Zatrudnienie żołnierzy przyniesie firmie korzyści
Kolizja między obowiązkami wynikającymi z pozostawania w stosunku służbowym a wynikającymi ze stosunku pracy zniechęca wielu pracodawców do zatrudniania żołnierzy wojsk obrony terytorialnej (OT) oraz aktywnej rezerwy (AR). Chcąc temu przeciwdziałać, ustawodawca wprowadza rozwiązania, które mają takim firmom przynieść korzyści. Przewiduje je ustawa z 1.10.2024 r. o zmianie niektórych ustaw w celu wsparcia przedsiębiorców zatrudniających żołnierzy Obrony Terytorialnej lub żołnierzy Aktywnej Rezerwy (DzU poz. 1585), wchodząca w życie 12.11.2024 r.
Ulga podatkowa od 2025 r.
Pierwszym rozwiązaniem jest ulga podatkowa (nowy art. 26he updof i art. 18ge updop). Skorzystają z niej podatnicy prowadzący pozarolniczą działalność gospodarczą i ustalający podstawę opodatkowania PIT zgodnie z art. 26 ust. 1 lub art. 30c ust. 2 updof, a także firmy opłacające CIT od podstawy ustalonej zgodnie z art. 18 updop, osiągające przychody inne niż z zysków kapitałowych.
Polega ona na możliwości zmniejszenia podstawy opodatkowania o 12 tys. zł za rok – jeśli zatrudniony w ramach stosunku pracy żołnierz OT lub AR będzie pełnił nieprzerwanie tę służbę co najmniej rok. Wysokość ulgi rośnie z każdym rokiem nieprzerwanego pełnienia służby przez żołnierza i wynosi odpowiednio: 15 tys. zł – po 2 latach służby, 18 tys. zł – po 3 latach, 21 tys. zł – po 4 latach i 24 tys. zł – jeżeli staż służby wynosi co najmniej 5 lat.
Warunek dotyczący okresu służby ustala się na 31 grudnia roku podatkowego albo na ostatni dzień zatrudnienia żołnierza w roku podatkowym. Do okresów służby wlicza się przy tym także te pełnione przed dniem wejścia w życie ustawy.
Przedsiębiorcy mikro i mali mogą podwyższać podane wyżej kwoty o współczynnik 1,5. Inni, niemający takiego statusu, ale przez cały rok podatkowy zatrudniający w przeliczeniu na pełny etat co najmniej 5 pracowników, mogą zastosować współczynnik 1,2.
Ulga przysługuje na każdego zatrudnionego żołnierza OT i AR, który nie jest udziałowcem, akcjonariuszem ani wspólnikiem podatnika. Ponadto podatnik musi ponosić na jego rzecz miesięczne wydatki w kwocie stanowiącej co najmniej minimalne wynagrodzenie.
Jeżeli żołnierz był zatrudniony przez niepełny rok podatkowy, prawo do odliczenia przysługuje w wysokości 1/12 podanych wyżej kwot za każdy pełny miesiąc kalendarzowy zatrudnienia.
W przypadku podatników CIT, których rok podatkowy podatnika jest krótszy lub dłuższy niż 12 mies., wysokość odliczenia ustala się jako iloczyn 1/12 przysługujących kwot oraz liczby miesięcy roku podatkowego.
Odliczenie może być stosowane dopiero do dochodów (przychodów) osiągniętych od 1.01.2025 r. Podatnicy CIT, których rok podatkowy jest inny niż kalendarzowy i rozpoczął się przed tą datą, a zakończył po 31.12.2024 r., zastosują je po raz pierwszy za rok podatkowy rozpoczynający się bezpośrednio po tym roku.
Ulgę odlicza się w zeznaniu rocznym, podając: PESEL żołnierza, liczbę miesięcy i lat nieprzerwanej służby w terytorialnej służbie wojskowej, informacje, czy podatnik jest przedsiębiorcą mikro, czy małym lub czy zatrudnia co najmniej 5 pracowników. Na żądanie organów podatkowych trzeba będzie przedstawić zaświadczenia, oświadczenia oraz inne dowody niezbędne do ustalenia prawa do odliczenia.
Jeżeli podatnik poniesie stratę albo wielkość jego dochodu będzie niższa od kwoty przysługujących odliczeń, może dokonać odliczenia w najbliższych kolejno po sobie następujących 5 latach podatkowych.
