Co nowego w prawie - 111

Akcyza w rolnictwie

30.01.2024 r. weszło w życie rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z 26.01.2024 r. w sprawie wzoru wniosku o zwrot podatku akcyzowego zawartego w cenie oleju napędowego wykorzystywanego do produkcji rolnej (DzU poz. 106). Zawiera nowy wzór tytułowego wniosku.

Pełnomocnictwo w podatkach

Nowe wzory pełnomocnictwa w podatkach PPO-1 oraz jego zmiany lub odwołania OPO-1 zawiera obowiązujące od 1.02.2024 r. rozporządzenie MF z 26.01.2024 r. w sprawie wzoru pełnomocnictwa ogólnego i wzoru zawiadomienia o zmianie, odwołaniu lub wypowiedzeniu tego pełnomocnictwa (DzU poz. 118).

Ustawy budżetowa i okołobudżetowa

1.02.2024 r., z mocą od 1.01.2024 r., weszła w życie ustawa budżetowa na rok 2024 z 18.01.2024 r. (DzU poz. 122). W założeniach na 2024 r. tempo wzrostu PKB określono na 3%, stopa bezrobocia wyniesie 5,2%. Z ustawy wynika m.in, że:

• prognozowane przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto w gospodarce narodowej wynosi 7824 zł (od niego zależy podstawa wymiaru składek społecznych), a to znaczny wzrost w stosunku do ubiegłorocznego (6935 zł),
• prognozowany średnioroczny wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem wynosi 106,6% (było 109,8%), a dla gospodarstw domowych emerytów i rencistów – 106,9% (było 110,1%),
• składka na FP wynosi 1% podstawy wymiaru, na FS – 1,45%, a na FGŚP – 0,1% (zatem jak w latach 2021–2023),
• kwota bazowa dla nauczycieli wzrosła do 5176,02 zł (było 3981,55 zł),
• kolejny rok pozostaje zamrożona kwota bazowa osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe (1789,42 zł), od której zależy wynagrodzenie samorządowców,
• kwota bazowa dla funkcjonariuszy Służby Celno-Skarbowej wzrośnie do 2332,57 zł (było 1943,81 zł),
• kwota bazowa członków korpusu służby cywilnej, etatowych członków samorządowych kolegiów odwoławczych i kolegiów regionalnych izb obrachunkowych, pracowników Rządowego Centrum Legislacji, ekspertów, asesorów i aplikantów eksperckich Urzędu Patentowego RP, członków służby zagranicznej niebędących członkami korpusu służby cywilnej wzrosła do 2628,54 zł (było 2190,45 zł),
• kwota bazowa żołnierzy zawodowych i funkcjonariuszy wzrosła do 2088,77 zł (było 1740,64 zł).

Z obowiązującej od 1.02.2024 r., z mocą od 1.01.2024 r., ustawy z 16.01.2024 r. o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2024 (DzU poz. 123) wynika m.in., że:

• odmrożono podstawę odpisu na zfśs w 2024 r.; ustawa nie zawiera uregulowania w tej kwestii, należy zatem uwzględnić podstawę z ustawy o zfśs i ustalić odpis od przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej w 2023 r. lub w II półroczu 2023 r. (jeżeli przeciętne wynagrodzenie z tego okresu stanowiło kwotę wyższą), co oznacza przyjęcie drugiej z tych kwot w wysokości 6445,71 zł;
• w 2024 r. podstawą ustalania wynagrodzenia osób kierujących niektórymi spółkami jest przeciętne miesięczne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat nagród z zysku w IV kwartale 2016 r., czyli 4403,78 zł (w największych spółkach najwyższe wynagrodzenie zasadnicze wynosi 15-krotość tej kwoty) – czyli bez zmian w stosunku do lat poprzednich; dotyczy to wynagrodzeń członków zarządów i rad nadzorczych w spółkach z udziałem Skarbu Państwa, jednostek samorządu terytorialnego (jst) i ich związków, a także państwowych i komunalnych osób prawnych;
• podstawa ustalenia maksymalnej wysokości wynagrodzenia miesięcznego osób wskazanych w ustawie z 3.03.2000 r. (tekst jedn. DzU z 2019 r. poz. 2136) o wynagradzaniu osób kierujących niektórymi podmiotami prawnymi także pozostała na dotychczasowym poziomie – przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat nagród z zysku w IV kwartale 2020 r., czyli 5655,43 zł;
• zmodyfikowano zasady finansowania jst:

