Co nowego w prawie - 85

Środki ochrony indywidualnej

20.11.2021 r. weszło w życie rozporządzenie MRiPS z 4.11.2021 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (DzU poz. 2088). Wdraża dyrektywę Komisji (UE) 2019/1832 z 24.10.2019 r. zmieniającą załączniki I, II i III do dyrektywy Rady 89/656/EWG w odniesieniu do dostosowań o charakterze czysto technicznym (DzUrz UE L 279 z 31.10.2019 r.).

Zmienia podejście do środków ochrony indywidualnej. Terminologię dostosowano do występującej w przepisach unijnych, m.in. odnoszącą się do czynników chemicznych (np. mieszaniny zamiast preparaty). Uszczegółowiono występujące w miejscach pracy zagrożenia w odniesieniu do poszczególnych części ciała człowieka, które mają być chronione przez konkretne rodzaje środków ochrony osobistej. Rozszerzono listę rodzajów prac, przy których wykonywaniu mogą występować dane zagrożenia, oraz dodano informację o gałęziach przemysłu, których te prace dotyczą.

Subwencja ogólna dla gmin

Z obowiązującego od 20.11.2021 r. rozporządzenia Ministra Rozwoju i Technologii z 17.11.2021 r. w sprawie wykazu gmin, którym przysługuje część rekompensująca subwencji ogólnej za rok 2020 (DzU poz. 2089), wynika, że dostaną ją tylko Legnica, Wałbrzych i Gliwice. Chodzi o gminy, które w roku podatkowym 2020 nie uzyskały dochodów z podatku od nieruchomości na skutek zwolnienia przedsiębiorców w specjalnych strefach ekonomicznych. Subwencja wyrównuje ten ubytek. W porównaniu z poprzednim rokiem lista uprawnionych gmin się nie zmieniła.

Zwrot opłaty za przejazd autostradą

1.12.2021 r. weszło w życie rozporządzenie MF z 29.11.2021 r. w sprawie zwrotu opłaty za przejazd autostradą oraz rozpatrywania sprzeciwu (DzU poz. 2187). Opłata jest zwracana w sposób, w jaki została wniesiona. Jeżeli nie ma takiej możliwości, to wnoszący opłatę informuje wydającego bilet o numerze rachunku, na który opłata ma zostać zwrócona. Powinno to nastąpić w terminie 30 dni. Sprzeciwy należy wnosić do Szefa KAS.

Statystyka publiczna

Od 3.12.2021 r. obowiązuje rozporządzenie RM z 30.11.2021 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie programu badań statystycznych statystyki publicznej na rok 2021 (DzU poz. 2225). Celem jest przebadanie wpływu COVID-19 na sytuację społeczno-gospodarczą. Zmniejszono liczbę danych w Z-10 – sprawozdanie o warunkach pracy, natomiast zwiększono zakres danych przekazywanych przez Polski Fundusz Rozwoju.

29.12.2021 r. weszło w życie rozporządzenie RM z 19.11.2021 r. w sprawie programu badań statystycznych statystyki publicznej na rok 2022 (DzU poz. 2303). Zawiera 257 badań.

Podpisywanie sprawozdań finansowych

Od 2022 r. sprawozdanie finansowe i sprawozdanie z działalności może podpisać tylko jeden członek wieloosobowego zarządu, jeśli pozostali oświadczą, że sprawozdanie spełnia wymagania przewidziane w ustawie, lub odmówią złożenia takiego oświadczenia. Nadal mogą podpisać je wszyscy. W treści tych oświadczeń i odmów należy wskazać, o jakie sprawozdanie chodzi, wraz z podaniem daty i godziny podpisania go przez osobę, której powierzono prowadzenie ksiąg rachunkowych. Przesyła się je do KRS wraz ze sprawozdaniem.

Termin przekazywania przez podatników CIT sprawozdań finansowych i towarzyszących im dokumentów do Szefa KAS wydłużono z 10 do 15 dni, licząc od zatwierdzenia sprawozdania (obowiązek ten nie ciąży na przekazujących sprawozdania do KRS i tych, którzy są podmiotowo zwolnieni z CIT). Tak wynika z obowiązującej od 8.12.2021 r. ustawy z 14.10.2021 r. o zmianie ustawy o rachunkowości oraz niektórych innych ustaw (DzU poz. 2106). Określa też ona formaty sprawozdań finansowych i sprawozdań z działalności emitentów (których papiery wartościowe zostały dopuszczone do obrotu na rynku regulowanym), a także innych jednostek niż emitenci, które sporządzają je zgodnie z MSR.

