Angaż dla cudzoziemca – w jakim języku

Ustawa z 12.03.2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa (DzU poz. 583) legalizuje pobyt uchodźców w Polsce przez 18 mies., licząc od 24.02.2022 r. W tym okresie pozwala ich zatrudniać na uproszczonych zasadach. Wystarczy przyjąć ich do pracy np. w ramach umowy o pracę lub zlecenia, a dopiero potem zgłosić ten fakt za pośrednictwem systemu teleinformatycznego www.praca.gov.pl, do PUP właściwego dla siedziby bądź dla miejsca zamieszkania pracodawcy, w ciągu 14 dni od rozpoczęcia pracy (art. 22 ust. 1 i 2 ww. ustawy). W powiadomieniu podmiot zatrudniający podaje m.in. dane uchodźcy (imię lub imiona i nazwisko, data urodzenia, płeć, obywatelstwo, rodzaj, numer i seria dokumentu podróży lub innego, stwierdzającego bądź pozwalającego ustalić tożsamość oraz państwo wydające dokument, PESEL – o ile został nadany) oraz rodzaj umowy zatrudnieniowej, stanowisko lub rodzaj wykonywanej pracy i miejsce jej świadczenia.

Ustawa pomocowa nie odnosi się do kwestii, w jakim języku należy zawierać umowy zatrudnieniowe z ukraińskimi uchodźcami. W świetle art. 7 ustawy z 7.10.1999 r. o języku polskim (DzU z 2020 r. poz. 672) na terytorium RP przy wykonywaniu przepisów prawa pracy używa się języka polskiego, jeżeli:

• osoba świadcząca pracę ma miejsce zamieszkania w Polsce w chwili zawarcia umowy oraz
• umowa ma być wykonywana w Polsce.

Dokumenty w tym zakresie, w tym umowę o pracę, sporządza się co do zasady w języku polskim. Można je sporządzić w wersji lub w wersjach obcojęzycznych, jednak gdy osoba świadcząca pracę jest polskim obywatelem – podstawą ich wykładni jest wersja polska. Ponadto na wniosek pracownika niebędącego polskim obywatelem można spisać umowę o pracę bądź inny dokument wynikający z prawa pracy w języku obcym, pod warunkiem że włada on tym językiem i został pouczony o prawie do sporządzenia umowy czy dokumentu w języku polskim (art. 8 ustawy o języku polskim).

Dalej idące wymagania w tym zakresie ustanawia ustawa z 20.04.2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (DzU z 2022 r. poz. 690, dalej upz). Zgodnie z nią podmiot zamierzający przyjąć cudzoziemca do pracy ma obowiązek zawrzeć z nim umowę w formie pisemnej (o pracę, zlecenia czy o dzieło) oraz przedstawić mu przed podpisaniem tej umowy tłumaczenie na język dla niego zrozumiały, niekoniecznie zatem jego ojczysty (art. 88h ust. 1 pkt 3, art. 88x ust. 1 i art. 90d upz).

Choć przepisy w tym zakresie nie są spójne i można dostrzec rozdźwięk między warunkami z ustawy o języku polskim a upz, za wiążące należy uznać regulacje korzystniejsze dla uchodźcy. W konsekwencji umowę zatrudnieniową (o pracę czy zlecenia) trzeba sporządzić w języku polskim, dołączając jej tłumaczenie na język zrozumiały dla cudzoziemca, np. ukraiński, rosyjski czy angielski. Rekomendowanym rozwiązaniem jest przedstawienie do podpisu od razu umów dwujęzycznych. Z upz wynika, że koszty tłumaczenia umów obciążają pracodawcę.