Co nowego w prawie - maj 2025

Bez podatku od pomocy covidowej

Od 26.03.2025 r. obowiązuje rozporządzenie MF z 21.03.2025 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od dochodów (przychodów) z tytułu umorzenia subwencji finansowej lub finansowania preferencyjnego udzielonych przez Polski Fundusz Rozwoju (DzU poz. 372). Zaniechano poboru PIT i CIT od dochodów (przychodów) osiągniętych przez podatników z tytułu umorzenia subwencji finansowej lub finansowania preferencyjnego udzielonych przez PFR w ramach rządowego programu udzielania przedsiębiorcom wsparcia finansowego w związku ze skutkami COVID-19. Ma zastosowanie do dochodów uzyskanych od 1.01.2025 do 31.12.2026 r.

Waporyzacja z akcyzą

1.04.2025 r. weszła w życie ustawa z 20.02.2025 r. o zmianie ustawy o podatku akcyzowym, ustawy o zdrowiu publicznym oraz niektórych innych ustaw (DzU poz. 340). Objęto podatkiem akcyzowym nowe wyroby, tj. urządzenia do waporyzacji (wielorazowe papierosy elektroniczne, podgrzewacze oraz urządzenia wielofunkcyjne), zestawy części do urządzeń do waporyzacji, saszetki nikotynowe i inne wyroby nikotynowe. W związku z tym od 1.04.2025 r. zaczęły obowiązywać zmiany wynikające z poniższych aktów wykonawczych:

Skutkiem rozporządzenia MF z 21.03.2025 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie norm dopuszczalnych ubytków niektórych wyrobów akcyzowych (DzU poz. 386) jest to, że normy dopuszczalnych ubytków saszetek nikotynowych i innych wyrobów nikotynowych będzie ustalał w drodze decyzji właściwy naczelnik US. Może to nastąpić zarówno na wniosek podmiotu gospodarczego, jak i z urzędu. Ze względu na zróżnicowany skład chemiczny i parametry fizyczne wyrobów nie jest możliwe „sztywne” ustalenie w rozporządzeniu wysokości norm dopuszczalnych ubytków.

W zgłoszeniu rejestracyjnym należy uwzględnić nowe wyroby objęte akcyzą, takie jak urządzenia do waporyzacji, zestawy części do urządzeń do waporyzacji, saszetki nikotynowe i inne wyroby nikotynowe. Tak wynika z rozporządzenia MF z 26.03.2025 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie szczegółowego zakresu danych, które powinny być zawarte w dokumentach związanych z rejestracją w zakresie podatku akcyzowego (DzU poz. 404).

Rozporządzenie MF z 26.03.2025 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie oznaczania wyrobów akcyzowych znakami akcyzy (DzU poz. 406) wprowadza wzory znaków akcyzy na płyn do papierosów elektronicznych zawartych w jednorazowych papierosach elektronicznych, urządzenia do waporyzacji, saszetki nikotynowe i inne wyroby nikotynowe, a także dopuszczalne miesięczne straty banderol na nie. Ponadto umożliwia łączne występowanie o znaki akcyzy na importowane i nabywane wewnątrzwspólnotowo wyroby akcyzowe, określa sposób oznaczania tzw. prostokątnymi banderolami puszek zawierających wyroby spirytusowe. Podnosi też ceny za banderole.

Rozporządzenie MF z 21.03.2025 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie zezwoleń na wykonywanie działalności w zakresie podatku akcyzowego (DzU poz. 408) zawiera nowe wzory wniosków o wydanie zezwoleń na:

• prowadzenie składu podatkowego,
• wyprowadzanie wyrobów akcyzowych z cudzego składu podatkowego poza procedurą zawieszenia poboru akcyzy przez podatnika,
• wysyłanie wyrobów akcyzowych jako zarejestrowany wysyłający.

