Nie każda strata ze sprzedaży środka trwałego pomniejszy składkę zdrowotną
Takie stanowisko zajęło Ministerstwo Zdrowia w odpowiedzi na pytanie Redakcji miesięcznika „Rachunkowość”.
Ustawa z 6.12.2024 r. o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (DzU poz. 1915) wprowadziła zasadę, że odpłatne zbycie środków trwałych i zrównanych z nimi składników majątku (wskazanych w art. 14 ust. 2 pkt 1 i 19 updof) będzie neutralne dla podstawy wymiaru składki zdrowotnej – tzn. ani przychodów, ani kosztów uzyskania przychodów (czyli niezamortyzowanej wartości majątku – art. 23 ust. 1 pkt 1 updof) wynikających z tej transakcji przedsiębiorcy nie będą brać pod uwagę przy ustalaniu podstawy wymiaru składki zdrowotnej. Ponieważ jednak pojawiły się głosy, że takie rozwiązanie pogorszyłoby sytuację osób, które ze sprzedaży środka trwałego odnotowały stratę, w ustawie dodano przepis pozwalający na uwzględnienie wyniku na sprzedaży majątku trwałego przy obliczaniu składki – ale dopiero przy jej rocznym rozliczeniu.
Art. 81 ust. 2ze ustawy zdrowotnej stanowi, że przedsiębiorca może uwzględnić osiągnięte przychody, o których mowa w art. 14 ust. 2 pkt 1 i 19 updof, i poniesione koszty uzyskania tych przychodów, o których mowa w art. 23 ust. 1 pkt 1 updof, w rocznej podstawie wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne. Przychody i koszty, o których mowa w zdaniu pierwszym, wykazywane są w dokumencie rozliczeniowym (…) wraz z oświadczeniem o uwzględnieniu tych przychodów i kosztów w rocznej podstawie wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne.
Szkopuł w tym, że brzmienie przepisu nasuwa wątpliwości, co w przypadku gdy przedsiębiorca w danym roku sprzeda więcej niż jeden środek trwały, uzyskując różny wynik na tych transakcjach (na jednych stratę, na innych dochód). Czy w takich sytuacjach:
- ww. oświadczenie przedsiębiorca może złożyć tylko w odniesieniu do części wskazanych przez siebie przychodów/kosztów ze sprzedaży środków trwałych (i innych wymienionych w przepisie składników majątku) uzyskanych/poniesionych w roku składkowym, które chce uwzględnić w podstawie wymiaru składki (innymi słowy, czy może rozliczyć w ten sposób tylko te transakcje, które przyniosły mu stratę, pomijając te, których wynikiem był dochód), czy też
- złożenie ww. oświadczenia jest możliwe, tylko jeżeli wszystkie przychody/koszty uzyskania przychodów ze sprzedaży środków trwałych uzyskane w danym roku będą ujęte w podstawie wymiaru składki.
Zapytane o to Ministerstwo Zdrowia odpowiedziało, że złożenie oświadczenia będzie skutkowało obowiązkiem uwzględniania wszystkich przychodów ze zbycia środków trwałych i kosztów ich uzyskania w danym roku. Przedsiębiorcy nie mają możliwości uwzględniania w podstawie wymiaru składki zdrowotnej jedynie wybranych przypadków zbycia środków trwałych.
Reasumując: po złożeniu przez przedsiębiorcę oświadczenia o uwzględnieniu przychodów i kosztów ze zbycia środków trwałych w rocznej podstawie wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne, na podstawę tę wpłyną w danym roku per saldo wszystkie transakcje dotyczące składników majątku trwałego. Jeśli np. w 2025 r. sprzedaż samochodu przyniesie mu stratę, a sprzedaż lokalu użytkowego dochód przewyższający tę stratę, to złożenie takiego oświadczenia nie będzie mu się opłacać. Jeżeli przedsiębiorca go nie złoży, poniesiona na sprzedaży samochodu strata nie pomniejszy składki (ale też dochód ze sprzedaży lokalu jej nie powiększy).