Preferencje w zamówieniach publicznych
Przedsiębiorca ubiegający się o udzielenie zamówienia publicznego, przy którego realizacji zatrudni żołnierzy OT i/lub AR, będzie preferencyjnie traktowany. Ustawa wprowadza nowe „kryterium jakościowe” możliwe do zastosowania przez zamawiających – zatrudnianie żołnierzy OT lub AR przez podmiot ubiegający się o udzielenie zamówienia publicznego. To rozwiązania ma dotyczyć zamówień publicznych poniżej progu unijnego, czyli poniżej:
- 25 680 260 zł – w przypadku robót budowlanych,
- 663 105 zł – w przypadku dostaw i usług.
Dodatkowo Minister Obrony Narodowej wyznaczy jednostki organizacyjne mu podległe i nadzorowane, które przy udzielaniu zamówień publicznych będą zobowiązane stosować to „kryterium jakościowe”, a także określi wagę przypisaną temu kryterium, która nie może być niższa niż 10%.
Świadczenie początkowe zamiast odprawy
Pracodawca od 12.11.2024 r. nie będzie już musiał wypłacać odprawy pracownikowi powołanemu do terytorialnej służby wojskowej. Omawiana ustawa uchyla bowiem art. 306 ust. 2 ustawy z 11.03.2022 r. o obronie Ojczyzny (tekst jedn. DzU z 2024 r. poz. 248), który zobowiązuje pracodawcę do wypłaty takiej odprawy w wysokości 2-tygodniowego wynagrodzenia obliczanego jak ekwiwalent za urlop wypoczynkowy. Zostanie ona zastąpiona świadczeniem początkowym, którego wypłata będzie obowiązkiem jednostki wojskowej. Odciąży to pracodawców, którzy obecnie co prawda dostają refundację oprawy z wojskowych centrów rekrutacji, ale najpierw muszą ją wypłacić, a potem dopełnić formalności, aby uzyskać jej zwrot.
Świadczenie początkowe żołnierz OT otrzyma po odbyciu szkolenia podstawowego przewidzianego w art. 173 ust. 1 ustawy o obronie Ojczyzny lub szkolenia wyrównawczego przewidzianego w art. 173a ust. 1 tej ustawy. Szkolenie wyrównawcze to nowe rozwiązanie skierowane do osób, które wcześniej pełniły już inny rodzaj służby wojskowej i złożyły przysięgę wojskową, a obecnie po raz pierwszy są powołane do pełnienia terytorialnej służby wojskowej.
Świadczenie początkowe będzie wypłacane w wysokości 50% przeciętnego wynagrodzenia w II kwartale roku poprzedniego. W II kwartale 2023 r. przeciętne wynagrodzenie wynosiło 7005,76 zł, zatem świadczenie początkowe w 2024 r. wyniesie 3502,88 zł. Będzie ono zwolnione z PIT.
Prawo do niego będą mieli nie tylko pracownicy, ale także osoby zatrudnione na podstawie umów cywilnoprawnych, przedsiębiorcy, studenci i uczniowie.
Skróty w artykułach
- dyrektywa 112 – dyrektywa Rady 2006/112/WE z 28.11.2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (DzUrz UE L 347 z 11.12.2006 r.)
- dyrektywa 2013/34/UE – dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/34/UE z 26.06.2013 r. w sprawie rocznych sprawozdań finansowych, skonsolidowanych sprawozdań finansowych i powiązanych sprawozdań niektórych rodzajów jednostek (...) (DzUrz UE L 182 z 29.06.2013 r.)
- Kc – ustawa z 23.04.1964 r. Kodeks cywilny (DzU z 2023 r. poz. 1610)
- KIMSF – interpretacje Komitetu ds. Interpretacji Międzynarodowej Sprawozdawczości Finansowej
- Kks – ustawa z 10.09.1999 r. Kodeks karny skarbowy (DzU z 2023 r. poz. 654)
- Kp – ustawa z 26.06.1974 r. Kodeks pracy (DzU z 2023 r. poz. 1465)
- Kpc – ustawa z 17.11.1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (DzU z 2023 r. poz. 1550)
- Ksh – ustawa z 15.09.2000 r. Kodeks spółek handlowych (DzU z 2022 r. poz. 1467)
- KSR – Krajowe Standardy Rachunkowości
- MSR – Międzynarodowe Standardy Rachunkowości (ang. International Accounting Standards) wydawane od 2002 r. jako MSSF
- MSSF – Międzynarodowe Standardy Sprawozdawczości Finansowej (ang. International Financial Reporting Standards)
- Op – ustawa z 29.08.1997 r. Ordynacja podatkowa (DzU z 2023 r. poz. 2383)
- Ppsa – ustawa z 30.08.2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (DzU z 2023 r. poz. 1634)
- rozporządzenie o instrumentach finansowych – rozporządzenie Ministra Finansów z 12.12.2001 r. w sprawie szczegółowych zasad uznawania, metod wyceny, zakresu ujawniania i sposobu prezentacji instrumentów finansowych (DzU z 2017 r. poz. 277)
- rozporządzenie o konsolidacji – rozporządzenie Ministra Finansów z 25.09.2009 r. w sprawie szczegółowych zasad sporządzania przez jednostki inne niż banki, zakłady ubezpieczeń i zakłady reasekuracji skonsolidowanych sprawozdań finansowych grup kapitałowych (DzU z 2017 r. poz. 676)
