Zapraszamy do lektury „Zeszytów Teoretycznych Rachunkowości”
Zachęcamy wszystkich pasjonatów rachunkowości do śledzenia profili ZTR w mediach społecznościowych oraz zapoznania się z artykułami zamieszczonymi na stronie internetowej „Zeszytów Teoretycznych Rachunkowości” (www.ztr.skwp.pl). Mamy nadzieję, że ich lektura pozwoli nie tylko uzyskać lepszy wgląd w kwestie, co i jak, lecz także zrozumieć, dlaczego zachodzą zmiany we współczesnej rachunkowości.
Rolą organizacji zawodowych jest dbanie o utrzymanie statusu profesji oraz jej rozwój. Integralny element wysiłków stowarzyszonych profesjonalistów stanowi stymulowanie i wspieranie badań naukowych dotyczących zakresu ich aktywności zawodowej. Wpisując się w tę tradycję, już od 1977 r. Rada Naukowa Stowarzyszenia Księgowych w Polsce wydaje czasopismo, które obecnie (od 2000 r.) ma tytuł „Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości” (ZTR). Celem czasopisma jest publikowanie artykułów polskich i zagranicznych autorów wnoszących znaczący wkład w rozwój nauki rachunkowości. Opracowane zgodnie ze standardami publikacji naukowych artykuły poruszają tematy aktualne i ważne dla profesjonalistów rachunkowości.

Badania naukowe, których wyniki zostały opublikowane w ZTR w 2023 r., dotyczą bardzo wielu aspektów rachunkowości, w tym badań historycznych. Większość tekstów odnosi się do wyzwań lub praktyk rachunkowości podmiotów gospodarczych z Polski. Z uwagi jednak na rosnącą rangę naukową ZTR publikowane są także odniesienia do doświadczeń z zagranicy. Ostatni numer specjalny (2023 r.) został wydany w języku angielskim i obejmował artykuły nt. metod badań we współczesnej rachunkowości.
Zachęcając do lektury ZTR, chcielibyśmy zwrócić uwagę na kilka istotnych kierunków i wymiarów zmian współczesnej rachunkowości, omawianych w artykułach:
1. Redefiniowanie rachunkowości i rozwój nowych rodzajów sprawozdawczości. Rachunkowość, wpisując się w aktualne trendy społeczno-ekonomiczne, zaczyna być w coraz większym stopniu postrzegana jako praktyka etyczna, przeznaczona do odwzorowania wkładu uczestników życia gospodarczego w zrównoważony rozwój gospodarczy. Integralny element tych zmian stanowi rozwój ewidencji i sprawozdawczości, które obejmują nowe aspekty działalności gospodarczej. Wprowadzanie raportowania według standardów ESG jest tego wyraźnym przejawem.
2. Transformacja cyfrowa rachunkowości. Rachunkowość, podobnie jak inne obszary działalności gospodarczej, podlega masowej cyfryzacji i postępującej inteligentnej automatyzacji. Pierwsza faza zastosowań nowych technologii pokazała potencjał radykalnej poprawy jakości, produktywności i kosztów procesów finansowo-księgowych. Szybkie upowszechnianie się sztucznej inteligencji sugeruje znacznie dalej idące zmiany o charakterze transformacyjnym. Autonomiczna inteligentna rachunkowość jutra otwiera nowe możliwości pomiaru i wykorzystania informacji biznesowej, ale jednocześnie wymusza dostosowanie kwalifikacji zawodowych profesjonalistów, którzy działają w tym obszarze.
3. Doświadczenia pandemii COVID-19 i ich przejawy w rachunkowości. Gdy uniwersalne zasady rachunkowości podlegają silnej presji, występują różnego rodzaju kryzysy. W polskich warunkach ważnym testem dla rachunkowości był okres pandemii COVID-19. Zbiegł się on z wprowadzeniem tzw. Polskiego Ładu – programu, który spotkał się z krytycznym odbiorem środowiska księgowych. Interesującym wątkiem toczącej się dyskusji publicznej było to, w jakim stopniu tego typu „nadzwyczajne” sytuacje uzasadniają odstępstwa od fundamentalnych zasad rachunkowości i standardów profesjonalnych. Biorąc pod uwagę nasilenie różnych czynników ryzyka i eskalację kryzysu bezpieczeństwa w regionie, takie dylematy wydają się, niestety, wciąż aktualne.
Wszystkie powyższe tematy podjęte w publikacjach ZTR potwierdzają, że problemy praktyki gospodarczej i badania naukowe z zakresu rachunkowości się przeplatają. Wzajemny wgląd badaczy i praktyków w obie sfery sprzyja zarówno lepszemu zrozumieniu aktualnego stanu, jak i wyznaczaniu kierunków doskonalenia rachunkowości i związanych z nią profesji.