Konwencja MLI

Od 1.06.2021 r. Chorwacja stała się stroną Konwencji zapobiegającej erozji podatkowej (tzw. konwencja MLI) i od tego dnia obowiązuje ona w relacjach między Polską a Chorwacją. Tak wynika z obowiązującego od 8.12.2021 r. oświadczenia rządowego z 2.11.2021 r. w sprawie mocy obowiązującej w relacjach między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Chorwacji Konwencji wielostronnej implementującej środki traktatowego prawa podatkowego mające na celu zapobieganie erozji podstawy opodatkowania i przenoszeniu zysku, sporządzonej w Paryżu 24.11.2016 r., oraz jej zastosowania w realizacji postanowień Umowy między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Chorwacji w sprawie unikania podwójnego opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i majątku, sporządzonej w Warszawie 19.10.1994 r. (DzU poz. 2263).

Świadczenia zdrowotne po brexicie

9.12.2021 r. weszła w życie ustawa z 17.11.2021 r. o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz niektórych innych ustaw (DzU poz. 2120); m.in. zapewnia zachowanie po brexicie uprawnień do korzystania z rzeczowych świadczeń zdrowotnych w sytuacjach transgranicznych na zasadach analogicznych jak w ramach unijnych przepisów o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego.

Opodatkowanie – Malta, Holandia

Sejm wyraził zgodę na ratyfikację przez Prezydenta RP zmiany umów w sprawie unikania podwójnego opodatkowania z:

• Maltą,
• Królestwem Niderlandów.

Kwestie te regulują ustawy z 14.10.2021 r. o ratyfikacji Protokołu między rządem Rzeczypospolitej Polskiej a rządami ww. państw (DzU poz. 2123 i 2171). Obowiązują odpowiednio od 9.12.2021 i od 14.12.2021 r.

System ostrożnościowy dla firm inwestycyjnych

10.12.2021 r. weszła w życie ustawa z 1.10.2021 r. o zmianie ustawy o obrocie instrumentami finansowymi oraz niektórych innych ustaw (DzU poz. 2140). Wprowadza do przepisów krajowych regulacje UE dotyczące wymogów kapitałowych dla firm inwestycyjnych. To tzw. pakiet IFD/IFR, w skład którego wchodzą:

• dyrektywa PE i Rady (UE) 2019/2034 z 27.11.2019 r. w sprawie nadzoru ostrożnościowego nad firmami inwestycyjnymi, nazywana dyrektywą IFD,
• rozporządzenie PE i Rady (UE) 2019/2033 z 27.11.2019 r. w sprawie wymogów ostrożnościowych dla firm inwestycyjnych, nazywane rozporządzeniem IFR.

Celem pakietu IFD/IFR jest ustanowienie nowego systemu ostrożnościowego dla firm inwestycyjnych, uwzględniającego zdolność tych firm i ich klientów do podejmowania ryzyka. W związku z tym:

• podzielono firmy inwestycyjne na trzy kategorie, ze względu na ich wielkość i wzajemne powiązania z innymi podmiotami finansowymi i gospodarczymi (I – firmy o znaczeniu systemowym, II – podmioty, które nie generują ryzyka systemowego, jednak charakteryzują się najwyższym prawdopodobieństwem generowania ryzyka dla klientów, rynków lub prawidłowego funkcjonowania firm inwestycyjnych, III – małe i wzajemnie niepowiązane firmy inwestycyjne, dla których określono najmniej restrykcyjne wymogi),
• wprowadzono wymagania dotyczące poziomu kapitału założycielskiego firmy inwestycyjnej, uzależnione od rodzaju działalności, na których świadczenie lub prowadzenie dana firma inwestycyjna ma zezwolenie; firma musi cały czas wykazywać ten minimalny poziom kapitału,
• uregulowano struktury funduszy własnych firm inwestycyjnych,
• małe i niepowiązane wzajemnie firmy inwestycyjne muszą posiadać fundusze własne równe ich stałemu minimalnemu wymogowi kapitałowemu lub 1/4 ich stałych kosztów pośrednich obliczonych na podstawie działalności w poprzednim roku, w zależności od tego, która z tych wartości jest wyższa,
• wprowadzono obowiązek zachowania płynności,
• sprawozdawczość firm ma być proporcjonalna do skali ich działalności,
• określono zasady nadzoru i zasady polityki wynagrodzeń.

