Były stażysta i praktykant musi przejść wstępne badania lekarskie

Poza stosunkiem pracy

Celem praktyki absolwenckiej jest ułatwienie absolwentom gimnazjum lub 8-letniej szkoły podstawowej, którzy nie ukończyli 30. roku życia, uzyskiwania doświadczenia i nabywania umiejętności praktycznych niezbędnych do wykonywania pracy. Podstawą jej odbywania jest pisemna umowa zawierana na warunkach wskazanych w ustawie z 17.07.2009 r. o praktykach absolwenckich (tekst jedn. DzU z 2018 r. poz. 1244).

Do tej umowy nie stosuje się Kp, nawet jeśli przewiduje ona wynagrodzenie dla praktykanta. Nie tworzy zatem stosunku pracy. Takiego skutku nie wywołuje również staż, co wprost przewidują przepisy w przypadku stażu odbywanego na podstawie skierowania powiatowego urzędu pracy (PUP).

Staż oznacza nabywanie przez bezrobotnego umiejętności praktycznych do wykonywania pracy przez wykonywanie zadań w miejscu pracy bez nawiązania stosunku pracy z pracodawcą. To jedyna prawna definicja tego pojęcia zamieszczona w art. 2 pkt 34 ustawy z 20.04.2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (tekst jedn. DzU z 2023 r. poz. 735).

W języku potocznym „staż” rozumie się jako praktyczną naukę zawodu odbywaną przez absolwentów szkoły lub studiów w jakiejś instytucji, czasem stanowiącą próbny okres ich pracy (por. https://sjp.pwn.pl/slowniki/staż.html). Chociaż takie określenie wskazuje na związki ze stosunkiem pracy, to w praktyce one nie istnieją.

Stosunek pracy to więź prawna, w której pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie przez niego wyznaczonym, natomiast pracodawca – do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem (art. 22 § 1 Kp). Powstaje wskutek zawarcia każdego rodzaju umowy o pracę (na okres próbny, czas określony i nieokreślony), spółdzielczej umowy o pracę, powołania, mianowania i wyboru (art. 2 i art. 11 Kp). Ani jego definicja, ani podstawy nawiązania nie obejmują staży i praktyk absolwenckich. Tak też uważa GIP (patrz fragment stanowiska w ramce).

Potrzebne badania

Pracodawca ma obowiązek skierować na wstępne badania lekarskie osobę przyjmowaną do pracy w ramach stosunku pracy (art. 229 § 1 Kp). Jest z niego zwolniony tylko w trzech sytuacjach. Dwie pierwsze dotyczą zatrudniania takiej osoby w ciągu 30 dni po rozwiązaniu lub wygaśnięciu poprzedniego stosunku pracy:

• ponownie do pracy na to samo stanowisko lub na stanowisko o takich samych warunkach pracy (art. 229 § 1¹ pkt 1 Kp),
• z innym pracodawcą, a osoba przyjmowana do pracy ma aktualne orzeczenie lekarskie stwierdzające brak przeciwwskazań do pracy w warunkach pracy opisanych w skierowaniu na badania lekarskie, odpowiadających warunkom występującym na danym stanowisku pracy, z wyłączeniem prac szczególnie niebezpiecznych (art. 229 § 1¹ pkt 2 Kp).

Trzeci przypadek odnosi się do przyjmowania na etat osoby jednocześnie zatrudnionej u innego pracodawcy (art. 229 § 1² Kp). Żaden z tych wyjątków nie może być zastosowany przy zawieraniu stosunku pracy z byłym stażystą i praktykantem. Jak podkreśla GIP, podczas stażu i praktyki absolwenckiej nie pozostawali oni bowiem w stosunku pracy.