategiczny program pracy IASB na lata 2022–2026

IASB opublikowała wyniki konsultacji dokumentu opisującego strategiczne kierunki jej działań. Konsultacje nt. projektów, którymi powinna się zająć, a także odnoszące się do priorytetów, którymi powinna się kierować, zostały ogłoszone 30.03.2021 r. W odpowiedzi Rada otrzymała 124 listy z komentarzami oraz 37 odpowiedzi za pośrednictwem kwestionariusza on-line. W informacji prasowej towarzyszącej publikacji IASB(5) wskazuje 3 priorytety(6), które mają kształtować plan pracy na najbliższe 5 lat:

• utrzymanie dotychczasowego strategicznego kierunku działań oraz równowagi w działaniach Rady, przy nieznacznym zwiększeniu wysiłków, aby rozwijać cyfrową sprawozdawczość finansową oraz zwiększać zrozumienie oraz dostępność MSSF,
• dalsza praca nad bieżącymi projektami,
• dodanie do planu pracy projektów dotyczących: wartości niematerialnych, sprawozdania z przepływów pieniężnych, ryzyk związanych z klimatem i ich wpływu na sprawozdania finansowe.

IASB zamierza również przeprowadzić przeglądy powdrożeniowe kluczowych standardów przyjętych w ostatnim czasie: MSSF 9 Instrumenty finansowe (w trakcie), a także MSSF 15 Przychody z umów z klientami oraz MSSF 16 Leasing. Zakłada się, że w efekcie konieczne będzie zaprezentowanie projektów zmian do tych standardów.

Rada zaproponowała również listę projektów rezerwowych, którymi się zajmie, jeśli pozwolą na to dostępne zasoby – będą to projekty dotyczące segmentów operacyjnych oraz mechanizmów ustalania cen, mających na celu redukcję zanieczyszczeń.

Część zasobów IASB zostanie skierowana do współpracy z nowo utworzoną Międzynarodową Radą Standardów Zrównoważonego Rozwoju (International Sustainability Standards Board, ISSB), w szczególności w zakresie rozpoczętego już przez IASB projektu mającego na celu uaktualnienie wydanego przez nią dokumentu nt. sprawozdania z działalności, planowanych projektów poświęconych wartościom niematerialnym oraz ryzkom klimatycznym, a także ew. projektu rezerwowego dotyczącego mechanizmów ustalania cen uwzględniających redukcję zanieczyszczeń.

Zarówno IASB, jak i Komitet ds. Interpretacji MSSF (IFRS Interpretations Committee) będą kontynuować prace związane z bieżącym utrzymaniem standardów (interpretacje, mniejsze zmiany, materiały edukacyjne). Planowane jest też zakończenie drugiego kompleksowego przeglądu MSSF dla MŚP, opublikowanie zrewidowanego standardu, a także przygotowanie materiałów pomocnych w jego wdrożeniu.

IASB udostępniła również raport z konsultacji(7), w którym podsumowuje ich wyniki oraz pokazuje, jak zgłoszone uwagi wpłynęły na ostatecznie przyjęte priorytety przyszłych prac.

Według informacji na 15.08.2022 r. (źródło: Endorsement Status Report, www.efrag.org).

Porozumienie ws. dyrektywy o sprawozdawczości zrównoważonego rozwoju

W lipcu 2022 r. Rada UE i Parlament Europejski (PE) osiągnęły wstępne porozumienie nt. dyrektywy w sprawie sprawozdawczości zrównoważonego rozwoju(8). Do jej wejścia w życie konieczne jest jeszcze formalne głosowanie przyjętego tekstu przez oba organy legislacyjne (Rada UE i PE), a także opublikowanie w DzUrz UE.

Projekt dyrektywy został zgłoszony w kwietniu 2021 r. przez KE. Jej celem jest rozszerzenie dostępnych informacji nt. zrównoważonego rozwoju (zarówno w kontekście podmiotów zobowiązanych, jak i zakresu informacji objętych sprawozdawczością zrównoważonego rozwoju), a także ujednolicenie tych informacji przez wydanie Europejskich Standardów Raportowania nt. Zrównoważonego Rozwoju (European Sustainability Reporting Standards, ESRS)(9).