W pakiecie mieści się obowiązujące od 24.12.2021 r. rozporządzenie MF z 8.12.2021 r. w sprawie szacowania kapitału wewnętrznego i aktywów płynnych, systemu zarządzania ryzykiem, badania i oceny nadzorczej, a także polityki wynagrodzeń w domu maklerskim oraz małym domu maklerskim (DzU poz. 2267). Strategie, polityki i procedury funkcjonujące w domu maklerskim mają być proporcjonalne do złożoności, profilu ryzyka i zakresu jego działalności.

Umowa z Białorusią

11.12.2021 r. weszła w życie ustawa z 14.10.2021 r. o ratyfikacji Umowy między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Białorusi o zabezpieczeniu społecznym, podpisanej w Warszawie 13.02.2019 r. (DzU poz. 2160), która wyraża zgodę na ratyfikację tej umowy przez Prezydenta RP. Umowa wejdzie w życie, gdy procedury ratyfikacyjne zakończą się w obu krajach.

Rozliczenie pomocy covidowej

Od 16.12.2021 r. obowiązuje ustawa z 2.12.2021 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw (DzU poz. 2317). Zawiera wiele różnych zmian, w tym:

• na rozliczenie udzielonego wsparcia jest 60 dni od dnia złożenia prawidłowego i kompletnego rozliczenia wraz z dokumentacją,
• wojewódzki urząd pracy w okresie pobierania dofinansowania oraz w ciągu 3 lat po zakończeniu tego okresu może przeprowadzić kontrolę nie tylko w siedzibie lub miejscu prowadzenia działalności korzystającego, lecz także w siedzibie urzędu,
• wojewódzki urząd pracy może żądać zwrotu całej kwoty pomocy, gdy podmiot, który ją uzyskał, nie spełnił kryteriów przyznania pomocy, które wykluczają możliwość jej otrzymania, tzn. złożył niezgodne ze stanem faktycznym oświadczenie o spadku obrotów, o niezaleganiu w opłacaniu podatków i składek na ubezpieczenia społeczne na koniec III kwartału 2019 r. lub o niespełnianiu przesłanek ogłoszenia upadłości,
• pracodawca musi zwrócić całe dofinansowanie otrzymane do wynagrodzenia pracownika, wraz z odsetkami, w przypadku niewywiązania się z obowiązku niewypowiadania umowy o pracę z przyczyn niedotyczących pracownika w okresie pobierania świadczeń na dofinansowanie wynagrodzenia,
• do 31.03.2022 r. wydłużono termin wypłaty dofinansowania do wynagrodzeń pracowników, wsparcia na dofinansowanie kosztów prowadzenia działalności przez osoby samozatrudnione oraz pożyczek,
• zmodyfikowano zasady udzielania wsparcia branży turystycznej,
• ZUS może nie naliczać odsetek od zwróconego, nienależnie pobranego świadczenia postojowego za okres od dnia przypadającego po dniu wydania decyzji do dnia spłaty określonego w decyzji,
• ZUS może doręczać decyzje i inne pisma, dotyczące nienależnie pobranego świadczenia postojowego, w postaci elektronicznej na profilu informacyjnym ZUS,
• możliwe będzie tworzenie programów aktywizacyjnych dla cudzoziemców w celu wspierania ich aktywizacji zawodowej i integracji społecznej.

Zmiany podatkowe ze względu na inflację

Obowiązująca od 18.12.2021 r. ustawa z 9.12.2021 r. o zmianie ustawy o podatku akcyzowym oraz niektórych innych ustaw (DzU poz. 2349) przewiduje czasowe obniżki stawek akcyzy na energię elektryczną i niektóre paliwa silnikowe oraz wyłączenie ich z opodatkowania podatkiem od sprzedaży detalicznej.

Wysokość opłaty emisyjnej i opłaty paliwowej pozostaną w latach 2021 i 2022 na tym samym poziomie.

Stawki akcyzy w okresach od 20.12.2021 do 31.12.2021 r. i odpowiednio od 1.01.2022 do 31.05.2022 r. wyniosą na:

• benzyny silnikowe o kodach CN 2710 12 45 bądź 2710 12 49 oraz wyroby powstałe ze zmieszania tych benzyn z biokomponentami, spełniające wymagania jakościowe określone w odrębnych przepisach – 1369 zł/1000 l i odpowiednio 1413 zł/1000 l,
• oleje napędowe o kodzie CN 2710 19 43 i 2710 20 11 oraz wyroby powstałe ze zmieszania tych olejów z biokomponentami, spełniające wymagania jakościowe określone w odrębnych przepisach – 1065 zł/1000 l i odpowiednio 1104 zł/1000 l,
• biokomponenty stanowiące samoistne paliwa, spełniające wymagania jakościowe określone w odrębnych przepisach, przeznaczone do napędu silników spalinowych, bez względu na kod CN – 1065 zł/1000 l i odpowiednio 1104 zł/1000 l,
• gaz LPG – 364 zł/1000 kg i odpowiednio 387 zł/1000 kg.

