Uproszczona składka możliwa także po zmianie formy opodatkowania z zasad ogólnych na ryczałt

Przedsiębiorcę, o którym mowa, obowiązują ogólne zasady ustalania składki zdrowotnej właściwe dla podatników ryczałtu, tj. jej wysokość jest zależna od kwoty uzyskanego z działalności gospodarczej (DG) przychodu – tego, w jakim progu się on mieści. Przy wyznaczaniu progu przychodów bierze się pod uwagę również przychód ze sprzedaży nieruchomości, jeśli stanowi on przychód z DG (np. sprzedano środek trwały).

W trakcie roku osoba ta może opłacać miesięczne składki ustalone w sposób uproszczony (o ile prowadziła DG przez cały poprzedni rok podatkowy). Jak potwierdził ZUS w interpretacji z 16.01.2024 r. (DI/200000/43/1233/2023), w przypadku zmiany formy opodatkowania (z zasad ogólnych na ryczałt) przedsiębiorca ma prawo do ustalenia miesięcznej podstawy wymiaru składki zdrowotnej, biorąc pod uwagę wysokość przychodów z DG uzyskanych w poprzednim roku kalendarzowym. Jednak po zakończeniu 2024 r. będzie zobowiązany do rozliczenia składki, z uwzględnieniem rzeczywistej kwoty przychodów.

Przypomnijmy, że wskaźnikiem branym pod uwagę przy obliczeniu wysokości składki zdrowotnej ryczałtowca jest przeciętne miesięczne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw w IV kwartale roku poprzedniego, włącznie z wypłatami z zysku (dalej PMW). Na 2024 r. jest to 7767,85 zł.

W myśl art. 81 ust. 2f ustawy zdrowotnej za każdy miesiąc podlegania ubezpieczeniu ubezpieczony wpłaca składkę zdrowotną od miesięcznej podstawy wymiaru, którą stanowi:

• 60% PMW – jeżeli przychody z DG osiągnięte od początku roku kalendarzowego nie przekroczyły 60 tys. zł (składka wynosi 419,46 zł miesięcznie),
• 100% PMW – jeżeli przychody z DG osiągnięte od początku roku kalendarzowego przekroczyły 60 tys. zł i nie przekroczyły 300 tys. zł (składka wynosi 699,11 zł miesięcznie),
• 180% PMW – jeżeli przychody z DG osiągnięte od początku roku kalendarzowego przekroczyły 300 tys. zł (składka wynosi 1258,39 zł miesięcznie).

W przypadku przekroczenia kwoty przychodów w danym miesiącu, za ten miesiąc należy rozliczyć składkę od podstawy jej wymiaru obowiązującej dla kolejnego progu przychodów.

Natomiast na mocy art. 81 ust. 2h ustawy zdrowotnej przedsiębiorca, który przez cały poprzedni rok kalendarzowy prowadził działalność gospodarczą i jego przychody z tej działalności były opodatkowane na podstawie art. 27, art. 30c lub art. 30ca updof (według skali, liniowo, w tym objęte ulgą IP Box) lub ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych, może przy określaniu miesięcznej podstawy wymiaru składki zdrowotnej przyjąć kwotę przychodów uzyskanych w poprzednim roku kalendarzowym, pomniejszoną o kwotę opłaconych w tamtym roku składek społecznych (jeżeli nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów ani odliczone od dochodu). Tak ustaloną miesięczną podstawę wymiaru stosuje przez cały rok kalendarzowy.

Roczną podstawę wymiaru składki zdrowotnej ryczałtowca stanowi zaś (art. 81 ust. 2e ustawy zdrowotnej) iloczyn liczby miesięcy podlegania w roku kalendarzowym ubezpieczeniu zdrowotnemu i kwoty odpowiadającej: 60% PMW, 100% PMW lub 180% PMW – w zależności, w którym z ww. progów przychodowych mieści się roczny przychód przedsiębiorcy.

Gdy suma wpłaconych za poszczególne miesiące roku składek na ubezpieczenie zdrowotne przedsiębiorcy okaże się wyższa od składki zdrowotnej ustalonej od rocznej podstawy, będzie mu przysługiwać zwrot tej różnicy (art. 81 ust. 2i ustawy zdrowotnej). W przypadku, o którym mowa w pytaniu, bardziej prawdopodobny jest jednak drugi scenariusz, tj. przedsiębiorca będzie musiał wpłacić do ZUS różnicę między roczną składką zdrowotną ustaloną od rocznej podstawy a sumą składek wynikającą ze złożonych dokumentów za poszczególne miesiące roku, których wysokość została ustalona w sposób uproszczony (art. 81 ust. 2j).