Po wejściu w życie przepisów wdrażających dyrektywę, do raportowania nt. zrównoważonego rozwoju zobowiązane będą wszystkie duże spółki (spełniające dwa z trzech kryteriów: suma aktywów bilansu powyżej 20 mln euro, przychody netto ze sprzedaży powyżej 40 mln euro, liczba pracowników powyżej 250), działające w formach prawnych objętych dyrektywą 2013/34/UE, a także wszystkie spółki notowane na rynkach regulowanych. Dyrektywa przewiduje określone uproszczenia w raportowaniu dla jednostek działających w ramach grupy kapitałowej. Do raportowania zostaną również zobowiązane spółki z krajów trzecich (o ile mają na terenie UE co najmniej jedną spółkę zależną lub oddział), jeśli ze sprzedaży na terenie UE generują przychody netto co najmniej w wysokości 150 mln euro.

Obowiązki określone w dyrektywie mają wchodzić w życie stopniowo:

• od 1.01.2024 r. – dla jednostek objętych obowiązkiem raportowania tzw. rozszerzonych informacji niefinansowych na mocy obecnie obowiązującej dyrektywy,
• od 1.01.2025 r. – dla dużych jednostek, dotychczas nieobjętych obowiązkiem raportowania tzw. rozszerzonych informacji niefinansowych na mocy obecnie obowiązującej dyrektywy,
• od 1.01.2026 r. – dla małych i średnich jednostek notowanych (z zastrzeżeniem opcji wyłączenia się przez nie z obowiązku w okresie przejściowym do 2028 r.), mniej skomplikowanych instytucji kredytowych oraz zależnych zakładów ubezpieczeń.

Informacje nt. zrównoważonego rozwoju będą poświadczane przez niezależnego biegłego rewidenta. Jeżeli dany kraj członkowski skorzysta z przewidzianej dyrektywą opcji, funkcję tę będzie mógł również wypełnić niezależny, certyfikowany weryfikator.

Raport ESMA nt. decyzji nadzorczych wydanych w związku ze stosowaniem MSSF

Europejski Urząd Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych (European Securities and Markets Authority, ESMA) opublikował cykliczny raport(10), w którym przedstawił decyzje nadzorcze podjęte przez instytucje nadzorujące rynek kapitałowy w rezultacie monitorowania i przeglądu przez nie sprawozdań finansowych emitentów, sporządzanych zgodnie z MSSF. Raport opracowano na podstawie poufnej bazy danych zawierającej informacje nt. poszczególnych decyzji nadzorczych, a dotyczy rozstrzygnięć podjętych w okresie od marca 2020 do listopada 2021 r., prezentowanych w sposób anonimowy.

Decyzje nadzorcze mają na celu zapewnienie jednolitego stosowania MSSF w UE, choć nie stanowią interpretacji MSSF. Opublikowane informacje dotyczą decyzji nt. stosowania(11):

• MSSF 9 Instrumenty finansowe – w zakresie uwzględnienia poprawy warunków kredytowania w wycenie oczekiwanych strat kredytowych,
• MSR 2 Zapasy – w zakresie: wyceny wartości netto możliwej do uzyskania, kosztów doprowadzenia do sprzedaży przy ustalaniu wartości netto możliwej do uzyskania,
• MSSF 15 Przychody z umów z klientami – w zakresie: rozliczania przychodów w czasie, znaczącego elementu finansowania, prezentacji dochodów z tytułu spraw sądowych,
• MSSF 16 Leasing oraz MSR 36 Utrata wartości aktywów – w zakresie testu na utratę wartości dotyczącego ośrodka wypracowującego środki pieniężne, którego częścią są aktywa z tytułu praw do użytkowania,
• MSR 36 Utrata wartości aktywów – w zakresie przesłanek utraty wartości na skutek pandemii COVID-19,
• MSSF 8 Segmenty operacyjne – w zakresie identyfikacji segmentów operacyjnych w przypadku prowadzenia działalności w formie wielu jednostek biznesowych,
• MSR 7 Sprawozdanie z przepływów pieniężnych oraz MSR 8 Zasady (polityka) rachunkowości, zmiany wartości szacunkowych i korygowanie błędów – w zakresie zmiany składowych środków pieniężnych i ekwiwalentów środków pieniężnych.

W raporcie opisano każdy z ww. przypadków, przedstawiając sytuację faktyczną, sposób ujęcia opisywanych zdarzeń przez emitenta, powody, dla których nadzorca zakwestionował jego podejście, oraz prawidłowe – w ocenie regulatora – rozwiązanie.

opracowanie