- rozporządzenie składkowe – rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 18.12.1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (DzU z 2023 r. poz. 728)
- rozporządzenie z 13.09.2017 r. – rozporządzenie Ministra Rozwoju i Finansów w sprawie rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego, jednostek budżetowych, samorządowych zakładów budżetowych, państwowych funduszy celowych oraz państwowych jednostek budżetowych mających siedzibę poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej (DzU z 2020 r. poz. 342)
- specustawa – ustawa z 2.03.2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (tekst jedn. DzU z 2023 r. poz. 1327)
- uobr – ustawa z 11.05.2017 r. o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym (DzU z 2023 r. poz. 1015)
- uor – ustawa z 29.09.1994 r. o rachunkowości (DzU z 2023 r. poz. 120)
- updof – ustawa z 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (DzU z 2022 r. poz. 2647)
- updop – ustawa z 15.02.1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (DzU z 2022 r. poz. 2587)
- upol – ustawa z 12.01.1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (DzU z 2023 r. poz. 70)
- US GAAP – Amerykańskie Standardy Rachunkowości (ang. Generally Accepted Accounting Principles)
- ustawa akcyzowa – ustawa z 6.12.2008 r. o podatku akcyzowym (DzU z 2023 r. poz. 1542)
- ustawa emerytalna – ustawa z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (DzU z 2023 r. poz. 1251)
- ustawa KAS – ustawa z 16.11.2016 r. o Krajowej Administracji Skarbowej (DzU z 2023 r. poz. 615)
- ustawa o KRS – ustawa z 20.08.1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (DzU z 2023 r. poz. 685)
- ustawa o PCC – ustawa z 9.09.2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (DzU z z 2023 r. poz. 170)
- ustawa o VAT – ustawa z 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług (DzU z 2023 r. poz. 1570)
- ustawa o zfśs – ustawa z 4.03.1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (DzU z 2023 r. poz. 998)
- ustawa zasiłkowa – ustawa z 25.06.1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (DzU z 2022 r. poz. 1732)
- ustawa zdrowotna – ustawa z 27.08.2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (DzU z 2022 r. poz. 2561)
- usus – ustawa z 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (DzU z 2023 r. poz. 1230)
- uzpd – ustawa o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne
- Założenia koncepcyjne MSSF – Założenia koncepcyjne sprawozdawczości finansowej (Conceptual Framework for Financial Reporting)
- CEIDG – Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej
- EOG – Europejski Obszar Gospodarczy
- FEP – Fundusz Emerytur Pomostowych
- FGŚP – Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych
- FP – Fundusz Pracy
- FS – Fundusz Solidarnościowy
- IASB – Rada Międzynarodowych Standardów Rachunkowości
- IS – izba skarbowa
- KAS – Krajowa Administracja Skarbowa
- KIS – Krajowa Informacja Skarbowa
- KNF – Komisja Nadzoru Finansowego
- KRBR – Krajowa Rada Biegłych Rewidentów
- KRS – Krajowy Rejestr Sądowy
- KSB – Krajowe Standardy Badania
- MF – Minister Finansów
- MPiPS – Minister Pracy i Polityki Społecznej
- MRiF – Minister Rozwoju i Finansów
- MRiPS – Minister Rodziny i Polityki Społecznej
- MSiG – Monitor Sądowy i Gospodarczy
- NSA – Naczelny Sąd Administracyjny
- PANA – Polska Agencja Nadzoru Audytowego
- PIBR – Polska Izba Biegłych Rewidentów
- PKD – Polska Klasyfikacja Działalności
- pkpir – podatkowa księga przychodów i rozchodów
- PPK – pracownicze plany kapitałowe
- RM – Rada Ministrów
- SA – sąd apelacyjny
- sf – sprawozdanie finansowe
- skok – spółdzielcza kasa oszczędnościowo-kredytowa
- SN – Sąd Najwyższy
- SO – sąd okręgowy
- TK – Trybunał Konstytucyjny
- TSUE – Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej
- UCS – urząd celno-skarbowy
- UE – Unia Europejska
- US – urząd skarbowy
- WDT – wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów
- WNT – wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów
- WSA – wojewódzki sąd administracyjny
- zfśs – zakładowy fundusz świadczeń socjalnych