Fragment stanowiska Ministerstwa Zdrowia
Dla szacunkowo niewielkiej grupy ubezpieczonych, dla której wyłączenie przychodów ze zbycia środków trwałych, a tym samym także kosztów ich uzyskania, z podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne okazałoby się niekorzystane, projektodawca przewidział możliwość dobrowolnego powrotu do dotychczasowych zasad wyliczania składki na ubezpieczenie zdrowotne. Celowi temu będzie służyła regulacja art. 81 ust. 2ze ustawy zdrowotnej. Biorąc pod uwagę brzmienie tego przepisu prawa oraz jego ratio legis, należy stwierdzić, że złożenie oświadczenia, o którym mowa w tym przepisie prawa, będzie skutkowało obowiązkiem uwzględniania wszystkich przychodów ze zbycia środków trwałych i kosztów ich uzyskania związanych ze zdarzeniami gospodarczymi mającymi miejsce w roku składkowym zaczynającym się 1.02.2025 r. Ten przepis prawa nie daje przedsiębiorcy możliwości uwzględniania w podstawie wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotnie jedynie wybranych przypadków zbycia środków trwałych.
Więcej nt. zmian w składce zdrowotnej przedsiębiorców od 1.01.2025 r. zob. „Zmiany w składce zdrowotnej przedsiębiorców od 1.01.2025 r.”
Skróty w artykułach
- dyrektywa 112 – dyrektywa Rady 2006/112/WE z 28.11.2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (DzUrz UE L 347 z 11.12.2006 r.)
- dyrektywa 2013/34/UE – dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/34/UE z 26.06.2013 r. w sprawie rocznych sprawozdań finansowych, skonsolidowanych sprawozdań finansowych i powiązanych sprawozdań niektórych rodzajów jednostek (...) (DzUrz UE L 182 z 29.06.2013 r.)
- Kc – ustawa z 23.04.1964 r. Kodeks cywilny (DzU z 2023 r. poz. 1610)
- KIMSF – interpretacje Komitetu ds. Interpretacji Międzynarodowej Sprawozdawczości Finansowej
- Kks – ustawa z 10.09.1999 r. Kodeks karny skarbowy (DzU z 2023 r. poz. 654)
- Kp – ustawa z 26.06.1974 r. Kodeks pracy (DzU z 2023 r. poz. 1465)
- Kpc – ustawa z 17.11.1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (DzU z 2023 r. poz. 1550)
- Ksh – ustawa z 15.09.2000 r. Kodeks spółek handlowych (DzU z 2022 r. poz. 1467)
- KSR – Krajowe Standardy Rachunkowości
- MSR – Międzynarodowe Standardy Rachunkowości (ang. International Accounting Standards) wydawane od 2002 r. jako MSSF
- MSSF – Międzynarodowe Standardy Sprawozdawczości Finansowej (ang. International Financial Reporting Standards)
- Op – ustawa z 29.08.1997 r. Ordynacja podatkowa (DzU z 2023 r. poz. 2383)
- Ppsa – ustawa z 30.08.2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (DzU z 2023 r. poz. 1634)
- rozporządzenie o instrumentach finansowych – rozporządzenie Ministra Finansów z 12.12.2001 r. w sprawie szczegółowych zasad uznawania, metod wyceny, zakresu ujawniania i sposobu prezentacji instrumentów finansowych (DzU z 2017 r. poz. 277)
- rozporządzenie o konsolidacji – rozporządzenie Ministra Finansów z 25.09.2009 r. w sprawie szczegółowych zasad sporządzania przez jednostki inne niż banki, zakłady ubezpieczeń i zakłady reasekuracji skonsolidowanych sprawozdań finansowych grup kapitałowych (DzU z 2017 r. poz. 676)
- rozporządzenie składkowe – rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 18.12.1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (DzU z 2023 r. poz. 728)
- rozporządzenie z 13.09.2017 r. – rozporządzenie Ministra Rozwoju i Finansów w sprawie rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego, jednostek budżetowych, samorządowych zakładów budżetowych, państwowych funduszy celowych oraz państwowych jednostek budżetowych mających siedzibę poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej (DzU z 2020 r. poz. 342)