• niepodzielone do 31.07.2024 r. między jst środki z rezerwy subwencji ogólnej zwiększą rezerwę budżetową przeznaczoną dla jst, którą dysponuje MF,
• w 2024 r. korekta dochodów za 2022 r. z tytułu udziału w CIT nie będzie dokonywana w odniesieniu do jst, które spełniają określone w ustawie warunki;
• ustawa ustala część rozwojową subwencji ogólnej dla jst na 2024 r. w kwocie 3 231 000 tys. zł i modyfikuje zasady podziału tej części subwencji ogólnej.

Konwencja MLI – Armenia, Tunezja, Finlandia, Malezja

2.02.2024 r. weszło w życie oświadczenie rządowe z 7.12.2023 r. w sprawie mocy obowiązującej w relacjach między Polską a Republiką Armenii Konwencji wielostronnej implementującej środki traktatowego prawa podatkowego mające na celu zapobieganie erozji podstawy opodatkowania i przenoszeniu zysku, sporządzonej w Paryżu 24.11.2016 r., oraz jej zastosowania w realizacji postanowień Konwencji między Rządem RP a Rządem Republiki Armenii w sprawie unikania podwójnego opodatkowania i zapobiegania uchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i majątku, podpisanej w Warszawie 14.07.1999 r. (DzU poz. 128). Armenia stała się 1.01.2024 r. stroną tej konwencji (tzw. konwencja MLI) i od tego dnia obowiązuje ona w relacjach między Polską a tym krajem.

5.02.2024 r. weszło w życie oświadczenie rządowe z 12.12.2023 r. (DzU poz. 142) w sprawie mocy obowiązującej konwencji MLI w relacjach między Polską a Tunezją oraz jej zastosowania w realizacji postanowień umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania (upo) zawartej z tym krajem. Tunezja stała się 1.11.2023 r. stroną tej konwencji i od tego dnia obowiązuje ona w relacjach między Polską a tym krajem.

14.02.2024 r. weszło w życie oświadczenie rządowe z 12.12.2023 r. (DzU poz. 181) uzupełniające oświadczenie rządowe z 19.04.2019 r. w sprawie mocy obowiązującej konwencji MLI w relacjach między Polską a Finlandią oraz jej zastosowania w realizacji postanowień upo zawartej z tym krajem. Wynika z niego, że Finlandia notyfikowała listę zastrzeżeń i notyfikacji do konwencji i wchodzą one w życie 1.01.2024 r.

21.02.2024 r. weszło w życie oświadczenie rządowe z 27.12.2023 r. (DzU poz. 230) w sprawie mocy obowiązującej konwencji MLI w relacjach między Polską a Malezją oraz jej zastosowania w realizacji postanowień upo zawartej z tym krajem. Malezja stała się stroną konwencji 1.06.2021 r. Od 1.01.2024 r. obowiązuje ona w relacjach między Polską a Malezją w odniesieniu do wszystkich podatków.

Przesyłanie deklaracji podatkowych

Od 16.02.2024 r., z mocą od 15.02.2024 r., obowiązuje rozporządzenie MF z 15.02.2024 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie sposobu przesyłania deklaracji i podań oraz rodzajów podpisu elektronicznego, którymi powinny być opatrzone (DzU poz. 206). Podatnicy będący funkcjonariuszami służb specjalnych mogą wysyłać zeznania podatkowe (PIT-36 i PIT-37) za pomocą oprogramowania interfejsowego oraz opatrywać je szczególnym podpisem elektronicznym zapewniającym autentyczność zeznań. W związku z zaprzestaniem świadczenia usług za pośrednictwem portalu podatkowego, skreślono przepisy odnoszących się do przesyłania przez ten portal deklaracji i podań. Zrezygnowano z podawania numerów pól formularzy, z których dane stanowią dane autoryzacyjne.