W związku z tym, że urządzenia do waporyzacji, saszetki nikotynowe oraz inne wyroby nikotynowe, podobnie jak płyn do papierosów elektronicznych i wyroby nowatorskie, są wyrobami akcyzowymi bez względu na kod CN, w zgłoszeniu należy zawrzeć informację, że w przypadku tych wyrobów wskazanie kodu CN nie jest obowiązkowe.

Ponadto w zmienianych wzorach wniosków usunięto pozycje „Poczta” oraz „Faks” – jako zbędne.

Rozporządzenie MF z 20.04.2025 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie szczegółowej klasyfikacji dochodów, wydatków, przychodów i rozchodów oraz środków pochodzących ze źródeł zagranicznych (DzU poz. 550) uwzględnia dochody z akcyzy od nowych wyrobów nią objętych. Weszło w życie 26.04.2025 r. z mocą od 1.04.2025 r.

Sprawozdania w skok

Od 19.04.2025 r. obowiązuje rozporządzenie MF z 15.04.2025 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie sprawozdań spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych oraz Krajowej Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo-Kredytowej (DzU poz. 509). Zawiera nowy wzór formularza sprawozdawczego „RPL02 – Rezerwa płynna”. Pierwszy raz stosuje się go do danych przekazywanych przez skok:

• za kwiecień 2025 r. – w przypadku danych sprawozdawczych przekazywanych miesięcznie,
• za II kwartał 2025 r. – w przypadku danych sprawozdawczych przekazywanych kwartalnie.

Elastyczniejszy czas pracy w urzędach państwowych

26.04.2025 r. weszło w życie rozporządzenie Prezesa RM z 17.04.2025 r. w sprawie zasad ustalania przez kierowników niektórych urzędów rozkładu czasu pracy w tygodniu oraz jego wymiaru w poszczególnych dniach tygodnia (DzU poz. 512). Kierownik ma tak ustalić czas, aby praca w urzędzie była wykonywana od poniedziałku do piątku, nieprzerwanie przez 8 godz. w każdym z tych dni. Najwcześniej od godz. 7, a najpóźniej do godz. 18. W urzędach, w których odbywa się obsługa interesantów, kierownik urzędu ustala rozkład czasu pracy pracowników w taki sposób, aby co najmniej w jednym dniu tygodnia zadania te były wykonywane między godz. 8.00 a 18.00. W razie uzasadnionych potrzeb urzędu praca może się odbywać także w weekend. Kierownik ma przy tym w miarę możliwości brać pod uwagę ważne względy osobiste lub rodzinne pracowników.

Dodatkowo kierownik może wyznaczać dla pracowników dni wolne od pracy z tytułu święta przypadającego w innym dniu niż niedziela oraz dni wolne podlegające odpracowaniu. Jeśli w urzędzie działa korpus służby cywilnej, wyznaczone dni wolne będą musiały być tożsame z dniami wyznaczonymi zgodnie z zarządzeniem Prezesa RM.

Przepisy te mają zastosowanie w urzędach administracji rządowej, w których jednocześnie działa korpus służby cywilnej, oraz w Biurze Rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorców, Urzędzie Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej, Instytucie Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, Urzędzie Państwowej Komisji do spraw przeciwdziałania wykorzystaniu seksualnemu małoletnich poniżej lat 15, Biurze Rady Fiskalnej oraz regionalnych izbach obrachunkowych. Dotyczą też jednostek wojskowych Żandarmerii Wojskowej.

Nowe regulacje nie stanowią przeszkody w ustalaniu indywidualnie pracownikom ruchomego czasu pracy lub indywidualnego rozkładu czasu pracy.