- specustawa – ustawa z 2.03.2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (tekst jedn. DzU z 2023 r. poz. 1327)
- uobr – ustawa z 11.05.2017 r. o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym (DzU z 2023 r. poz. 1015)
- uor – ustawa z 29.09.1994 r. o rachunkowości (DzU z 2023 r. poz. 120)
- updof – ustawa z 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (DzU z 2022 r. poz. 2647)
- updop – ustawa z 15.02.1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (DzU z 2022 r. poz. 2587)
- upol – ustawa z 12.01.1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (DzU z 2023 r. poz. 70)
- US GAAP – Amerykańskie Standardy Rachunkowości (ang. Generally Accepted Accounting Principles)
- ustawa akcyzowa – ustawa z 6.12.2008 r. o podatku akcyzowym (DzU z 2023 r. poz. 1542)
- ustawa emerytalna – ustawa z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (DzU z 2023 r. poz. 1251)
- ustawa KAS – ustawa z 16.11.2016 r. o Krajowej Administracji Skarbowej (DzU z 2023 r. poz. 615)
- ustawa o KRS – ustawa z 20.08.1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (DzU z 2023 r. poz. 685)
- ustawa o PCC – ustawa z 9.09.2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (DzU z z 2023 r. poz. 170)
- ustawa o VAT – ustawa z 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług (DzU z 2023 r. poz. 1570)
- ustawa o zfśs – ustawa z 4.03.1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (DzU z 2023 r. poz. 998)
- ustawa zasiłkowa – ustawa z 25.06.1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (DzU z 2022 r. poz. 1732)
- ustawa zdrowotna – ustawa z 27.08.2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (DzU z 2022 r. poz. 2561)
- usus – ustawa z 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (DzU z 2023 r. poz. 1230)
- uzpd – ustawa o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne
- Założenia koncepcyjne MSSF – Założenia koncepcyjne sprawozdawczości finansowej (Conceptual Framework for Financial Reporting)
- CEIDG – Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej
- EOG – Europejski Obszar Gospodarczy
- FEP – Fundusz Emerytur Pomostowych
- FGŚP – Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych
- FP – Fundusz Pracy
- FS – Fundusz Solidarnościowy
- IASB – Rada Międzynarodowych Standardów Rachunkowości
- IS – izba skarbowa
- KAS – Krajowa Administracja Skarbowa
- KIS – Krajowa Informacja Skarbowa
- KNF – Komisja Nadzoru Finansowego
- KRBR – Krajowa Rada Biegłych Rewidentów
- KRS – Krajowy Rejestr Sądowy
- KSB – Krajowe Standardy Badania
- MF – Minister Finansów
- MPiPS – Minister Pracy i Polityki Społecznej
- MRiF – Minister Rozwoju i Finansów
- MRiPS – Minister Rodziny i Polityki Społecznej
- MSiG – Monitor Sądowy i Gospodarczy
- NSA – Naczelny Sąd Administracyjny
- PANA – Polska Agencja Nadzoru Audytowego
- PIBR – Polska Izba Biegłych Rewidentów
- PKD – Polska Klasyfikacja Działalności
- pkpir – podatkowa księga przychodów i rozchodów
- PPK – pracownicze plany kapitałowe
- RM – Rada Ministrów
- SA – sąd apelacyjny
- sf – sprawozdanie finansowe
- skok – spółdzielcza kasa oszczędnościowo-kredytowa
- SN – Sąd Najwyższy
- SO – sąd okręgowy
- TK – Trybunał Konstytucyjny
- TSUE – Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej
- UCS – urząd celno-skarbowy
- UE – Unia Europejska
- US – urząd skarbowy
- WDT – wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów
- WNT – wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów
- WSA – wojewódzki sąd administracyjny
- zfśs – zakładowy fundusz świadczeń socjalnych