Przesyłanie danych podatkowych

17.02.2024 r. weszło w życie rozporządzenie MF z 14.02.2024 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie sposobu przesyłania za pomocą środków komunikacji elektronicznej ksiąg podatkowych oraz wymagań technicznych dla informatycznych nośników danych, na których te księgi mogą być zapisane i przekazywane (DzU poz. 197). Zamiast numerów pól formularzy PIT zawierających wysokość przychodu (stanowiącego jedną z danych autoryzacyjnych podpisu elektronicznego przewidzianego dla podatnika będącego osobą fizyczną) zawiera określenia, o jaki przychód chodzi. Dowodem złożenia ksiąg jest urzędowe poświadczenie odbioru.

Podatki Ukraińców

Od 22.02.2024 r. obowiązuje ustawa z 9.02.2024 r. o zmianie ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa, ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (DzU poz. 232), która przedłuża do 30.06.2024 r. rozwiązania prawne w niej przewidziane, w szczególności okres:

• w którym pobyt na terytorium Polski obywateli Ukrainy, którzy przybyli w związku z wojną, jest uznawany za legalny,
• w którym dopuszcza się tymczasowe wykorzystanie oddanego do użytkowania obiektu budowlanego, na potrzeby zamieszkania zbiorowego obywateli Ukrainy,
• ważności wizy krajowej obywatela Ukrainy oraz zezwolenia na pobyt czasowy, a także innych dokumentów pobytowych i regulacji z tego zakresu.

Ponadto przedłużono o 3 mies. regulacje umożliwiające lekarzom, dentystom, pielęgniarkom i położnym z Ukrainy wykonywanie pracy w Polsce.

Przedłużono też – do końca 2024 r. – preferencje podatkowe polegające m.in. na:

• możliwości odliczenia od przychodu darowizn przekazanych po 23.02.2022 r. – na cele związane z przeciwdziałaniem skutkom działań wojennych w Ukrainie – organizacjom pożytku publicznego, jednostkom samorządu terytorialnego, wojewodom, Rządowej Agencji Rezerw Strategicznych, podmiotom wykonującym na terytorium Polski lub Ukrainy działalność leczniczą lub działalność z zakresu ratownictwa medycznego,
• wliczeniu do kosztów uzyskania przychodów nieodpłatnych świadczeń, których celem jest przeciwdziałanie skutkom działań wojennych na terytorium Ukrainy,
• zwolnieniu z opodatkowania PIT pomocy humanitarnej otrzymanej po 23.02.2022 r. przez obywateli Ukrainy, którzy w związku z toczącymi się działaniami wojennymi opuścili swój kraj i przybyli do Polski,
• zwolnieniu z PIT pomocy humanitarnej otrzymanej w 2024 r. przez podatników będących obywatelami Ukrainy, którzy po 23.02.2022 r. przybyli do Polski.

W 2024 r. obowiązuje ułatwiony sposób ustalania polskiej rezydencji podatkowej obywateli Ukrainy – na podstawie pisemnego oświadczenia danej osoby o posiadaniu na terytorium Polski centrum interesów osobistych lub gospodarczych (ośrodka interesów życiowych).

Podwyżki dla nauczycieli

22.02.2024 r. weszło w życie rozporządzenie Ministra Edukacji z 19.02.2024 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie wysokości minimalnych stawek wynagrodzenia zasadniczego nauczycieli, ogólnych warunków przyznawania dodatków do wynagrodzenia zasadniczego oraz wynagradzania za pracę w dniu wolnym od pracy (DzU poz. 234).

Zwiększa minimalne stawki wynagrodzenia zasadniczego nauczycieli od 1.01.2024 r. w związku z podwyższeniem od tej daty w ustawie budżetowej kwoty bazowej dla nauczycieli (do 5176,02 zł) oraz dodatkowym podwyższeniem średniego wynagrodzenia nauczycieli początkujących. Średnie wynagrodzenie nauczyciela początkującego wzrośnie o 33%, zaś nauczyciela mianowanego i dyplomowanego – o 30%.

