Zamówienie-Koszyk
Dokończ - Edytuj - Anuluj

Droga Użytkowniczko, Drogi Użytkowniku, klikając AKCEPTUJĘ I PRZECHODZĘ DO SERWISU wyrazisz zgodę na to aby Rachunkowość Sp. z o.o. oraz Zaufani Partnerzy przetwarzali Twoje dane osobowe takie jak identyfikatory plików cookie, adresy IP, otwierane adresy url, dane geolokalizacyjne, informacje o urządzeniu z jakiego korzystasz. Informacje gromadzone będą w celu technicznego dostosowanie treści, badania zainteresowań tematami, dostosowania niektórych treści do lokalizacji z której jest odczytywana oraz wyświetlania reklam we własnym serwisie oraz w wykupionych przez nas przestrzeniach reklamowych w Internecie. Wyrażenie zgody jest dobrowolne.

Klikając w przycisk AKCEPTUJĘ I PRZECHODZĘ DO SERWISU wyrażasz zgodę na zapisanie i przechowywanie na Twoim urządzeniu plików cookie. W każdej chwili możesz skasować pliki cookie oraz ograniczyć możliwość zapisywania nowych za pomocą ustawień przeglądarki.

Wyrażając zgodę, pozwalasz nam na wyświetlanie spersonalizowanych treści m.in. indywidualne rabaty, informacje o wykupionych przez Ciebie usługach, pomiar reklam i treści.

AKCEPTUJĘ I PRZECHODZĘ DO SERWISU
account_circle
dehaze

Logowanie

e-mail:

hasło:

 

 

Logowanie za pomocą e-maila

Jeżeli nie pamiętasz hasła albo nie masz konta, to wyślemy na Twój e-mail wiadomość weryfikującą. Po kliknięciu w link z e-maila będziesz zalogowany na urządzeniu do chwili wylogowania.

e-mail:

Klikając w poniższy link, zgadzasz się na zapisanie podanych w formularzu danych i wykorzystywanie ich zgodnie z polityką przetwarzania danych dostępną w dokumencie ⇒Polityka przetwarzania danych osobowych (RODO)⇐

 

Logowanie do za pomocą e-maila

Sprawdzanie danych....

Odpowiedzialność pracodawcy za błędy związane z rozliczaniem PIT od wynagrodzeń

Leszek Lewandowicz
Leszek Lewandowicz
doradca podatkowy, sekretarz Zarządu Głównego Stowarzyszenia Księgowych w Polsce
więcej ⇒

Skomplikowane, niejasne, dziurawe, a do tego wielokrotnie zmieniane regulacje Polskiego Ładu nałożyły na płatników PIT (zwłaszcza pracodawców) nowe obowiązki, powodując jednocześnie znaczny wzrost ryzyka ich odpowiedzialności za niepobranie we właściwej wysokości zaliczki na podatek dochodowy.

Odpowiedzialność pracodawcy za prawidłowe rozliczenie wynagrodzeń

Leszek Lewandowicz

Zaloguj się
Sprawdź ile kosztuje dostęp
Sprawdź swoje uprawnienia
Odpowiedzialność pracodawcy za prawidłowe rozliczenie wynagrodzeń

Leszek Lewandowicz - „Odpowiedzialność pracodawcy za błędy związane z rozliczaniem PIT od wynagrodzeń” - Webinar 16.02.2022 r.

Od chwili publikacji ustawy wprowadzającej tzw. Polski Ład[1] doszło już do pięciu jej nowelizacji oraz do wydania przez MF rozporządzenia[2], które miało naprawić błędy ustawodawcy[3]. Przed nami dalszy ciąg poprawek. Chociaż dotychczasowe zmiany odnoszą się do kwestii ważnych, to jednak problemy, które dotychczas starano się wyeliminować, stanowią ledwie wierzchołek góry lodowej problemów stworzonych przez nowe regulacje.

Każda zmiana w trakcie roku przepisów ustaw o podatku dochodowym powinna być wszechstronnie przenalizowana. Pierwsze próby poprawiania Polskiego Ładu potwierdzają, że nawet zmiana wprowadzana w celu usunięcia błędów może rodzić nieprzewidziane skutki uboczne, a przy tym jeszcze bardziej komplikować przepisy.

[1] Ustawa z 29.10.2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (DzU poz. 2105).