Stawka akcyzy na energię elektryczną w okresie od 1.01.2022 do 31.05.2022 r. wyniesie 4,60 zł/MWh. Gospodarstwa domowe mają być z niej zwolnione.

W okresie od 1.01.2022 do 31.05.2022 r. opodatkowaniu podatkiem od sprzedaży detalicznej nie będzie podlegała sprzedaż detaliczna benzyn silnikowych, olejów napędowych, biokomponentów stanowiących samoistne paliwa, gazu LPG.

Ma to powstrzymać wzrost cen na stacjach paliw. Sprzedający paliwa mają obowiązek umieścić przy kasie informację o ww. obniżeniach podatków.

Z kolei 31.12.2021 r. weszło w życie rozporządzenie MF z 17.12.2021 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie towarów i usług, dla których obniża się stawkę podatku od towarów i usług, oraz warunków stosowania stawek obniżonych (DzU poz. 2350), które:

• przedłuża czasowe stosowanie – do dnia odwołania w Polsce epidemii – stawki 0% dla darowizn nieodpłatnych świadczeń określonych towarów i usług w obszarze ochrony zdrowia;
• od 1.01.2022 do 31.03.2022 r. obniża stawkę VAT:

• do 8% dla dostaw, wewnątrzwspólnotowego nabycia i importu gazu ziemnego (CN 2711 11 00 albo 2711 21 00), z wyjątkiem importu i wewnątrzwspólnotowego nabycia objętego zwolnieniem z VAT, a także dla dostaw, wewnątrzwspólnotowego nabycia i importu energii cieplnej, z wyjątkiem importu i wewnątrzwspólnotowego nabycia objętego zwolnieniem z VAT,
• do 5% dla dostaw, wewnątrzwspólnotowego nabycia i importu energii elektrycznej (CN 2716 00 00), z wyjątkiem importu i wewnątrzwspólnotowego nabycia objętego zwolnieniem z VAT.

Dodatkowy zasiłek opiekuńczy

Od 20.12.2021 do 9.01.2022 r. przysługują dodatkowy zasiłek opiekuńczy i zasiłek opiekuńczy przyznawane w związku z pandemią. Tak wynika z obowiązujących od 20.12.2021 r. rozporządzeń RM z 16.12.2021 r. w sprawie określenia dłuższego okresu pobierania zasiłku opiekuńczego w celu przeciwdziałania COVID-19 (DzU poz. 2332) oraz w sprawie określenia dłuższego okresu pobierania dodatkowego zasiłku opiekuńcze‑go w celu przeciwdziałania COVID-19 (DzU poz. 2331).

Zgłoszenia INTRASTAT

22.12.2021 r. weszło w życie rozporządzenie MF z 25.11.2021 r. w sprawie zgłoszeń INTRASTAT (DzU poz. 2258). Wprowadzenie nowego aktu w miejsce dotychczasowego wiąże się ze zmianą delegacji ustawowej do jego wydania. Rozszerzono obowiązek podawania danych kraju pochodzenia także w zgłoszeniach INTRASTAT w wywozie. Większość zmian ma charakter aktualizujący lub precyzujący.

Dłużej bon turystyczny

Od 22.12.2021 r. obowiązuje ustawa z 17.11.2021 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw (DzU poz. 2368). Przewiduje m.in. wydłużenie możliwości dokonywania płatności za pomocą bonu turystycznego – z 31.03.2022 na 30.09.2022 r.

Osłona dla branż ograniczonych w grudniu 2021 r.

W związku z ograniczeniami dotyczącymi niektórych branż, wprowadzonymi w grudniu 2021 r. (zamknięte dyskoteki, kluby i inne miejsca, w których można tańczyć), przewidziano pakiet osłonowy, określony w obowiązującym od 22.12.2021 r. rozporządzeniu RM z 20.12.2021 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie wsparcia uczestników obrotu gospodarczego poszkodowanych wskutek pandemii COVID-19 (DzU poz. 2371). Przewiduje podobne rozwiązania do tych, z jakich przedsiębiorcy korzystali wcześniej. Są to:

• dodatkowe jedno świadczenie postojowe – przy spadku przychodu, w okresie poprzedzającym miesiąc złożenia wniosku w następstwie wystąpienia COVID-19, o co najmniej 40% w stosunku do okresu porównawczego,
• zwolnienie ze składek społecznych i zdrowotnej za grudzień 2021 r.,
• jedna dotacja na pokrycie bieżących kosztów prowadzenia działalności gospodarczej.