Podwyżki dla profesorów

Minimalne wynagrodzenie profesora publicznej uczelni wzrosło od 1.01.2024 r. do 7210 zł (było 9370 zł). Tak wynika z obowiązującego od 22.02.2024 r., z mocą od 1.01.2024 r., rozporządzenia Ministra Nauki z 15.02.2024 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie wysokości minimalnego miesięcznego wynagrodzenia zasadniczego dla profesora w uczelni publicznej (DzU poz. 235). Oznacza to także podwyżki dla pozostałych nauczycieli akademickich, gdyż ich wynagrodzenia stanowią odpowiedni procent wynagrodzenia profesora.

Prospekt informacyjny funduszu portfelowego

28.02.2024 r. weszło w życie rozporządzenie MF z 7.02.2024 r. w sprawie prospektu informacyjnego funduszu portfelowego (DzU poz. 179). Wskazuje, że prospekt składa się z trzech części:

1) wstęp,

2) rozdziały: czynniki ryzyka, osoby odpowiedzialne za informacje zawarte w prospekcie, dane o funduszu, dane o emisji, dane o osobach zarządzających i osobach nadzorujących oraz strukturze własności towarzystwa funduszy inwestycyjnych, dane o podmiotach obsługujących fundusz, informacje dodatkowe,

3) załączniki.

Treść prospektu ma umożliwić nabywcom certyfikatów inwestycyjnych ocenę ryzyka związanego z lokatami funduszu oraz z inwestowaniem w certyfikaty inwestycyjne.

Wcześniej fundusze portfelowe sporządzały prospekty regulowane przepisami rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/1129 z 14.06.2017 r. w sprawie prospektu, który ma być publikowany w związku z ofertą publiczną papierów wartościowych lub dopuszczeniem ich do obrotu na rynku regulowanym oraz uchylenia dyrektywy 2003/71/WE (DzUrz UE L 168 z 30.06.2017 r.), co oznaczało coroczną aktualizację i ponownie zatwierdzanie prospektów przez KNF. Teraz będą sporządzały je na wzór funduszy inwestycyjnych otwartych, uznawanych w krajowym porządku prawnym za fundusze typu UCITS. Prospekt jest więc podobny do określonego w rozporządzeniach MF z 20.07.2023 r. w sprawie prospektu informacyjnego funduszu inwestycyjnego otwartego i specjalistycznego funduszu inwestycyjnego otwartego oraz wyliczania wskaźnika zysku do ryzyka tych funduszy (DzU poz. 1659), a także z 12.05.2020 r. w sprawie szczegółowych warunków, jakim powinno odpowiadać memorandum informacyjne (DzU z 2020 r. poz. 1053). Ma to usprawnić i obniżyć koszty działania krajowych funduszy inwestycyjnych portfelowych.

Znaki akcyzy

Od 6.03.2024 r. obowiązuje rozporządzenie MF z 16.02.2024 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie oznaczania wyrobów akcyzowych znakami akcyzy (DzU poz. 223). Umożliwia oznaczanie wyrobów nowatorskich podatkowymi znakami akcyzy również w istniejącym stanie opakowania jednostkowego (na celofanie).

Zbycie zajętych ruchomości

25.03.2024 r. wchodzi w życie rozporządzenie MF z 7.02.2024 r. w sprawie szczególnego trybu postępowania przy sprzedaży zajętych ruchomości ulegających szybkiemu zepsuciu oraz przy przechowywaniu i sprzedaży zajętych kosztowności (DzU poz. 171). Zastępuje dotychczasową regulację z tego zakresu, zasadniczo utrzymując przyjęte rozwiązania. Dotyczy sprzedaży dokonywanej przez organ egzekucyjny. Precyzuje, że przy sprzedaży ruchomości ulegających szybkiemu zepsuciu organ egzekucyjny podejmie czynności zmierzające do sprzedaży w wybranej przezeń formie, niezwłocznie po podaniu do publicznej wiadomości informacji o zamiarze i formie sprzedaży tych ruchomości. Zajęte kosztowności wraz z protokołem zajęcia pracownik obsługujący organ egzekucyjny niezwłocznie składa, w obecności zobowiązanego lub dwóch świadków, do kasy pancernej albo skrytki bankowej.