[2] Rozporządzenie z 7.01.2022 r. w sprawie przedłużenia terminów poboru i przekazania przez niektórych płatników zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych (DzU poz. 28).

[3] Stan prawny na 14.02.2022 r.

Błędy Polskiego Ładu jako pierwsi, już na początku stycznia, odczuli płatnicy PIT, w szczególności będący pracodawcami.

Zmiany ważne dla płatników

Nowymi przepisami wprowadzono lub zmodyfikowano różnego rodzaju oświadczenia, które pracownik – spełniający określone warunki – może złożyć pracodawcy w celu pomniejszenia podstawy opodatkowania bądź kwoty zaliczki na PIT, a tym samym uzyskania w trakcie roku wyższego wynagrodzenia netto. I tak od 2022 r.:

  • zniesiono preferencyjne opodatkowanie osób samotnie wychowujących dziecko; pozostała wyłącznie możliwość złożenia oświadczenia o zamiarze opodatkowania dochodów łącznie z małżonkiem (art. 32 ust. 1a updof);
  • podatnik ma możliwość złożenia płatnikowi wniosku o pobór zaliczek bez stosowania miesięcznych kosztów uzyskania przychodów (art. 32 ust. 1f updof); wniosek składa się odrębnie dla każdego roku podatkowego; z tego rozwiązania mogą skorzystać osoby zatrudnione jednocześnie u więcej niż jednego pracodawcy, które chcą uniknąć dopłaty podatku w zeznaniu rocznym; suma kosztów uzyskania przychodów stosowanych przez dwóch lub więcej pracodawców przekracza ich roczny limit, zatem przy rozliczeniu rocznym następuje ograniczenie kosztów do wysokości limitu i w rezultacie może wystąpić obowiązek dopłaty podatku;
  • wprowadzono nowe zwolnienia od PIT (art. 21 ust. 1 pkt 152–154 updof), które mogą być stosowane w trakcie roku podatkowego, przy poborze zaliczek na PIT przez płatnika; chodzi o zwolnienie przychodów do kwoty 85 528 zł w ramach tzw. ulgi na powrót, ulgi dla rodzin 4+ oraz ulgi dla pracujących seniorów; pracownik składa płatnikowi sporządzone na piśmie oświadczenie, że spełnia warunki do stosowania tych zwolnień; jest ono składane pod rygorem odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia (art. 32 ust. 1g i 1h updof); w odniesieniu do ulgi na powrót określono zasady ustalania okresu ważności takiego oświadczenia; w przypadku pozostałych zwolnień ani nie wskazano konieczności złożenia oświadczenia odrębnie dla każdego roku podatkowego, ani nawet nie zobowiązano podatnika (pracownika) do poinformowania płatnika o zmianie stanu faktycznego upoważniającego do skorzystania ze zwolnienia (jak w przypadku innych oświadczeń);
  • pracownik korzysta automatycznie z tzw. ulgi dla klasy średniej, jeśli jego przychody uzyskane w danym miesiącu zmieszczą się w przedziale określonym w przepisach (art. 32 ust. 2a updof); może się jednak zdarzyć, że pracownik spełni ten warunek tylko w niektórych miesiącach roku, ale za cały rok nie uzyska przychodów powyżej dolnego limitu lub łącznie uzyska przychody przekraczające górny limit i ostatecznie nie będzie miał prawa do ulgi; z tego powodu pracownik może złożyć płatnikowi wniosek o niepomniejszanie dochodu o kwotę tej ulgi – składa się go odrębnie dla każdego roku podatkowego;
  • [4] Ustawą z 27.01.2022 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych oraz ustawy o podatku od wydobycia niektórych kopalin (w momencie oddawania miesięcznika do druku czekała na podpis Prezydenta).