Zwrot VAT dla organizacji humanitarnych

Od 30.04.2025 r. obowiązuje rozporządzenie MF z 9.04.2025 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie miejsca świadczenia usług oraz zwrotu kwoty podatku naliczonego jednostce dokonującej nabycia (importu) towarów lub usług (DzU poz. 484). Umożliwia dokonywanie zwrotu VAT organizacjom międzynarodowym, uznanym za takie przez Polskę, prowadzącym działalność charytatywną, humanitarną lub edukacyjną z tytułu nabycia towarów, pod warunkiem wywozu tych towarów poza terytorium UE. Wniosek o zwrot organizacje międzynarodowe składają do Naczelnika Drugiego Urzędu Skarbowego Warszawa-Śródmieście, a organizacje pożytku publicznego – do właściwego dla siebie naczelnika US.

Nadpłata podatku – oprocentowanie

Oprocentowanie nadpłaty podatku powstałej w wyniku orzeczenia TK lub orzeczenia TSUE przysługuje od dnia powstania tej nadpłaty do dnia jej zwrotu, niezależnie od czasu złożenia wniosku w tej sprawie. Tak wynika z obowiązującej od 1.05.2025 r. ustawy z 4.04.2025 r. o zmianie ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (DzU poz. 497). Wdraża ona wyrok TSUE z 8.06.2023 r. (C-322/22, Dyrektor Izby Administracji Skarbowej we Wrocławiu). Trybunał zakwestionował polskie przepisy, które, w przypadku gdy wniosek o zwrot nadpłaty podatku powstałej w wyniku orzeczenia TSUE został złożony po upływie 30 dni od opublikowania tego orzeczenia w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej, ograniczały oprocentowanie nadpłaty do 30. dnia od tej publikacji, a nawet wykluczały wszelkie oprocentowanie, gdy ta nadpłata powstała po upływie 30. dnia.

Do oprocentowania nadpłat niezwróconych lub niezaliczonych na poczet zaległości podatkowych albo bieżących zobowiązań podatkowych stosuje się nowe regulacje.

Z kolei do ustawy o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych wprowadzono instytucję doręczenia zastępczego, podobną do tej funkcjonującej na gruncie Kodeksu postępowania administracyjnego (czyli pismo uznaje się za doręczone po podwójnym awizowaniu).

Zadania BGK

Wchodząca w życie 7.05.2025 r. ustawa z 20.03.2025 r. o zmianie ustawy o współpracy rozwojowej oraz niektórych innych ustaw (DzU poz. 525) zwiększa rolę Banku Gospodarstwa Krajowego (BGK). Nowe rozwiązania mają umożliwić uczestnictwo BGK w realizowaniu współpracy rozwojowej. W związku z tym w BGK ma być utworzony Finansowy Instrument Współpracy Rozwojowej (FIWR).

Środki FIWR będą pochodzić z budżetu państwa, ze środków bezzwrotnych lub zwrotnych pochodzących z budżetu UE, od międzynarodowych instytucji finansowych, agencji rozwojowych państw trzecich lub innych podmiotów, z odsetek od wolnych środków w złotych przekazanych w depozyt albo wolnych środków w walutach obcych ulokowanych w bankach, z odsetek od instrumentów finansowanych lub współfinansowanych ze środków FIWR, z opłat lub prowizji pobieranych od instrumentów finansowanych lub współfinansowanych ze środków FIWR, z egzekucji należności z tytułu instrumentów finansowanych lub współfinansowanych ze środków FIWR, ze zwrotu środków wypłaconych z FIWR, z dodatnich różnic kursowych lub innych dochodów powstałych z tytułu przewalutowania środków FIWR, z darowizn lub zapisów i innych.

Ma to służyć zwiększeniu polskiej pomocy na pobudzanie wzrostu gospodarczego oraz reformy społeczno-gospodarcze państw-biorców pomocy.

W roli inwestorów, wykonawców, podwykonawców, dostawców technologii czy różnego rodzaju usług specjalistycznych, w tym w zakresie doradztwa czy nadzoru, będą mogły wystąpić polskie przedsiębiorstwa.