Amortyzacja samochodów – nowe limity za 4 lata

24.12.2021 r. weszła w życie ustawa z 2.12.2021 r. o zmianie ustawy o elektromobilności i paliwach alternatywnych oraz niektórych innych ustaw (DzU poz. 2269). Zmienia przepisy updof i updop. Wydatki na zakup samochodu osobowego można rozliczać w kosztach poprzez amortyzację do wysokości określonych w nich limitów – zwykły samochód osobowy do 150 tys. zł, a elektryczny do 225 tys. zł. Nowelizacja je modyfikuje. Będzie to:

• 225 tys. zł – dla pojazdów elektrycznych lub napędzanych wodorem,
• 150 tys. zł – jeśli emisja CO2 silnika spalinowego samochodu osobowego wynosi mniej niż 50 g/km,
• 100 tys. zł – gdy emisja jest równa lub wyższa niż 50 g/km.

Wydatki na nabycie tańszych pojazdów, bez względu na typ napędu, nadal będzie można rozliczać w całości. Nowe limity kosztów mają obowiązywać od 2026 r.

Zwrot akcyzy zawartej w paliwie rolniczym

W 2022 r. stawkę zwrotu podatku akcyzowego zawartego w cenie oleju napędowego wykorzystywanego do produkcji rolnej ustalono w wysokości 1 zł na litr oleju (czyli tyle samo, co w latach 2016–2021). Tak wynika z obowiązującego od 24.12.2021 r. rozporządzenia RM z 3.12.2021 r. w sprawie stawki zwrotu podatku akcyzowego zawartego w cenie oleju napędowego wykorzystywanego do produkcji rolnej na 1 litr oleju w 2022 r. (DzU poz. 2266).

Z kolei 1.01.2022 r. weszła w życie ustawa z 1.10.2021 r. o zmianie ustawy o zwrocie podatku akcyzowego zawartego w cenie oleju napędowego wykorzystywanego do produkcji rolnej (DzU poz. 2227). Od 2022 r. roczny limit ustala się jako sumę:

• kwoty stanowiącej iloczyn stawki zwrotu podatku na litr oleju napędowego, liczby 110 (było 100) oraz powierzchni użytków rolnych będących w posiadaniu lub współposiadaniu producenta rolnego oraz
• kwoty stanowiącej iloczyn stawki zwrotu podatku na litr oleju napędowego, liczby 40 (było 30) oraz średniej rocznej liczby dużych jednostek przeliczeniowych bydła będącego w posiadaniu producenta rolnego.

W przypadku zmiany, uchylenia albo stwierdzenia nieważności decyzji w sprawie zwrotu podatku akcyzowego producentowi rolnemu zwrot podatku następuje w ciągu 2 mies. (było 14 dni) od dnia, w którym decyzja stała się ostateczna.

Minister właściwy ds. rozwoju wsi ma monitorować przekroczenie limitu wydatków na zwrot podatku akcyzowego i w razie potrzeby wdrażać mechanizm korygujący, tzn. zmniejszać stawkę zwrotu podatku akcyzowego zawartego w cenie oleju napędowego wykorzystywanego do produkcji rolnej w następnym roku.

Wyższa akcyza na alkohol i papierosy

Obowiązująca od 1.01.2022 r. ustawa z 29.10.2021 r. o zmianie ustawy o podatku akcyzowym oraz ustawy o zmianie ustawy o podatku akcyzowym oraz niektórych innych ustaw (DzU poz. 2313) o 10% podwyższa stawki akcyzy na alkohol etylowy, piwo, wino, pozostałe napoje fermentowane i wyroby pośrednie. Minimalna stawka akcyzy na papierosy wynosi 105%, a tytoniu do palenia – 100% całkowitej kwoty akcyzy, naliczonej od ceny równej średniej ważonej detalicznej cenie sprzedaży odpowiednio papierosów i tytoniu do palenia. To nie koniec podwyżek, bo w latach 2023–2027 mają być kolejne (tzw. mapa akcyzowa) – po 5% w przypadku alkoholu oraz po 10% w przypadku papierosów, tytoniu do palenia i wyrobów nowatorskich. Ponadto wydłużono termin, w którym podmioty obowiązane mogą na dotychczasowych zasadach prowadzić księgi kontroli, ewidencje i dokumentację (do końca 2022 zamiast do końca

2021 r.). Także na prowadzenie ewidencji i dokumentacji w postaci elektronicznej wydłużono czas o rok (z 1.01.2022 na 1.01.2023 r.).

