Procedura SME – zwolnienie podmiotowe z VAT dla drobnych przedsiębiorców z krajów UE

Zwolnienie podmiotowe także dla zagranicznych podatników

Od 1.01.2025 r. to się zmieniło. Po spełnieniu warunków określonych w art. 113a ustawy o VAT zwolnienie może być stosowane również przez podatników z siedzibą DG w innym państwie UE. Nadal poza jego zakresem pozostaną natomiast podatnicy z państw trzecich.

Warunkiem zwolnienia jest to, by:

• roczny obrót na terytorium UE, czyli całkowita roczna wartość (bez podatku od wartości dodanej) dostaw towarów/świadczenia usług dokonanych w danym roku podatkowym, opodatkowanych na terytorium UE, w tym wartość sprzedaży na terytorium Polski (bez VAT), nie przekroczyła u podatnika w poprzednim ani bieżącym roku podatkowym kwoty 100 tys. euro (po przekroczeniu tego limitu podatnik nie może skorzystać ze zwolnienia podmiotowego w żadnym kraju UE); przeliczenia dokonuje się według kursu wymiany opublikowanego przez Europejski Bank Centralny w pierwszym dniu roku, a gdy w tym dniu kurs wymiany nie został opublikowany – według kursu wymiany z następnego dnia, w którym został opublikowany,
• wartość sprzedaży w Polsce (bez VAT) nie przekroczyła w poprzednim ani bieżącym roku podatkowym 200 tys. zł (art. 113 ust. 2 i 9 stosuje się odpowiednio – pierwszy przepis dotyczy proporcjonalnego przeliczania limitu u podmiotów rozpoczynających działalność, drugi wskazuje, jakie transakcje nie są do niego wliczane),
• podatnik nie dokonywał na terytorium Polski dostaw towarów/świadczenia usług, wymienionych w art. 113 ust. 13 (np. dostaw terenów budowlanych czy nowych środków transportu, usług prawniczych, usług ściągania długów).

Ponadto zagraniczny podatnik musi powiadomić właściwy dla siebie (w kraju siedziby) organ podatkowy o zamiarze korzystania ze zwolnienia podmiotowego w Polsce. Uzyska wtedy specjalny numer identyfikacyjny (z oznaczeniem EX), potrzebny do stosowania procedury SME w Polsce.

Ułatwienia dla polskich podatników

Analogiczne ułatwienia dotyczą polskich przedsiębiorców dokonujących sprzedaży w innych krajach UE, które wdrożyły procedurę SME (art. 113b ustawy o VAT). Trzeba jednak pamiętać, że warunki zwolnienia mogą się różnić w poszczególnych krajach (wspólny jest jednak próg w wysokości 100 tys. euro obrotu w UE).

Aby skorzystać z procedury SME w innym państwie członkowskim, trzeba uzyskać w Polsce specjalny numer identyfikacyjny (poprzedzony kodem PL z oznaczeniem EX), składając do naczelnika US odpowiedni wniosek (tzw. uprzednie powiadomienie). Podaje się w nim: dane podatnika, informację o państwie/państwach UE, w których zamierza on korzystać ze zwolnienia, a także dane dotyczące jego rocznego obrotu na terytorium UE – w poprzednim i bieżącym roku podatkowym.

Zanim organ nada numer EX (co do zasady ma na to 35 dni roboczych), sprawdzi, czy podatnik spełnia warunki zwolnienia w danym kraju/krajach. Jeżeli nie spełnia w żadnym z podanych krajów – odmówi nadania numeru. Jeśli w co najmniej jednym spełnia, a w innych nie – nada numer i przekaże informację, w których krajach odmówiono prawa do zwolnienia.

Po uzyskaniu numeru EX polski podatnik ma obowiązek składania do US kwartalnej informacji o wysokości obrotów we wszystkich krajach UE, w tym w Polsce (w terminie miesiąca od końca kwartału, przy czym termin ten upływa również, gdy ostatni dzień terminu przypada na sobotę lub dzień ustawowo wolny od pracy).

Pisma w sprawie korzystania ze zwolnienia (w tym uprzednie powiadomienie), informacje kwartalne i pełnomocnictwo szczególne (o którym mowa w art. 138e Op) w tych sprawach, a także zawiadomienie o jego zmianie, odwołaniu lub wypowiedzeniu składa się i doręcza wyłącznie za pośrednictwem konta w e-Urzędzie Skarbowym.

WDT i usługi reasekuracyjne w limicie sprzedaży

Nowelizacja zmienia też sposób liczenia wartości sprzedaży osiąganej przez podatnika na potrzeby ustalenia, czy nie został przekroczony limit 200 tys. zł warunkujący prawo do zwolnienia podmiotowego. Od 1.01.2025 r. będzie się uwzględniać niektóre transakcje dotąd z niej wyłączone – WDT oraz usługi reasekuracyjne (jeśli nie mają charakteru transakcji pomocniczych). Wynika to ze zmienionego art. 113 ust. 2 ustawy o VAT.

W przepisie przejściowym (art. 6 nowelizacji) wskazano jednak, że do określenia wartości sprzedaży za 2024 r. stosuje się ten przepis w brzmieniu dotychczasowym (WDT i usługi reasekuracyjne są zatem wyłączone z limitu). Dotyczy to liczenia wartości sprzedaży na potrzeby zwolnienia podmiotowego (w kraju i za granicą) dla polskich podatników oraz dla podatników zagranicznych – w celu skorzystania ze zwolnienia w Polsce.