  • wprowadzono istotne zmiany w zakresie składania oświadczenia PIT-2 (art. 32 ust. 3 updof), będącego podstawą do zmniejszenia zaliczki na PIT o kwotę stanowiącą 1/12 kwoty zmniejszającej podatek, czyli 425 zł/mies. od 2022 r.); nie rodziło ono dotychczas większych problemów; przepisy wskazywały jednoznaczne i stosunkowo proste warunki, które należało spełnić; ponadto powinno być złożone przed pierwszą wypłatą wynagrodzenia w roku podatkowym; złożone po pierwszej wypłacie wywierało skutek od nowego roku (kolejnego oświadczenia nie składało się, jeżeli stan faktyczny wynikający z PIT-2 złożonego w latach poprzednich nie uległ zmianie); pracownik miał obowiązek powiadomienia pracodawcy o zmianach stanu faktycznego wynikającego z oświadczenia; w trakcie 2022 r. wprowadzono[4] zasadę, że PIT-2 będzie można złożyć w dowolnym momencie, także po pierwszej wypłacie wynagrodzenia w roku podatkowym; ponadto osoba otrzymująca emeryturę lub rentę za pośrednictwem płatnika, tj. organu emerytalnego bądź rentowego, może złożyć do tego organu wniosek o niedokonywanie odliczenia 1/12 kwoty zmniejszającej podatek, a także złożyć PIT-2 swojemu pracodawcy; wówczas odliczenia będzie dokonywać pracodawca.

Skutki błędów w PIT-2 i innych oświadczeniach

Jeśli chodzi o ostatnią z opisanych wyżej zmian, należy zauważyć, że umożliwienie składania oświadczeń PIT-2 w trakcie roku oraz niefortunny moment wprowadzenia tej zmiany, komplikującej dotychczasowe zasady rozliczeń, a jednocześnie w swoisty sposób zachęcającej do składania PIT-2, mogą spowodować błędne składanie tych oświadczeń przez pracowników, którzy są zatrudnieni u więcej niż jednego pracodawcy lub pobierają świadczenia emerytalne (rentowe).

W przypadku omyłkowego złożenia PIT-2 także u drugiego pracodawcy bądź złożenia PIT-2 mimo niezłożenia wniosku o niestosowanie kwoty wolnej przez organ rentowy, może dojść do sytuacji, w której kwotę wolną będą stosować dwaj płatnicy. To z kolei spowoduje konieczność zwrotu przez podatnika nienależnie uzyskanych kwot, w rozliczeniu rocznym.

Księgowi powinni więc zwrócić szczególną uwagę na oświadczenia składane przez pracowników, którzy nie są nowo zatrudnieni, i uzyskać potwierdzenie, że złożenie PIT-2 w ich sytuacji jest prawidłowe.

Warto tu dodać, że od 10.01.2022 r. obowiązuje nowy wzór (wersja 7) oświadczenia PIT-2, zawierający pouczenie, że za podanie nieprawdy lub zatajenie prawdy i przez to narażenie podatku na uszczuplenie grozi odpowiedzialność przewidziana w Kodeksie karnym skarbowym.

Należy też przypomnieć, że przepisy updof, pozwalające korzystać w ciągu roku z ulg na podstawie wniosku lub świadczenia, przewidują, iż w razie zmiany stanu faktycznego upoważniającego do obniżki zaliczek na PIT bądź wspólnego opodatkowania dochodów podatnik (pracownik) jest zobowiązany poinformować o tym płatnika.

Zmiany i tak już zawiłych przepisów oraz powszechne zamieszanie wokół różnych oświadczeń składanych przez pracowników (w szczególności PIT-2) mogą skutkować tym, że podatnicy złożą oświadczenia błędnie lub nie powiadomią płatnika o zmianie stanu faktycznego i będą musieli dopłacać kwoty podatku w rozliczeniu rocznym. Jednocześnie mogą swoimi oświadczeniami wprowadzać w błąd płatników, którzy nie mają możliwości weryfikowania ich prawidłowości, a będą na tej podstawie obliczać i pobierać niższe zaliczki na PIT.

Błędy mogą narazić na odpowiedzialność zarówno podatnika (pracownika), jak i płatnika (pracodawcę).

Sankcje karne skarbowe i odpowiedzialność za zaniżony/niepobrany podatek

Sankcje dla podatnika przewiduje art. 56 § 1 Kks, zgodnie z którym podatnik, który składając (…) płatnikowi deklarację lub oświadczenie, podaje nieprawdę lub zataja prawdę albo nie dopełnia obowiązku zawiadomienia o zmianie objętych nimi danych, przez co naraża podatek na uszczuplenie, podlega odpowiedzialności karnej skarbowej.

Należy jednak przypomnieć, że zgodnie z art. 78 § 1 Kks płatnik, który nie pobiera podatku albo pobiera go w kwocie niższej od należnej, także podlega odpowiedzialności karnej skarbowej.

