Wynagrodzenie prezesa spółki za usługi na jej rzecz wykonywane na umowę o dzieło

Kosztami uzyskania przychodów są – w myśl art. 15 ust. 1 updop – koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów ze źródła przychodów lub w celu zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1.

Na mocy art. 16 ust. 1 pkt 38 updop z kosztów podatkowych zostały wyłączone jednostronne świadczenia na rzecz wspólników. W myśl zaś art. 16 ust. 1 pkt 38a updop nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wydatków na rzecz osób wchodzących w skład rad nadzorczych, komisji rewizyjnych lub organów stanowiących osób prawnych oraz spółki komandytowej i ska, z wyjątkiem wynagrodzeń wypłacanych z tytułu pełnionych funkcji.

Jednostronne świadczenie należy rozumieć jako świadczenie, w którym wyłącznie jedna strona jest uprawniona, a druga zobowiązana. Jednostronność świadczenia spółki na rzecz jej wspólnika zakłada zatem, że świadczeniu temu nie odpowiada wzajemne świadczenie wspólnika na rzecz spółki. Dlatego też od jednostronnych świadczeń należy odróżnić sytuację, w której wspólnik ponosi na rzecz spółki określone wydatki, które są mu następnie zwracane. O jednostronnym świadczeniu nie może być również mowy w przypadku wykonywania przez wspólnika określonych świadczeń na rzecz spółki na podstawie umowy cywilnoprawnej, za które spółka płaci wspólnikowi określoną gratyfikację.

Ani w updop, ani w Ksh nie zdefiniowano pojęcia „organu stanowiącego osoby prawnej”. Chodzi w praktyce o organy władne podejmować decyzję w sprawach spółki, w tym dotyczące jej funkcjonowania oraz powoływania i odwoływania jej organów wykonawczych. Organem stanowiącym będzie zatem np. zgromadzenie wspólników (w spółce z o.o.) lub akcjonariuszy (w spółce akcyjnej), walne zgromadzenie członków (zebranie przedstawicieli) w spółdzielniach, walne zebranie członków (w stowarzyszeniach).

Organy stanowiące należy odróżnić od organów wykonawczych osób prawnych, w tym zwłaszcza zarządczych. Wydatki ponoszone na rzecz członków zarządu nie są objęte wyłączeniem z art. 16 ust. 1 pkt 38a updop, ponieważ zarząd nie jest organem stanowiącym, tylko organem zarządzającym, wykonawczym.

W opisanym przypadku wyłączenia zawarte w art. 16 ust. 1 pkt 38 i 38a updop nie będą mieć zastosowania, ponieważ prezes zarządu spółki nie otrzymuje od niej żadnego świadczenia jednostronnego ani też nie wchodzi w skład organu stanowiącego spółki. Płatność spółki na rzecz prezesa nie będzie wynikać z faktu pełnienia przez niego w spółce określonej funkcji, lecz stanowi wynagrodzenie za świadczone przez niego usługi jako odrębnego (od spółki) podmiotu.

Spółka z o.o. może zawierać umowy o świadczenie usług z członkami zarządu będącymi jednocześnie jej wspólnikami. Istotne jest, aby umowy te i wynikające z nich postanowienia nie naruszały przepisów innych ustaw.

Zakres obowiązków wynikających z tych umów nie może również pokrywać się z obowiązkami wynikającymi z zawartych już ze spółką umów, na podstawie których wspólnik pełni funkcje zarządcze z tytułu zasiadania w zarządzie spółki. Zatem fakt, że umowa o dzieło zostanie zawarta z prezesem zarządu będącym wspólnikiem spółki, nie ma znaczenia dla możliwości zaliczenia wydatku w ciężar kosztów uzyskania przychodów.

O możliwości zaliczenia do takich kosztów wynagrodzenia wypłaconego na podstawie umowy o dzieło prezesowi spółki pełniącemu funkcję na podstawie powołania, będącemu jednocześnie udziałowcem spółki, decydują więc ogólne zasady wynikające z art. 15 ust. 1 updop. Oznacza to, że wydatki te muszą być poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia ich źródła. Koszty poniesione przez spółkę tytułem wynagrodzenia za wykonanie usług (projektu budowlanego branży elektroenergetycznej) będą miały na celu zwiększenie przychodów spółki. Mogą być zatem zaliczone do jej kosztów uzyskania przychodów.

Zaprezentowane stanowisko podzielają organy podatkowe (np. interpretacja KIS z 25.06.2021 r., 0111-KDIB2-1.4010.80.2021.4.PB).