Wakacje składkowe – ulga w 2024 r. tylko na wniosek złożony w listopadzie
Od 1.11.2024 r. obowiązują przepisy ustawy z 9.05.2024 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw (DzU poz. 863), które wprowadziły tzw. wakacje składkowe. To zwolnienie niektórych przedsiębiorców z opłacenia składek na własne obowiązkowe ubezpieczenia emerytalne, rentowe, wypadkowe, Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy oraz ew. dobrowolne chorobowe za jeden wybrany miesiąc kalendarzowy w danym roku kalendarzowym. W 2024 r. jedynym miesiącem, w którym można skorzystać z powyższej ulgi, jest grudzień, ale wniosek w tej sprawie należy złożyć w okresie od 1 do 30 listopada. Wniosek złożony wcześniej lub później ZUS pozostawi bez rozpoznania.
Ważne: zwolnienie ze składek przysługuje także przedsiębiorcy, który ma zadłużenie w opłatach na ZUS.
Z ulgi może skorzystać osoba, która prowadzi pozarolniczą działalność gospodarczą (ma wpis do CEIDG), w tym wspólnik spółki cywilnej. Jak wskazuje ZUS, mogą z niej korzystać również komornicy sądowi, choć nie są przedsiębiorcami. Zgodnie bowiem z art. 33 ust. 3 ustawy z 22.03.2018 r. o komornikach sądowych (tekst jedn. DzU z 2024 r. poz. 1458) stosuje się do nich m.in. przepisy usus dotyczące osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą.
Warunki, jakie trzeba spełnić, aby uzyskać prawo do ulgi, opisaliśmy w artykule Komu przysługują wakacje składkowe („Nawigator Księgowych” 2024, nr 7).
Jak liczyć 10 ubezpieczonych
Jednym z warunków nabycia prawa do wakacji składkowych jest to, by przedsiębiorca w miesiącu poprzedzającym złożenie wniosku – tu w październiku – zgłaszał do ubezpieczeń nie więcej niż 10 osób. Wlicza się tu:
- samego przedsiębiorcę,
- pracowników,
- zleceniobiorców (z wyłączeniem uczniów i studentów do ukończenia 26. roku życia),
- osoby współpracujące przy prowadzeniu działalności,
które w tym miesiącu podlegały ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu lub ubezpieczeniu zdrowotnemu przynajmniej jeden dzień.
Należy również uwzględnić osoby, które cały październik pobierały zasiłek chorobowy lub świadczenie rehabilitacyjne, oraz te, które mają wykazany kod świadczenia/przerwy 151 (okres usprawiedliwionej nieobecności w pracy, bez prawa do wynagrodzenia lub zasiłku) albo 152 (okres nieusprawiedliwionej nieobecności w pracy). Do limitu 10 ubezpieczonych nie wchodzą natomiast osoby, które przez cały październik przebywały na urlopie bezpłatnym lub wychowawczym albo pobierały zasiłek macierzyński.
Wniosek – wyłącznie w formie elektronicznej – składa się na druku RWS, tworząc go i wysyłając do ZUS z konta płatnika składek na platformie eZUS (ZUS PUE). Wspólnicy spółki cywilnej muszą pilnować, żeby złożyć go z konta wspólnika, a nie z konta spółki. Wniosek trzeba podpisać profilem zaufanym lub podpisem kwalifikowanym, a następnie wysłać.
„Wakacyjne” dokumenty
ZUS powiadomi przedsiębiorcę o rozpatrzeniu wniosku przez PUE/e-ZUS w ciągu miesiąca, a jeśli sprawa będzie wymagała wyjaśnień – w ciągu 2 mies.
Korzystanie z tej ulgi będzie wymagało złożenia odpowiednich dokumentów rozliczeniowych za miesiąc korzystania ze zwolnienia ze składek. Przede wszystkim konieczne będzie złożenie raportu ZUS RCA z „wakacyjnym” kodem tytułu ubezpieczeń, tj.:
- 05 14 – gdy przedsiębiorcę obowiązuje podstawa składek w wysokości 60% prognozowanego wynagrodzenia,
- 05 74 – przy preferencyjnym ZUS, tj. gdy podstawa składek to 30% minimalnej płacy,
- 05 94 – dla przedsiębiorców korzystających z ulgi „mały ZUS plus” (gdy podstawa składek zależy od dochodu).
Ponadto przedsiębiorca będzie musiał złożyć raport ZUS RCA z aktualnym kodem prowadzenia działalności oraz składką na ubezpieczenie zdrowotne i ew. na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe – jeżeli nie uzyska zwolnienia z tej składki, a także:
- raporty ZUS RCA za pozostałych ubezpieczonych,
- deklarację ZUS DRA uwzględniającą składki z utworzonych raportów RCA.