„Polski Ład” – zmiany podatkowe

1.01.2022 r. weszła w życie większość przepisów ustawy z 29.10.2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (DzU poz. 2105), nazywanej Polskim Ładem.

Wśród najważniejszych zmian podatkowych należy wskazać m.in.:

• zmianę zasad obliczania składki zdrowotnej i likwidację możliwości odliczenia jej od PIT,
• podwyższenie kwoty wolnej od PIT do 30 tys. zł oraz zniesienie degresywnego sposobu obliczania jej wysokości,
• podwyższenie progu podatkowego skali podatkowej PIT z 85 528 do 120 000 zł,
• wprowadzenie nowych ulg i zwolnień podatkowych w PIT (ulga dla klasy średniej, ulga dla dużych rodzin, zwolnienie dla pracujących emerytów, ulga na powrót),
• wprowadzenie minimalnego CIT w wysokości 10% podstawy opodatkowania,
• określenie zasad opodatkowania spółki holdingowej,
• ustanowienie zasad opodatkowania w grupie VAT,
• wprowadzenie instytucji nabycia sprawdzającego.

Zmienione dokumenty ZUS

W związku ze zmianami w ramach tzw. Polskiego Ładu, dotyczącymi ustalania podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne dla przedsiębiorców, a także zmianami w usus, od 1.01.2022 r. obowiązuje rozporządzenie MRiPS z 16.12.2021 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie określenia wzorów zgłoszeń do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego, imiennych raportów miesięcznych i imiennych raportów miesięcznych korygujących, zgłoszeń płatnika składek, deklaracji rozliczeniowych i deklaracji rozliczeniowych korygujących, zgłoszeń danych o pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, raportów informacyjnych, oświadczeń o zamiarze przekazania raportów informacyjnych, informacji o zawartych umowach o dzieło oraz innych dokumentów (DzU poz. 2366). Zawiera zmienione wzory:

• ZUS RCA Imienny raport miesięczny o należnych składkach i wypłaconych świadczeniach,
• ZUS DRA Deklaracja rozliczeniowa.

W dokumentach rozliczeniowych wprowadzono nowy zakres danych, tj. obowiązującą w danym miesiącu formę opodatkowania, kwoty przychodów lub dochodów oraz kwoty dopłaty stanowiącej różnicę między roczną składką na ubezpieczenie zdrowotne a sumą miesięcznych składek na to ubezpieczenie.

Wprowadzono nowy kod tytułu ubezpieczenia „23 30”, w związku z objęciem obowiązkowymi ubezpieczeniami społecznymi i zdrowotnym małżonka Prezydenta RP. Z uwagi na nowy tytuł do obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego zmieniony został opis kodu 22 40. Nowe brzmienie to „członek rady nadzorczej, podlegający z tego tytułu wyłącznie ubezpieczeniu zdrowotnemu, oraz osoby powołane do pełnienia funkcji na mocy aktu powołania, które z tego tytułu pobierają wynagrodzenie”.

Do dokumentów przekazywanych za minione okresy trzeba stosować nowe wzory.

Od 2022 r. zniesiono imienny raport miesięczny o należnych składkach na ubezpieczenie zdrowotne (ZUS RZA). Pozostał tylko raport ZUS RCA – rozliczenie składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne.

TAX FREE

1.01.2022 r. weszło w życie rozporządzenie MF z 10.12.2021 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie wzoru znaku informującego podróżnych o możliwości zakupu towarów, od których przysługuje zwrot podatku od towarów i usług, pieczęci organu celnego potwierdzającej wywóz towarów poza terytorium Unii Europejskiej oraz danych zawartych w dokumencie elektronicznym TAX FREE oraz jego wydruku (DzU poz. 2340). Podatnicy dokonujący sprzedaży towarów z zastosowaniem dokumentów TAX FREE muszą je wystawiać elektronicznie na PUESC i w pewnych przypadkach wydać ich wydruki. Na dokumentach ma się znaleźć mniej danych, tzn. ma na nich nie być:

• unikalnego identyfikatora ID SISC osoby wystawiającej ten dokument (bo zawiera on PESEL),
• numeru rachunku bankowego, karty płatniczej podróżnego – w przypadku bezgotówkowego zwrotu VAT.