W przypadku wprowadzenia pracodawcy w błąd przez pracownika wyciągnięcie konsekwencji karnych skarbowych wobec płatnika (a ściślej osoby fizycznej odpowiedzialnej za naliczanie i pobór podatku w imieniu płatnika) wydaje się jednak mało prawdopodobne. Pociągnięcie do odpowiedzialności karnej skarbowej wymaga wykazania winy umyślnej, a w sytuacji gdy przepisy nie dają płatnikowi narzędzi do weryfikacji przyjmowanych oświadczeń, skuteczne przypisanie winy raczej nie powinno się zdarzyć.

Zdecydowanie większym zagrożeniem dla płatnika jest art. 26a Op. Przepis ten stanowi, że podatnik (pracownik) nie ponosi odpowiedzialności z tytułu zaniżenia lub nieujawnienia przez płatnika podstawy opodatkowania czynności, o których mowa m.in. w art. 12 updof (przychody ze stosunku pracy) – do wysokości zaliczki, do której pobrania zobowiązany jest płatnik. W takim przypadku nie stosuje się art. 30 § 5 Op, zgodnie z którym płatnik nie ponosi odpowiedzialności, jeżeli zaniżenie podatku nastąpiło z winy podatnika. Tym samym płatnik (pracodawca) ponosi odpowiedzialność podatkową nawet w razie zaniżenia zaliczki z winy podatnika, który złożył błędne oświadczenie lub zapomniał powiadomić pracodawcę o zmianie stanu upoważniającego do zastosowania różnych ulg w trakcie roku.

Organy podatkowe dysponują więc narzędziem pozwalającym orzekać o odpowiedzialności podatkowej płatnika w zakresie kwoty zaniżonej zaliczki na podatek.