Egzekucja zagranicznych należności

Od 25.03.2024 r. obowiązują nowe wzory:

• ZTW-2 – zagraniczny tytuł wykonawczy stosowany w egzekucji należności pieniężnych państw członkowskich lub państw trzecich,
• ZZ-Z – zarządzenie zabezpieczenia stosowane przy zabezpieczaniu należności pieniężnych państw członkowskich lub państw trzecich.

Tak wynika z obowiązującego od 25.03.2024 r. rozporządzenia MF z 6.02.2024 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie wzorów wniosków o udzielenie pomocy kierowanych do państw trzecich, zaktualizowanego tytułu wykonawczego, zagranicznego tytułu wykonawczego oraz zarządzenia zabezpieczenia (DzU poz. 214). Zmiana wynika z konieczności dostosowania tego aktu wykonawczego do zmian wprowadzonych w ustawie z 11.10.2013 r. o wzajemnej pomocy przy dochodzeniu podatków, należności celnych i innych należności pieniężnych (tekst jedn. DzU z 2023 r. poz. 2009), polegających na rezygnacji z nadawania klauzuli organu egzekucyjnego o przyjęciu zarządzenia zabezpieczenia do wykonania i skierowaniu zagranicznego tytułu wykonawczego do egzekucji administracyjnej. Usunięto więc części o nadaniu klauzuli i skierowaniu.

Wyliczenia w bankach

Wchodzące w życie 24.08.2024 r. rozporządzenie MF z 20.02.2024 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie wymogów dla systemów wyliczania utrzymywanych w podmiotach objętych systemem gwarantowania (DzU poz. 250) zawiera nowe załączniki:

• zakres i struktura danych zawartych w systemie wyliczania banku lub oddziału zagranicznego banku,
• zakres i struktura danych zawartych w systemie wyliczania spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej.

Wiąże się z wprowadzeniem ustawy z 7.07.2023 r. o ogólnoeuropejskim indywidualnym produkcie emerytalnym (DzU poz. 1843). Umożliwi identyfikowanie w systemie wypłat środków zgromadzonych na subkoncie OIPE oraz kwoty środków gwarantowanych z tytułu OIPE.

Banki i kasy mają bowiem obowiązek niezwłocznego uzyskania danych pozwalających na identyfikację deponentów oraz określenie wysokości środków gwarantowanych należnych poszczególnym deponentom.

W DzU z 2024 r. ogłoszono teksty jednolite następujących

• ustaw:

• Prawo przedsiębiorców (poz. 236),
• o podatku dochodowym od osób fizycznych (poz. 226),
• o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (poz. 146),
• o czasie pracy kierowców (poz. 220),
• o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa (poz. 167),
• o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych (poz. 104),
• o nadzorze nad rynkiem finansowym (poz. 135),
• o środkach nadzwyczajnych mających na celu ograniczenie wysokości cen energii elektrycznej oraz wsparciu niektórych odbiorców w 2023 roku oraz w 2024 roku (poz. 190),
• o nauczycielskich świadczeniach kompensacyjnych (poz. 245),
• o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów (poz. 246);

• rozporządzeń:

• MF z 16.05.2018 r. w sprawie wniosków o udostępnienie informacji o beneficjentach rzeczywistych oraz udostępniania tych informacji (poz. 150),
• Ministra Zdrowia z 24.07.2012 r. w sprawie substancji chemicznych, ich mieszanin, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym w środowisku pracy (poz. 156),
• RM z 7.08.2008 r. w sprawie sprawozdań o udzielonej pomocy publicznej, informacji o nieudzieleniu takiej pomocy oraz sprawozdań o zaległościach przedsiębiorców we wpłatach świadczeń należnych na rzecz sektora finansów publicznych (poz. 161).