Cesja umowy leasingu bez negatywnych konsekwencji podatkowych

Potwierdził to MFFiPR w interpretacji ogólnej z 15.02.2021 (DD6.8202.4.2020).

Dotyczy ona art. 17a pkt 2 updop oraz art. 23a pkt 2 updof i wskazuje na dopuszczalne zmiany postanowień umowy leasingu, bez konieczności ponownego badania, czy nowe warunki umowy spełniają kryteria wynikające z:

• art. 17b ust. 1 updop i art. 23b ust. 1 updof (leasing operacyjny),
• art. 17f ust. 1 updop i art. 23f ust. 1 updof (leasing finansowy).

Cesję umowy leasingu bez negatywnych podatkowych konsekwencji miała umożliwić już nowelizacja, która weszła w życie 1.01.2013. Taki cel przyświecał ustawie z 16.11.2012 o redukcji niektórych obciążeń administracyjnych w gospodarce (DzU poz. 1342).

W rzeczywistości jednak organy podatkowe nie złagodziły swojego wcześniejszego stanowiska. Nadal uważały, że cesja umowy skutkuje niedochowaniem warunków przewidzianych dla umowy leasingu w przepisach podatkowych. Uważały, że są to zmiany „innych postanowień umowy”, o których mowa w art. 17a pkt 2 updop (i art. 23a pkt 2 updof). Przepis ten zawiera domniemanie, że podstawowy okres umowy leasingu (czas, na jaki została zawarta) uważa się za zachowany, jeżeli inne postanowienia umowy nie uległy zmianie.

W praktyce więc nowelizacja, wbrew założeniom ustawodawcy, nie poprawiła sytuacji przedsiębiorców. Nie pomogła również uchwała NSA z 23.05.2016 (II FPS 1/16), w której sąd dopuścił cesję umowy leasingu (bez konieczności ponownego jej analizowania z perspektywy wymogów podatkowych) nawet przed 2013.

Szansę na zmianę podejścia organów podatkowych daje dopiero interpretacja ogólna MFFiPR. Wyjaśniono w niej, że niedopuszczalna jest taka zmiana warunków umowy, która prowadziłaby do przekształcenia umowy leasingu jednego rodzaju w drugi (zmiana kwalifikacji umowy). Powinna więc zostać zachowana ciągłość strony dokonującej podatkowej amortyzacji środka trwałego stanowiącego przedmiot leasingu – nadal musi to być albo finansujący (przy leasingu finansowym), albo korzystający (przy leasingu operacyjnym).

Natomiast modyfikacje, które nie wpływają na klasyfikację umowy jako leasingu dla celów podatkowych, mogą dotyczyć m.in. zmiany harmonogramu płatności poprzez:

• obniżenie wartości wymagalnych rat leasingowych wskutek wydłużenia okresu trwania umowy,
• zwiększenie wartości wymagalnych rat leasingowych wskutek skrócenia okresu trwania umowy (jednak na okres nie krótszy niż 40% normatywnego okresu amortyzacji danego przedmiotu leasingu),
• zawieszenie rat bądź obniżenie rat przez określony okres płatności,
• wydłużenie okresu trwania i obniżenie wartości wymagalnych rat leasingowych, przy jednoczesnym zawieszeniu przez określony okres płatności rat oraz zwiększenie bądź zmniejszenie wysokości rat leasingowych po upływie danego okresu (o wartość niespłacanej przez dany okres części kapitałowej rat leasingowych).

Dopuszczalne są też zmiany:

• ustanowionych zabezpieczeń umowy leasingu,
• danych adresowych strony umowy leasingu,
• zasad obciążania korzystającego dodatkowymi opłatami poza opłatami mogącymi pojawić się w trakcie trwania umowy leasingu (dotyczy to w szczególności przypadków, gdy w prawa i obowiązki korzystającego wejdzie podmiot prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą).

MFFiPR odniósł się także do skutków sprzedaży przedmiotu leasingu przez finansującego na rzecz innego podmiotu niż korzystający, w trakcie trwania umowy. W takiej sytuacji nabywca wstępuje w stosunek leasingu w miejsce finansującego. Powstaje pytanie, jak ustalić przychód finansującego z tej sprzedaży.

Minister zwrócił uwagę, że gdyby określić go w wartości równej cenie rynkowej rzeczy, wyłącznie na podstawie przesłanek art. 14 updop (art. 19 updof), to prowadziłoby to do powstania ryzyka braku spłaty przez korzystającego wartości przedmiotu leasingu, przy założeniu kontynuacji dotychczasowej umowy leasingu.

Dlatego przychodem finansującego jest wartość wyrażona w cenie określonej w umowie z jednoczesnym zastrzeżeniem, że jeśli cena sprzedaży będzie na poziomie wartości kapitału niespłaconego przez korzystającego, to należy przyjąć, że jest ona zgodna z wartością rynkową.