Jeśli do czasu opłacania składek za grudzień 2024 r. (tj. 20.01.2025 r.) przedsiębiorca nie uzyska pozytywnej odpowiedzi ZUS o zwolnieniu ze składek, powinien je opłacić i rozliczyć na dotychczasowych zasadach. Będzie mógł skorygować te dokumenty dopiero wtedy, gdy otrzyma z ZUS informację o przyznaniu prawa do wakacji składkowych.
Bez refundacji składek dla niepełnosprawnych przedsiębiorców
Jeśli wniosek o wakacje składkowe złoży przedsiębiorca, który jest osobą niepełnosprawną i w związku z tym korzysta z refundacji składek emerytalnej i rentowej z PFRON, za miesiąc objęty ulgą nie otrzyma tej refundacji (bo nie opłaci tych składek). Korzystając więc ze zwolnienia ze składek za grudzień, przedsiębiorca nie może złożyć do PFRON wniosku o ich refundację na druku Wn-U-G.
Co ważne, wakacje składkowe stanowią pomoc de minimis, bo składki te są finansowane z budżetu państwa. To zaś oznacza, że w kolejnym wniosku o refundację już opłaconych składek emerytalnej i rentowej przedsiębiorca musi przedstawić PFRON wymagane informacje. W poz. 47 wniosku Wn-U-G powinien zaznaczyć odpowiedź „Tak, tylko inną niż z PFRON lub również inną niż z PFRON” i załączyć do wniosku zaświadczenie (lub oświadczenie) o uzyskanej w ZUS pomocy de minimis. Jeśli będzie składał oświadczenie, powinien w nim wykazać:
- dane organu udzielającego pomocy (nazwa, adres, NIP),
- dane beneficjenta pomocy, czyli dane swoje i ew. dane spółki (nazwa, adres, NIP),
- wysokość pomocy (także w przeliczeniu na euro),
- dzień udzielenia pomocy,
- podstawę prawną udzielenia pomocy,
- sektor, w związku z którym pomoc została udzielona.
Każde zaświadczenie lub oświadczenie załącza się jednokrotnie. Jeśli więc przedsiębiorca do poprawnego wniosku Wn-U-G za styczeń 2025 załączy zaświadczenie lub oświadczenie o otrzymanej pomocy de minimis, wydane przez ZUS w związku z ulgą „wakacje składkowe” za grudzień 2024, i po złożeniu tego wniosku nie otrzyma nowej pomocy de minimis, we wniosku Wn-U-G za luty 2025 i/lub kolejne okresy:
- nie powinien uzupełniać poz. 47 albo
- zaznacza w niej „Tak, tylko z „PFRON”.
W takim przypadku nie należy załączać do tego wniosku wcześniej przesłanych do PFRON zaświadczeń lub oświadczeń o otrzymanej pomocy de minimis.
Skróty w artykułach
- dyrektywa 112 – dyrektywa Rady 2006/112/WE z 28.11.2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (DzUrz UE L 347 z 11.12.2006 r.)
- dyrektywa 2013/34/UE – dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/34/UE z 26.06.2013 r. w sprawie rocznych sprawozdań finansowych, skonsolidowanych sprawozdań finansowych i powiązanych sprawozdań niektórych rodzajów jednostek (...) (DzUrz UE L 182 z 29.06.2013 r.)