Praca na morzu

Obowiązującą od 7.05.2025 r. ustawą z 20.03.2025 r. o ratyfikacji Poprawek do Konwencji o pracy na morzu, przyjętej w Genewie 23.02.2006 r., zatwierdzonych przez Międzynarodową Konferencję Pracy w Genewie 6.06.2022 r. (DzU poz. 524), Sejm wyraził zgodę na dokonanie przez Prezydenta RP ratyfikacji.

Informacja od komornika dla fiskusa

Od 9.05.2025 r. obowiązuje rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z 28.03.2025 r. w sprawie informacji przekazywanych przez sądy i komorników sądowych właściwym organom podatkowym (DzU poz. 538). Zakres przekazywanych informacji jest podobny do tego, jaki przewidywała dotychczasowa regulacja z tego zakresu, przy czym mają one być przekazywane wyłącznie elektronicznie. Komornicy sądowi nadal muszą przekazywać organom podatkowym informacje o dokonanych w ciągu ubiegłego miesiąca sprzedażach egzekucyjnych zajętych praw majątkowych i towarów oraz kwocie podatków.

Ubezpieczenia na życie

Osoby fizyczne (ubezpieczający oraz ubezpieczeni) ponoszące ryzyko lokaty zostaną objęte poziomem ochrony zbliżonym do tego, jaki mają zapewniony uczestnicy Funduszy Inwestycyjnych Otwartych w zakresie prowadzonej przez te fundusze działalności lokacyjnej.

Zakłady ubezpieczeń działu I będą obowiązane:

• dostosować struktury portfeli środków ubezpieczeniowych funduszy kapitałowych (dalej UFK) – aby uwzględnić warunki lokowania zawarte w rozporządzeniu,
• dostosować systemy IT,
• obliczać w każdym dniu roboczym całkowitą ekspozycję UFK na instrumenty pochodne (dotyczy zakładów ubezpieczeń lokujących aktywa UFK w instrumenty pochodne).

Wiążą się z tym wyższe koszty dla zakładów. Tak wynika z obowiązującego od 18.05.2025 r. rozporządzenia MF z 10.02.2025 r. w sprawie szczególnych zasad związanych z lokowaniem przez zakład ubezpieczeń aktywów z umów ubezpieczenia na życie, w których ryzyko lokaty ponosi ubezpieczający (DzU poz. 505).

Środki na emeryturę w III filarze

25.10.2025 r. wejdzie w życie rozporządzenie MF z 16.04.2025 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie określenia wzorów informacji o środkach zgromadzonych przez oszczędzającego na indywidualnym koncie emerytalnym i na indywidualnym koncie zabezpieczenia emerytalnego oraz terminu i trybu ich przekazywania (DzU poz. 536). Informacja obejmuje dane, które wraz z wypłatą transferową są przekazywane instytucji finansowej albo zarządzającemu programem emerytalnym przez dotychczasową instytucję finansową. Do tej pory trzeba było je przekazywać listem poleconym. Obecnie możliwe będzie także przekazywanie ich drogą elektroniczną.

W DzU z 2025 r. ogłoszono teksty jednolite następujących

• ustaw:

• o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (poz. 501),
• o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy (poz. 433),
• o związkach zawodowych (poz. 440),
• o świadczeniach przedemerytalnych (poz. 421),
• o organizacjach pracodawców (poz. 423),
• o postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy publicznej (poz. 468),
• o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne (poz. 499),
• o szczególnych instrumentach wsparcia w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2 (poz. 517),
• Kodeks karny (poz. 383),
• Prawo budowlane (poz. 418);

• rozporządzeń MF:

• w sprawie informacji o cenach transferowych w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych (poz. 454),
• w sprawie informacji o cenach transferowych w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych (poz. 459),
• w sprawie sposobu przesyłania za pomocą środków komunikacji elektronicznej ksiąg podatkowych oraz wymagań technicznych dla informatycznych nośników danych, na których te księgi mogą być zapisane i przekazywane (poz. 461).