ZUS odroczy składki przedsiębiorcom, którzy stracili wskutek epidemii

Tak wynika z zarządzenia Prezesa ZUS z 17.03.2020. Na jego podstawie odroczeniem terminu płatności mogą być objęte składki za okres od lutego do kwietnia 2020. Nie ma znaczenia, że termin na uregulowanie składek za luty 2020 już minął (odpowiednio 10 lub 16 marca), a odroczenie może co do zasady dotyczyć tylko składek bieżących bądź przyszłych, których termin płatności jeszcze nie upłynął. W obecnej, wyjątkowej sytuacji ZUS pominie ten warunek.

Składki za ten okres będzie można zapłacić z 3-miesięcznym opóźnieniem. ZUS przewidział przy tym ograniczone do minimum formalności. Wystarczy, że przedsiębiorca złoży uproszczony wniosek, tj. jeden dokument zawierający oświadczenie, w którym wykaże, jak koronawirus wpłynął na brak możliwości zapłacenia przez niego należności w terminie. Taki wniosek będzie można złożyć poprzez PUE lub do specjalnej skrzynki w placówce ZUS bądź przesłać pocztą.

Odroczenie może dotyczyć składek na:

• ubezpieczenia społeczne,
• ubezpieczenie zdrowotne,
• Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych,
• Fundusz Emerytur Pomostowych.

ZUS przygotował dwa wzory wniosku w tej sprawie – w zależności od tego, czy przedsiębiorca prowadzi niepełną, czy pełną księgowość. Przy pełnej księgowości do wniosku trzeba dołączyć sprawozdanie finansowe (bilans, rachunek zysków i strat, rachunek przepływów pieniężnych) za 2018 lub 2019. Skany dokumentów można dołączyć do wniosku w portalu PUE, jeśli zostaną wcześniej zapisane na dysku komputera.

Samo złożenie wniosku nie wystarczy jednak, żeby spać spokojnie. Przedsiębiorca jest bowiem zdany na ocenę jego sytuacji przez urzędnika. Jeśli ten uzna, że nie ma podstaw do odroczenia terminu opłacenia składek i wyda decyzję odmowną, składki trzeba będzie uregulować z odsetkami naliczonymi do dnia zapłaty włącznie.

Ponadto ta ulga będzie udzielana przez ZUS w ramach pomocy de minimis. Nie może więc na nią liczyć przedsiębiorca, który w ciągu ostatnich 3 lat otrzymał taką pomoc o wartości przekraczającej 200 tys. euro.

Ponieważ odroczenie składek ma stanowić pomoc publiczną, przedsiębiorca będzie musiał złożyć dodatkowe dokumenty. Otrzyma je do wypełnienia (e-mailem lub na adres domowy) wraz z umową o odroczenie składek – o ile ZUS pozytywnie rozpatrzy jego wniosek.

Z uwagi na pandemię ZUS przewidział, że podpisane dokumenty można na razie dostarczyć w formie skanów na podane na stronie internetowej adresy e-mailowe oddziałów Zakładu. Jednak w ciągu 14 dni od zakończenia zagrożenia epidemiologicznego konieczne będzie przesłanie do ZUS oryginałów tych dokumentów, pod rygorem uznania, że umowa o odroczenie nie została zawarta.

Przedsiębiorca, który uzyska zgodę na odroczenie terminu płatności składek, może liczyć, że ZUS nie wdroży wobec niego postępowania przedegzekucyjnego, egzekucyjnego ani nie zastosuje żadnej sankcji. Składki i tak będzie musiał zapłacić, ale później. Jednak na mniejszą kwotę, bo zamiast odsetek ZUS doliczy do należności tzw. opłatę prolongacyjną. Ta zaś stanowi 50% stawki odsetek za zwłokę, obowiązującej w dniu podpisania umowy. Opłatę ZUS naliczy od dnia następnego po terminie płatności składki do dnia odroczenia włącznie.

W tym samym uproszczonym trybie można złożyć wniosek o zawieszenie na 3 mies. zawartej wcześniej umowy o odroczenie terminu płatności składek albo układu ratalnego. Zgoda ZUS będzie oznaczać, że przesunie się termin płatności przypadający na okres od marca do maja 2020.

Jeżeli w ciągu 3 mies. sytuacja finansowa przedsiębiorcy, który uzyskał zgodę na odroczenie terminu płatności składek lub podpisał układ ratalny, nie poprawi się, będzie on mógł wnioskować o renegocjację zawartej umowy.

Opisane rozwiązanie ZUS wprowadza, wyprzedzając rozwiązania nowej specustawy. Zgodnie z senackim projektem o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw (na 17.03.2020 opiniowany w Biurze Legislacyjnym Kancelarii Sejmu i Biurze Analiz Sejmowych) ZUS – na wniosek przedsiębiorcy, który z powodu COVID-19 znalazł się w trudnej sytuacji finansowej – będzie mógł odroczyć termin płatności należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne oraz rozłożyć należność na raty. W przypadku odroczenia płatności ZUS nie będzie jednak naliczał opłaty prolongacyjnej.

Niestety, nie ma co liczyć na to, że państwo zwolni przedsiębiorców z obowiązku opłacenia składek za miesiące, w których działalność nie zostanie zawieszona ani zlikwidowana, nawet jeśli przyniesie ona tylko stratę.