- Kc – ustawa z 23.04.1964 r. Kodeks cywilny (DzU z 2023 r. poz. 1610)
- KIMSF – interpretacje Komitetu ds. Interpretacji Międzynarodowej Sprawozdawczości Finansowej
- Kks – ustawa z 10.09.1999 r. Kodeks karny skarbowy (DzU z 2023 r. poz. 654)
- Kp – ustawa z 26.06.1974 r. Kodeks pracy (DzU z 2023 r. poz. 1465)
- Kpc – ustawa z 17.11.1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (DzU z 2023 r. poz. 1550)
- Ksh – ustawa z 15.09.2000 r. Kodeks spółek handlowych (DzU z 2022 r. poz. 1467)
- KSR – Krajowe Standardy Rachunkowości
- MSR – Międzynarodowe Standardy Rachunkowości (ang. International Accounting Standards) wydawane od 2002 r. jako MSSF
- MSSF – Międzynarodowe Standardy Sprawozdawczości Finansowej (ang. International Financial Reporting Standards)
- Op – ustawa z 29.08.1997 r. Ordynacja podatkowa (DzU z 2023 r. poz. 2383)
- Ppsa – ustawa z 30.08.2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (DzU z 2023 r. poz. 1634)
- rozporządzenie o instrumentach finansowych – rozporządzenie Ministra Finansów z 12.12.2001 r. w sprawie szczegółowych zasad uznawania, metod wyceny, zakresu ujawniania i sposobu prezentacji instrumentów finansowych (DzU z 2017 r. poz. 277)
- rozporządzenie o konsolidacji – rozporządzenie Ministra Finansów z 25.09.2009 r. w sprawie szczegółowych zasad sporządzania przez jednostki inne niż banki, zakłady ubezpieczeń i zakłady reasekuracji skonsolidowanych sprawozdań finansowych grup kapitałowych (DzU z 2017 r. poz. 676)
- rozporządzenie składkowe – rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 18.12.1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (DzU z 2023 r. poz. 728)
- rozporządzenie z 13.09.2017 r. – rozporządzenie Ministra Rozwoju i Finansów w sprawie rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego, jednostek budżetowych, samorządowych zakładów budżetowych, państwowych funduszy celowych oraz państwowych jednostek budżetowych mających siedzibę poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej (DzU z 2020 r. poz. 342)
- specustawa – ustawa z 2.03.2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (tekst jedn. DzU z 2023 r. poz. 1327)
- uobr – ustawa z 11.05.2017 r. o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym (DzU z 2023 r. poz. 1015)
- uor – ustawa z 29.09.1994 r. o rachunkowości (DzU z 2023 r. poz. 120)
- updof – ustawa z 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (DzU z 2022 r. poz. 2647)
- updop – ustawa z 15.02.1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (DzU z 2022 r. poz. 2587)
- upol – ustawa z 12.01.1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (DzU z 2023 r. poz. 70)
- US GAAP – Amerykańskie Standardy Rachunkowości (ang. Generally Accepted Accounting Principles)
- ustawa akcyzowa – ustawa z 6.12.2008 r. o podatku akcyzowym (DzU z 2023 r. poz. 1542)
- ustawa emerytalna – ustawa z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (DzU z 2023 r. poz. 1251)
- ustawa KAS – ustawa z 16.11.2016 r. o Krajowej Administracji Skarbowej (DzU z 2023 r. poz. 615)
- ustawa o KRS – ustawa z 20.08.1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (DzU z 2023 r. poz. 685)
- ustawa o PCC – ustawa z 9.09.2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (DzU z z 2023 r. poz. 170)
- ustawa o VAT – ustawa z 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług (DzU z 2023 r. poz. 1570)
- ustawa o zfśs – ustawa z 4.03.1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (DzU z 2023 r. poz. 998)
- ustawa zasiłkowa – ustawa z 25.06.1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (DzU z 2022 r. poz. 1732)
- ustawa zdrowotna – ustawa z 27.08.2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (DzU z 2022 r. poz. 2561)
- usus – ustawa z 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (DzU z 2023 r. poz. 1230)
- uzpd – ustawa o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne
- Założenia koncepcyjne MSSF – Założenia koncepcyjne sprawozdawczości finansowej (Conceptual Framework for Financial Reporting)
- CEIDG – Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej
- EOG – Europejski Obszar Gospodarczy
- FEP – Fundusz Emerytur Pomostowych
- FGŚP – Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych
- FP – Fundusz Pracy
- FS – Fundusz Solidarnościowy
- IASB – Rada Międzynarodowych Standardów Rachunkowości
- IS – izba skarbowa
- KAS – Krajowa Administracja Skarbowa
- KIS – Krajowa Informacja Skarbowa
- KNF – Komisja Nadzoru Finansowego
- KRBR – Krajowa Rada Biegłych Rewidentów
- KRS – Krajowy Rejestr Sądowy
- KSB – Krajowe Standardy Badania
- MF – Minister Finansów
- MPiPS – Minister Pracy i Polityki Społecznej
- MRiF – Minister Rozwoju i Finansów
- MRiPS – Minister Rodziny i Polityki Społecznej
- MSiG – Monitor Sądowy i Gospodarczy
- NSA – Naczelny Sąd Administracyjny
- PANA – Polska Agencja Nadzoru Audytowego
- PIBR – Polska Izba Biegłych Rewidentów
- PKD – Polska Klasyfikacja Działalności
- pkpir – podatkowa księga przychodów i rozchodów
- PPK – pracownicze plany kapitałowe
- RM – Rada Ministrów
- SA – sąd apelacyjny
- sf – sprawozdanie finansowe
- skok – spółdzielcza kasa oszczędnościowo-kredytowa
- SN – Sąd Najwyższy
- SO – sąd okręgowy
- TK – Trybunał Konstytucyjny
- TSUE – Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej
- UCS – urząd celno-skarbowy
- UE – Unia Europejska
- US – urząd skarbowy
- WDT – wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów
- WNT – wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów
- WSA – wojewódzki sąd administracyjny
- zfśs – zakładowy fundusz świadczeń socjalnych
