Zapłata podatku w imieniu klienta biura rachunkowego

W myśl art. 62b § 1 pkt 3 Op podatek może być zapłacony także przez inny (niż podatnik) podmiot, w przypadku gdy kwota podatku nie przekracza 1000 zł. W § 2 wskazano, że w tym przypadku, jeżeli treść dowodu zapłaty nie budzi wątpliwości co do przeznaczenia zapłaty na zobowiązanie podatnika, uznaje się, że wpłata pochodzi ze środków podatnika.

Przepis odnosi się do sytuacji, w której zapłaty podatku dokonuje inna osoba niż podatnik. Nie dotyczy jednak – moim zdaniem – zapłaty podatku przez podatnika, który posłużył się (wyręczył się) w tej czynności inną osobą. Zatem ta inna osoba jest jedynie „wpłacającą” kwotę podatku w imieniu podatnika dokonującego zapłaty. Dopuścić bowiem należy sytuację, w której osoba trzecia wpłaca na konto US środki powierzone jej przez podatnika. Dokonuje wówczas czynności technicznej – wpłaca podatek za podatnika, działa jednak jedynie jako „posłaniec”, „wyręczyciel” czy też „przekaziciel środków podatnika”.

Warunkiem osiągnięcia skutku zapłaty podatku w opisany sposób jest to, aby proces „wyręczenia się” miał charakter wyłącznie techniczny, tj. przebiegał w taki sposób, aby organ podatkowy nie miał wątpliwości, że otrzymał środki podatnika, a nie wpłacającego.

Jak zauważono w uchwale NSA z 26.05.2008 r. (I FPS 8/07), czym innym jest umowne przenoszenie zobowiązania (długu w zakresie obowiązku zapłaty), które w przypadku zobowiązań podatkowych jest niedopuszczalne, a czym innym wykonanie technicznych czynności wpłaty środków pieniężnych przez podmiot inny niż podatnik lub płatnik, czyli tzw. posłańca albo wyręczyciela.

Powtórzyć należy za NSA (wyrok z 14.04.2021 r., II FSK 3305/18), że „zapłata” dotyczy innego zdarzenia, niż „wpłata”, tzn. techniczna czynność uiszczenia gotówką lub w obrocie bezgotówkowym kwoty podatku przez inny podmiot niż podatnik. Samo dokonanie wpłaty przez osobę trzecią nie przesądza o tym, z czyjego majątku pochodzą środki na jej pokrycie i kto w efekcie ponosi ich ciężar. Jeśli zatem nie ma wątpliwości, że wpłata następuje ze środków płatnika, które pobrał on wcześniej od podatników, a jedynie techniczna czynność wpłaty odbywa się za pośrednictwem „posłańca”, to – według mnie – nie ma przeszkód prawnych, aby została ona zrealizowana przez podmiot zaangażowany do tej czynności przez płatnika.

Zgodnie ze znaczeniem językowym „zapłata” to „zapłacenie należnych pieniędzy”, „należność za coś”. Z kolei „wpłata” to „wpłacona kwota”, „wpłacenie pieniędzy”. Potwierdza to zatem na gruncie semantycznym, że „wpłata” dotyczy jedynie czynności technicznej, sposobu uregulowania należności, podczas gdy „zapłata” wiąże się z uregulowaniem należności pieniężnej z określonego tytułu.

Nie jest płaceniem za podatnika uiszczanie podatku ze środków podatnika przez osobę przez niego upoważnioną do zapłacenia podatku, gdyż w takim przypadku osoba taka działa w imieniu i na rzez podatnika, a wykonana przez nią czynność techniczna skutkuje wygaśnięciem zobowiązania podatkowego.

Dokonując wpłaty, biuro wypełnia rolę „wyręczyciela”, dokonującego technicznej czynności wpłaty zaliczek na PIT ze środków pochodzących od podatników. Wyręczyciel działa jako podmiot umocowany do wpłaty pobranego podatku za płatnika w sensie technicznym. Dokonuje wpłaty, jednak z uwagi na to, że nie jest właścicielem środków finansowych, czyli nie przechodzi na niego prawo dysponowania środkami jak właściciel, nie ma swobody dysponowania nimi. Tak więc wpłata dokonywana jest niejako przez samego podatnika. Posłaniec („wyręczyciel”) nie płaci bowiem z własnych środków, nie dokonuje wpłaty w swoim imieniu i na swoją rzecz. Przekazanie środków finansowych do biura rachunkowego (w celu uiszczenia podatku) powinno być prawidłowo udokumentowane np. w postaci przelewu bankowego, ze wskazaniem również w tytule przelewu jego celu.

Należy jednak mieć świadomość, że poglądy organów podatkowych na ten temat są zgoła odmienne. Przykładowo, w interpretacji KIS z 13.06.2016 r. (IBPB-2-1/4518-3/16/DP) wyrażono pogląd, że zapłata zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych będących pracownikami lub zleceniobiorcami wnioskodawcy przez usługodawcę działającego w charakterze posłańca (wyręczyciela) nie spowoduje wygaśnięcia zobowiązania wnioskodawcy jako płatnika.

Także NSA w wyrokach z 17.08.2023 r. (III FSK 106/23) i 21.12.2021 r. (II FSK 902/19) przyjął – moim zdaniem błędnie – że skoro ustawodawca, dopuszczając zapłatę podatku przez inny podmiot z ograniczeniem do kwoty 1000 zł, wprowadził w tym przypadku domniemanie, że środki te pochodzą ze środków podatnika, to jeżeli „inny podmiot” dokona zapłaty podatku przewyższającego kwotę 1000 zł, będzie to działanie nieskuteczne, i to niezależnie od tego, czy wpłata została dokonana ze środków własnych środków, czy środków podatnika.

Aby uniknąć zbędnego sporu z fiskusem, celowe byłoby, aby klient utworzył dodatkowe subkonto, wyłącznie do obsługi podatków, do którego upoważni właściciela biura rachunkowego.