Zamknij

Skróty w artykułach

akty prawne, standardy i interpretacje:
  • dyrektywa 112 – dyrektywa Rady 2006/112/WE z 28.11.2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (DzUrz UE L 347 z 11.12.2006 r.)
  • dyrektywa 2013/34/UE – dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/34/UE z 26.06.2013 r. w sprawie rocznych sprawozdań finansowych, skonsolidowanych sprawozdań finansowych i powiązanych sprawozdań niektórych rodzajów jednostek (...) (DzUrz UE L 182 z 29.06.2013 r.)
  • Kc – ustawa z 23.04.1964 r. Kodeks cywilny (DzU z 2023 r. poz. 1610)
  • KIMSF – interpretacje Komitetu ds. Interpretacji Międzynarodowej Sprawozdawczości Finansowej
  • Kks – ustawa z 10.09.1999 r. Kodeks karny skarbowy (DzU z 2023 r. poz. 654)
  • Kp – ustawa z 26.06.1974 r. Kodeks pracy (DzU z 2023 r. poz. 1465)
  • Kpc – ustawa z 17.11.1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (DzU z 2023 r. poz. 1550)
  • Ksh – ustawa z 15.09.2000 r. Kodeks spółek handlowych (DzU z 2022 r. poz. 1467)
  • KSR – Krajowe Standardy Rachunkowości
  • MSR – Międzynarodowe Standardy Rachunkowości (ang. International Accounting Standards) wydawane od 2002 r. jako MSSF
  • MSSF – Międzynarodowe Standardy Sprawozdawczości Finansowej (ang. International Financial Reporting Standards)
  • Op – ustawa z 29.08.1997 r. Ordynacja podatkowa (DzU z 2023 r. poz. 2383)
  • Ppsa – ustawa z 30.08.2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (DzU z 2023 r. poz. 1634)
  • rozporządzenie o instrumentach finansowych – rozporządzenie Ministra Finansów z 12.12.2001 r. w sprawie szczegółowych zasad uznawania, metod wyceny, zakresu ujawniania i sposobu prezentacji instrumentów finansowych (DzU z 2017 r. poz. 277)
  • rozporządzenie o konsolidacji – rozporządzenie Ministra Finansów z 25.09.2009 r. w sprawie szczegółowych zasad sporządzania przez jednostki inne niż banki, zakłady ubezpieczeń i zakłady reasekuracji skonsolidowanych sprawozdań finansowych grup kapitałowych (DzU z 2017 r. poz. 676)
  • rozporządzenie składkowe – rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 18.12.1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (DzU z 2023 r. poz. 728)
  • rozporządzenie z 13.09.2017 r. – rozporządzenie Ministra Rozwoju i Finansów w sprawie rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego, jednostek budżetowych, samorządowych zakładów budżetowych, państwowych funduszy celowych oraz państwowych jednostek budżetowych mających siedzibę poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej (DzU z 2020 r. poz. 342)
  • specustawa – ustawa z 2.03.2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (tekst jedn. DzU z 2023 r. poz. 1327)
  • uobr – ustawa z 11.05.2017 r. o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym (DzU z 2023 r. poz. 1015)
  • uor – ustawa z 29.09.1994 r. o rachunkowości (DzU z 2023 r. poz. 120)
  • updof – ustawa z 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (DzU z 2022 r. poz. 2647)
  • updop – ustawa z 15.02.1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (DzU z 2022 r. poz. 2587)
  • upol – ustawa z 12.01.1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (DzU z 2023 r. poz. 70)
  • US GAAP – Amerykańskie Standardy Rachunkowości (ang. Generally Accepted Accounting Principles)
  • ustawa akcyzowa – ustawa z 6.12.2008 r. o podatku akcyzowym (DzU z 2023 r. poz. 1542)
  • ustawa emerytalna – ustawa z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (DzU z 2023 r. poz. 1251)
  • ustawa KAS – ustawa z 16.11.2016 r. o Krajowej Administracji Skarbowej (DzU z 2023 r. poz. 615)
  • ustawa o KRS – ustawa z 20.08.1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (DzU z 2023 r. poz. 685)
  • ustawa o PCC – ustawa z 9.09.2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (DzU z z 2023 r. poz. 170)
  • ustawa o VAT – ustawa z 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług (DzU z 2023 r. poz. 1570)
  • ustawa o zfśs – ustawa z 4.03.1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (DzU z 2023 r. poz. 998)
  • ustawa zasiłkowa – ustawa z 25.06.1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (DzU z 2022 r. poz. 1732)
  • ustawa zdrowotna – ustawa z 27.08.2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (DzU z 2022 r. poz. 2561)
  • usus – ustawa z 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (DzU z 2023 r. poz. 1230)
  • uzpd – ustawa o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne
  • Założenia koncepcyjne MSSF Założenia koncepcyjne sprawozdawczości finansowej (Conceptual Framework for Financial Reporting)
pozostałe skróty:
  • CEIDG – Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej
  • EOG – Europejski Obszar Gospodarczy
  • FEP – Fundusz Emerytur Pomostowych
  • FGŚP – Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych
  • FP – Fundusz Pracy
  • FS – Fundusz Solidarnościowy
  • IASB – Rada Międzynarodowych Standardów Rachunkowości
  • IS – izba skarbowa
  • KAS – Krajowa Administracja Skarbowa
  • KIS – Krajowa Informacja Skarbowa
  • KNF – Komisja Nadzoru Finansowego
  • KRBR – Krajowa Rada Biegłych Rewidentów
  • KRS – Krajowy Rejestr Sądowy
  • KSB – Krajowe Standardy Badania
  • MF – Minister Finansów
  • MPiPS – Minister Pracy i Polityki Społecznej
  • MRiF – Minister Rozwoju i Finansów
  • MRiPS – Minister Rodziny i Polityki Społecznej
  • MSiG – Monitor Sądowy i Gospodarczy
  • NSA – Naczelny Sąd Administracyjny
  • PANA – Polska Agencja Nadzoru Audytowego
  • PIBR – Polska Izba Biegłych Rewidentów
  • PKD – Polska Klasyfikacja Działalności
  • pkpir – podatkowa księga przychodów i rozchodów
  • PPK – pracownicze plany kapitałowe
  • RM – Rada Ministrów
  • SA – sąd apelacyjny
  • sf – sprawozdanie finansowe
  • skok – spółdzielcza kasa oszczędnościowo-kredytowa
  • SN – Sąd Najwyższy
  • SO – sąd okręgowy
  • TK – Trybunał Konstytucyjny
  • TSUE – Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej
  • UCS – urząd celno-skarbowy
  • UE – Unia Europejska
  • US – urząd skarbowy
  • WDT – wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów
  • WNT – wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów
  • WSA – wojewódzki sąd administracyjny
  • zfśs – zakładowy fundusz świadczeń socjalnych
Skróty
Spis treści artykułu
Spis treści:
Stowarzyszenie
Księgowych w Polsce
Kursy dla księgowych