Data powstania przychodu w przypadku zasiedzenia

W myśl art. 12 ust. 1 pkt 2 updop przychodem podatnika CIT jest w szczególności wartość otrzymanych rzeczy lub praw, a także wartość innych świadczeń w naturze, w tym wartość rzeczy i praw otrzymanych nieodpłatnie lub częściowo odpłatnie, a także wartość innych nieodpłatnych lub częściowo odpłatnych świadczeń (z określonymi w przepisie wyjątkami).

Nabycie nieruchomości przez zasiedzenie stanowi formę nieodpłatnego przysporzenia majątkowego, a wartość nieruchomości w ten sposób nabytej należy traktować jako wartość otrzymanej nieodpłatnie rzeczy. Jest to zatem przysporzenie majątkowe, które – co do zasady – podlega opodatkowaniu CIT.

Pytanie dotyczy momentu powstania przychodu z tytułu nabycia własności działki w drodze zasiedzenia. Jak wskazała KIS w interpretacji z 26.08.2024 r. (0111-KDIB2-1.4010.335.2024.1.BJ), decyduje o tym moment nabycia własności.

W myśl art. 172 § 1 i 2 Kc posiadacz nieruchomości niebędący jej właścicielem nabywa własność, jeżeli posiada nieruchomość nieprzerwanie od lat 20 jako posiadacz samoistny, chyba że uzyskał posiadanie w złej wierze (zasiedzenie). Po upływie lat 30 posiadacz nieruchomości nabywa jej własność, choćby uzyskał posiadanie w złej wierze.

Na skutek zasiedzenia dotychczasowy posiadacz samoistny, czyli ten, który faktycznie włada rzeczą jak właściciel z mocy prawa, nabywa własność na skutek upływu czasu i może żądać, aby stwierdził to sąd w orzeczeniu. Nabycie własności jest tu tzw. nabyciem pierwotnym, a orzeczenie sądu ma charakter deklaratoryjny i stanowi podstawę wpisu nowego właściciela do księgi wieczystej. Orzeczenie sądu nie jest warunkiem nabycia prawa własności, nabywa się je bowiem po spełnieniu przesłanek określonych w Kc. Stanowi jednak dowód takiego nabycia, na który będzie się można powołać w celu wykazania prawa własności rzeczy.

Ponieważ nieodpłatne przysporzenie majątkowe, o którym mowa w art. 12 ust. 1 pkt 2 updop, spółdzielnia uzyskała w 2005 r., przychód podatkowy powstał w tamtym momencie, a podatek od tego nieodpłatnego otrzymania nieruchomości przez zasiedzenie przedawnił się z upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin jego płatności (zgodnie z art. 59 § 1 pkt 9 oraz art. 70 § 1 Op).