Co grozi za nieprzestrzeganie zakazu handlu w niedziele

Lista wyjątków ma ogromne znaczenie od 1.01.2020. Od tego dnia obowiązuje bowiem całkowity zakaz handlu i powierzania pracy na umowach o pracę i cywilnoprawnych. Nie łamią go tylko te placówki handlowe, które są objęte listą albo handlują w dozwolone ustawowo niedziele. W każdym innym przypadku narażają się na sankcje finansowe.

Zamknięty katalog

Katalog wyłączeń od zakazu handlu i zatrudniania pracowników i osób na umowach cywilnoprawnych (art. 6 ust. 1 ustawy z 10.01.2018 o ograniczeniu handlu w niedziele i święta oraz w niektóre inne dni, DzU z 2019 poz. 466, dalej ustawa) zawiera 32 pozycje. Ma on charakter zamknięty, co oznacza, że nie można go poszerzać.

Znajdują się w nim m.in. sklepy i platformy internetowe, stacje paliw płynnych, kwiaciarnie i placówki handlowe, w których przeważająca działalność polega na handlu kwiatami, apteki i punkty apteczne, zakłady lecznicze dla zwierząt, a ponadto placówki handlowe, w których przeważająca działalność polega na handlu prasą, biletami komunikacji miejskiej, wyrobami tytoniowymi, kuponami gier losowych i zakładów wzajemnych (może to być handel obejmujący łącznie cały ten asortyment albo tylko jeden z wymienionych, uchwała SN z 19.12.2018, I KZP 13/18), placówki pocztowe (z tego statusu korzysta sieć sklepów Żabka, ponieważ stworzyła możliwość odbioru przesyłek pocztowych, placówki handlowe, w których handel jest prowadzony przez przedsiębiorcę będącego osobą fizyczną wyłącznie osobiście, we własnym imieniu i na własny rachunek), piekarnie, cukiernie i lodziarnie, w których przeważająca działalność polega na handlu wyrobami piekarniczymi i cukierniczymi.

Ważne: przeważająca działalność w danej dziedzinie to działalność wskazana we wniosku o wpis do krajowego rejestru urzędowego podmiotów gospodarki narodowej (REGON) jako przeważająca.

Handlowe niedziele

Placówki, które nie mieszczą się w katalogu wyłączeń podmiotowych, mogą handlować i zatrudniać do tego osoby w ramach stosunków pracy lub cywilnoprawnych wyłącznie w:

• kolejne dwie niedziele poprzedzające pierwszy dzień Bożego Narodzenia – 13.12.2020 i 20.12.2020,
• niedzielę bezpośrednio poprzedzającą pierwszy dzień Wielkiej Nocy – 5.04.2020,
• ostatnią niedzielę stycznia, kwietnia, czerwca i sierpnia – 26.01.2020, 26.04.2020, 28.06.2020 i 30.08.2020.

W sumie będzie to 7 niedziel w 2020, a te z ostatniej grupy nie pokrywają się ze świętem. Gdy tak się zdarzy w kolejnych latach, placówki handlowe będzie obowiązywał zakaz handlu (art. 7 ust. 2 ustawy). Nie będzie on miał natomiast zastosowania w przypadku, gdy Wigilia przypadnie w niedzielę. W Wigilię (a także w Wielką Sobotę) placówki handlowe mogą być otwarte jedynie do godz. 14.00 bez względu na to, jaki to dzień tygodnia, a w tym roku Wigilia to czwartek. Pracownicy zachowują natomiast prawo do wynagrodzenia za czas nieprzepracowany jak za urlop wypoczynkowy (art. 9 ustawy).

Sankcje finansowe

Grzywna od 1 tys. do 100 tys. zł grozi za nieprzestrzeganie zakazu handlu w niedziele i święta, wykonywanie czynności z nim związanych oraz powierzanie pracy pracownikowi lub zatrudnionemu (osoba pracująca na umowie cywilnoprawnej). Jest też przewidziana w tych samych „widełkach” za łamanie ograniczeń w handlu ustanowionych w Wigilię i Wielką Sobotę.

Jeśli wysokość grzywny nie przekroczy 2 tys. zł, nałoży ją w postaci mandatu inspektor pracy. On również wystawi mandat do 5 tys. zł, gdy kara była już 2-krotnie nakładana w ciągu 2 lat od poprzedniego złamania zakazu handlu (art. 96 § 1a i 1bc w zw. z art. 17 § 2 Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia). O orzeczenie kar wyższych wystąpi natomiast do sądu.