Zmieniła się także pieczęć potwierdzająca wywóz towaru poza terytorium UE

Zmiany w JPK_VAT

Od 1.01.2022 r. w ustawie o VAT wprowadzono skrócone terminy zwrotu VAT, tj. 40- oraz 15-dniowy.

Zmiany te uwzględnia obowiązujące od 1.01.2022 r. rozporządzenie MF z 17.12.2021 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie szczegółowego zakresu danych zawartych w deklaracjach podatkowych i w ewidencji w zakresie podatku od towarów i usług (DzU poz. 2382). Ponadto doprecyzowano niektóre przepisy. Zmienione regulacje stosuje się do okresów rozliczeniowych przypadających od 1.01.2022 r.

Działy specjalne produkcji rolnej

1.01.2022 r. weszło w życie rozporządzenie MF z 24.11.2021 r. w sprawie norm szacunkowych dochodu z działów specjalnych produkcji rolnej (DzU poz. 2183), które obowiązują w 2022 r. Zawiera niższe stawki niż obowiązujące w 2021 r., ale wyższe niż w 2020 r. Np. dla upraw roślin ozdobnych w szklarniach ogrzewanych powyżej 25 m² stawka za 1 m2 spadła z 13,15 do 12,87 zł, w przypadku chowu poza gospodarstwem rolnym krów powyżej 5 sztuk – z 375,85 do 367,96 zł, a tuczników powyżej 50 sztuk – z 47 do 46,01 zł.

Zwolnienie z podatku gruntów kolejowych

Na mocy obowiązującej od 1.01.2022 r. ustawy z 17.11.2021 r. o zmianie ustawy o podatkach i opłatach lokalnych (DzU poz. 2192) zwolnieniem od podatku od nieruchomości zostały objęte grunty, budynki i budowle:

• wchodzące w skład infrastruktury kolejowej lub obiektu infrastruktury usługowej, w części zajętej wyłącznie do wykonywania zadań związanych z koleją,
• w części przeznaczonej do świadczenia przez przewoźnika kolejowego albo operatora stacji pasażerskiej wykorzystywanych do prowadzenia działalności innej niż kolejowa.

Właściwość organów celnych

Obowiązujące od 1.01.2022 r. rozporządzenie MF z 17.12.2021 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie urzędów celno-skarbowych oraz podległych im oddziałów celnych, w których są dokonywane czynności przewidziane przepisami prawa celnego w zależności od rodzaju towarów lub procedur celnych, którymi mogą być obejmowane towary (DzU poz. 2392):

• ogranicza procedury realizowane przez Oddział Celny VI w Warszawie do obejmowania procedurą wywozu w miejscu uznanym dla przedstawienia towarów,
• rozszerza uprawnienia Oddziału Celnego I w Pruszkowie o procedury tranzytu unijnego gazu i tranzytu unijnego energii elektrycznej.

Świadczenie teleinformatyczne

Od 1.01.2022 r. weszła w życie ustawa z 2.12.2021 r. o szczególnych zasadach wynagradzania osób realizujących zadania z zakresu cyberbezpieczeństwa (DzU poz. 2333).

Przewiduje m.in. utworzenie Funduszu Cyberbezpieczeństwa, z którego finansowane będą dodatki do wynagrodzeń osób pracujących na stanowiskach związanych z zapewnianiem bezpieczeństwa w sieciach teleinformatycznych sektora publicznego. To tzw. świadczenie teleinformatyczne ma zapewnić konkurencyjność płac w administracji publicznej w porównaniu z sektorem prywatnym.

Wysokość wynagrodzenia za pracę wraz z dodatkami albo uposażenia wraz z dodatkami, z uwzględnieniem świadczenia teleinformatycznego, nie może przekroczyć 21-krotności kwoty bazowej dla członków korpusu służby cywilnej określonej w ustawie budżetowej.

Świadczenia teleinformatycznego nie bierze się pod uwagę przy ustalaniu wysokości nagrody jubileuszowej, odprawy emerytalnej lub rentowej, „trzynastki”, a także emerytur mundurowych lub renty inwalidzkiej.