Wielu praktyków zastanawia się, czy warto przeznaczać cenny czas na lekturę opracowań naukowych – jaką wiedzę mogą wnieść badacze (czasami dumnie nazywani teoretykami) do praktyki rachunkowości? Odpowiedź na to pytanie jest złożona i zarazem prosta. Od badaczy rachunkowości wymaga się podejmowania studiów, które pozwalają zrozumieć – z uwzględnieniem wielu różnych perspektyw – rozwój myśli i praktyk rachunkowości. Opracowywane teorie, weryfikowane materiałem empirycznym, mają dać odpowiedzi na pytanie: dlaczego tak jest albo dlaczego tak powinno być? Praktycy rachunkowości natomiast na co dzień mają raczej do czynienia z poszukiwaniem odpowiedzi na pytania: co i jak? Lektura publikacji naukowych stanowi zatem sposobność do głębszej refleksji nad profesją i sposobem jej wykonywania w określonym kontekście historycznym, społecznym, gospodarczym i politycznym. Wyniki i wnioski z badań naukowych są także rzetelną podstawą formułowania międzynarodowych i krajowych polityk, w których współtworzenie są zaangażowani profesjonaliści rachunkowości.
Zachęcamy wszystkich pasjonatów rachunkowości do śledzenia profili ZTR w mediach społecznościowych oraz zapoznania się z artykułami zamieszczonymi na stronie internetowej „Zeszytów Teoretycznych Rachunkowości” (⇒link⇐). Mamy nadzieję, że ich lektura pozwoli nie tylko uzyskać lepszy wgląd w kwestie, co i jak, lecz także zrozumieć, dlaczego zachodzą zmiany we współczesnej rachunkowości.
Zaloguj się
Aby czytać dalej, jeśli masz wykupiony abonament
Kup dostęp do tego artykułu
Cena dostępu do pojedynczego artykułu tylko 12,30
Kup abonament
Abonamenty on-line | Prenumeratorzy | Członkowie SKwP | ||||||||
|
Bezpłatny dostęp do tego artykułu i ponad 3500 innych, dla prenumeratorów miesięcznika „Rachunkowość". Pomoc w uzyskaniu dostępu:
|
15% rabat na wszystkie zakupy. Zapytaj o kod w swoim Oddziale. Stowarzyszenie Księgowych w Polsce jest organizacją, do której należy ponad 26 000 księgowych, a członkostwo wiąże się z licznymi korzyściami. |
„Rachunkowość” - od 75 lat źródło rzetelnej wiedzy!
Skróty w artykułach
- dyrektywa 112 – dyrektywa Rady 2006/112/WE z 28.11.2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (DzUrz UE L 347 z 11.12.2006 r.)
- dyrektywa 2013/34/UE – dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/34/UE z 26.06.2013 r. w sprawie rocznych sprawozdań finansowych, skonsolidowanych sprawozdań finansowych i powiązanych sprawozdań niektórych rodzajów jednostek (...) (DzUrz UE L 182 z 29.06.2013 r.)
- Kc – ustawa z 23.04.1964 r. Kodeks cywilny (DzU z 2023 r. poz. 1610)
- KIMSF – interpretacje Komitetu ds. Interpretacji Międzynarodowej Sprawozdawczości Finansowej
- Kks – ustawa z 10.09.1999 r. Kodeks karny skarbowy (DzU z 2023 r. poz. 654)
- Kp – ustawa z 26.06.1974 r. Kodeks pracy (DzU z 2023 r. poz. 1465)
- Kpc – ustawa z 17.11.1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (DzU z 2023 r. poz. 1550)
- Ksh – ustawa z 15.09.2000 r. Kodeks spółek handlowych (DzU z 2022 r. poz. 1467)
- KSR – Krajowe Standardy Rachunkowości
- MSR – Międzynarodowe Standardy Rachunkowości (ang. International Accounting Standards) wydawane od 2002 r. jako MSSF
- MSSF – Międzynarodowe Standardy Sprawozdawczości Finansowej (ang. International Financial Reporting Standards)
- Op – ustawa z 29.08.1997 r. Ordynacja podatkowa (DzU z 2023 r. poz. 2383)
- Ppsa – ustawa z 30.08.2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (DzU z 2023 r. poz. 1634)
- rozporządzenie o instrumentach finansowych – rozporządzenie Ministra Finansów z 12.12.2001 r. w sprawie szczegółowych zasad uznawania, metod wyceny, zakresu ujawniania i sposobu prezentacji instrumentów finansowych (DzU z 2017 r. poz. 277)
- rozporządzenie o konsolidacji – rozporządzenie Ministra Finansów z 25.09.2009 r. w sprawie szczegółowych zasad sporządzania przez jednostki inne niż banki, zakłady ubezpieczeń i zakłady reasekuracji skonsolidowanych sprawozdań finansowych grup kapitałowych (DzU z 2017 r. poz. 676)