Nowe zawody

Od 1.01.2022 r. obowiązuje rozporządzenie MRiPS z 13.11.2021 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy oraz zakresu jej stosowania (DzU poz. 2285). Zawiera nowy załącznik z tą klasyfikacją. Zmiany są obszerne, m.in. pojawiło się 90 nowych zawodów, zmieniły się nazwy 17 (np. pracownik kancelaryjny na pracownik biurowy). Zmiany dotyczą też nowych zawodów szkolnictwa branżowego.

Rodzinny kapitał opiekuńczy

Z obowiązującej od 1.01.2022 r. ustawy z 17.11.2021 r. o rodzinnym kapitale opiekuńczym (DzU poz. 2270) wynika, że ma on przysługiwać w kwocie do 12 tys. zł, wypłacanej w wysokości 500 lub 1000 zł miesięcznie matce albo ojcu na drugie i kolejne dziecko w rodzinie, w wieku 12–36 mies., jeżeli dziecko to wspólnie zamieszkuje i pozostaje na utrzymaniu matki lub ojca. Na dziecko, które ukończyło 12. i nie ukończyło 36. miesiąca życia przed 1.01.2022 r., także można otrzymać kapitał, ale w pomniejszonej wysokości. Świadczenie wypłaca ZUS; przysługuje ono niezależnie od dochodu.

Świadczenie wyrównawcze dla rodziców niepełnosprawnych dzieci

1.01.2022 r. weszła w życie ustawa z 29.10.2021 r. o świadczeniu wyrównawczym dla osób uprawnionych do wcześniejszej emerytury z tytułu opieki nad dziećmi wymagającymi stałej opieki (DzU poz. 2314). Zajmowanie się dzieckiem wymagającym stałej opieki uprawniało w niektórych sytuacjach rodzica do wcześniejszej emerytury – na mocy rozporządzenia RM z 15.05.1989 r. w sprawie uprawnień do wcześniejszej emerytury pracowników opiekujących się dziećmi wymagającymi stałej opieki (DzU poz. 149), które obowiązywało do końca 1998 r. Rodzice ci otrzymają dodatkowe „świadczenie wyrównawcze” uzupełniające wysokość ich emerytur do wysokości świadczenia pielęgnacyjnego (od 1.01.2022 r. jest to kwota 2119 zł), o ile dalej zajmują się dzieckiem.

Działalność firm inwestycyjnych

28.02.2022 r. wejdzie w życie rozporządzenie MF z 7.12.2021 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie trybu i warunków postępowania firm inwestycyjnych, banków, o których mowa w art. 70 ust. 2 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi, oraz banków powierniczych (DzU poz. 2307). Uwzględnia zmiany wynikające z unijnych dyrektyw, których celem jest wyeliminowanie nadmiernych ograniczeń dotyczących działalności firm inwestycyjnych przez zmniejszenie złożoności regulacyjnej i kosztów ponoszonych przez te podmioty.

Sprawozdanie ze sprzedaży w bankach

Od 1.06.2022 r. będzie obowiązywać rozporządzenie MF z 23.11.2021 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie zakresu, trybu i formy oraz terminów przekazywania Komisji Nadzoru Finansowego informacji przez firmy inwestycyjne, banki, o których mowa w art. 70 ust. 2 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi, i banki powiernicze (DzU poz. 2315). Wydłużono termin na przekazywanie kwartalnego sprawozdania z działalności sprzedażowej – z 15. do 20. dnia miesiąca następującego po kwartale objętym sprawozdaniem. Rozporządzenie zawiera też nowy wzór sprawozdania. Podawane dane mają być bardziej szczegółowe.

W DzU z 2021 r. ogłoszono teksty jednolite następujących

• ustaw o:

• szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (poz. 2095),
• doradztwie podatkowym (poz. 2117),
• pracowniczych programach emerytalnych (poz. 2139),
• wzajemnej pomocy przy dochodzeniu podatków, należności celnych i innych należności pieniężnych (poz. 2157),
• przejrzystości stosunków finansowych pomiędzy organami publicznymi a przedsiębiorcami publicznymi oraz o przejrzystości finansowej niektórych przedsiębiorców (poz. 2205),
• kosztach sądowych w sprawach cywilnych (poz. 2257),
• cudzoziemcach (poz. 2354);

• rozporządzeń MPiPS w sprawie:

• warunków wynagradzania za pracę i przyznawania innych świadczeń związanych z pracą dla pracowników zatrudnionych w niektórych państwowych jednostkach budżetowych (poz. 2100),
• przypadków, w których powierzenie wykonywania pracy cudzoziemcowi na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest dopuszczalne bez konieczności uzyskania zezwolenia na pracę (poz. 2291).