- rozporządzenie składkowe – rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 18.12.1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (DzU z 2023 r. poz. 728)
- rozporządzenie z 13.09.2017 r. – rozporządzenie Ministra Rozwoju i Finansów w sprawie rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego, jednostek budżetowych, samorządowych zakładów budżetowych, państwowych funduszy celowych oraz państwowych jednostek budżetowych mających siedzibę poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej (DzU z 2020 r. poz. 342)
- specustawa – ustawa z 2.03.2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (tekst jedn. DzU z 2023 r. poz. 1327)
- uobr – ustawa z 11.05.2017 r. o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym (DzU z 2023 r. poz. 1015)
- uor – ustawa z 29.09.1994 r. o rachunkowości (DzU z 2023 r. poz. 120)
- updof – ustawa z 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (DzU z 2022 r. poz. 2647)
- updop – ustawa z 15.02.1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (DzU z 2022 r. poz. 2587)
- upol – ustawa z 12.01.1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (DzU z 2023 r. poz. 70)
- US GAAP – Amerykańskie Standardy Rachunkowości (ang. Generally Accepted Accounting Principles)
- ustawa akcyzowa – ustawa z 6.12.2008 r. o podatku akcyzowym (DzU z 2023 r. poz. 1542)
- ustawa emerytalna – ustawa z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (DzU z 2023 r. poz. 1251)
- ustawa KAS – ustawa z 16.11.2016 r. o Krajowej Administracji Skarbowej (DzU z 2023 r. poz. 615)
- ustawa o KRS – ustawa z 20.08.1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (DzU z 2023 r. poz. 685)
- ustawa o PCC – ustawa z 9.09.2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (DzU z z 2023 r. poz. 170)
- ustawa o VAT – ustawa z 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług (DzU z 2023 r. poz. 1570)
- ustawa o zfśs – ustawa z 4.03.1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (DzU z 2023 r. poz. 998)
- ustawa zasiłkowa – ustawa z 25.06.1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (DzU z 2022 r. poz. 1732)
- ustawa zdrowotna – ustawa z 27.08.2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (DzU z 2022 r. poz. 2561)
- usus – ustawa z 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (DzU z 2023 r. poz. 1230)
- uzpd – ustawa o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne
- Założenia koncepcyjne MSSF – Założenia koncepcyjne sprawozdawczości finansowej (Conceptual Framework for Financial Reporting)
- CEIDG – Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej
- EOG – Europejski Obszar Gospodarczy
- FEP – Fundusz Emerytur Pomostowych
- FGŚP – Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych
- FP – Fundusz Pracy
- FS – Fundusz Solidarnościowy
- IASB – Rada Międzynarodowych Standardów Rachunkowości
- IS – izba skarbowa
- KAS – Krajowa Administracja Skarbowa
- KIS – Krajowa Informacja Skarbowa
- KNF – Komisja Nadzoru Finansowego
- KRBR – Krajowa Rada Biegłych Rewidentów
- KRS – Krajowy Rejestr Sądowy
- KSB – Krajowe Standardy Badania
- MF – Minister Finansów
- MPiPS – Minister Pracy i Polityki Społecznej
- MRiF – Minister Rozwoju i Finansów
- MRiPS – Minister Rodziny i Polityki Społecznej
- MSiG – Monitor Sądowy i Gospodarczy
- NSA – Naczelny Sąd Administracyjny
- PANA – Polska Agencja Nadzoru Audytowego
- PIBR – Polska Izba Biegłych Rewidentów
- PKD – Polska Klasyfikacja Działalności
- pkpir – podatkowa księga przychodów i rozchodów
- PPK – pracownicze plany kapitałowe
- RM – Rada Ministrów
- SA – sąd apelacyjny
- sf – sprawozdanie finansowe
- skok – spółdzielcza kasa oszczędnościowo-kredytowa
- SN – Sąd Najwyższy
- SO – sąd okręgowy
- TK – Trybunał Konstytucyjny
- TSUE – Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej
- UCS – urząd celno-skarbowy
- UE – Unia Europejska
- US – urząd skarbowy
- WDT – wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów
- WNT – wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów
- WSA – wojewódzki sąd administracyjny
- zfśs – zakładowy fundusz świadczeń socjalnych