Zmiana etatu nie wpływa na podstawę składek z urlopu wychowawczego
- FGŚP – Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych
Tak. Pracownik, który korzysta z urlopu wychowawczego, podlega w tym czasie ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym oraz zdrowotnemu – jeśli nie ma innych tytułów do tych ubezpieczeń ani prawa do emerytury lub renty. Składki na te ubezpieczenia finansuje budżet państwa, ale musi je naliczyć pracodawca – nawet ten, który zatrudnia tylko jedną osobę.
Podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne jest stała. Stanowi ją kwota specjalnego zasiłku opiekuńczego, którego wysokość określa ustawa zdrowotna. W 2020 jest to 620 zł. Od tej stawki trzeba liczyć składkę zdrowotną za każdy miesiąc, nawet gdy rodzic przebywa na urlopie wychowawczym tylko 1 dzień.
Na innych zasadach oblicza się podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalno-rentowe. Po pierwsze zmniejsza się ją proporcjonalnie, jeśli pracownik przebywa na urlopie wychowawczym przez część miesiąca. Po drugie stanowi ją przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone pracownikowi za 12 mies. poprzedzających urlop wychowawczy. Po trzecie ta podstawa musi się mieścić w określonych limitach (patrz tabela).
Limity podstawy wymiaru składek emerytalno-rentowych z tytułu urlopu wychowawczego w 2020 (w zł)
| Maksymalna podstawa za zatrudnionego na cały etat/część etatu | Minimalna podstawa za zatrudnionego | |
| na cały etat | na część etatu | |
| 60% prognozowanego na dany rok przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia | 75% minimalnego wynagrodzenia | 100% minimalnego wynagrodzenia |
| 3136,20 | 1950 | 2600 |
Pracodawca powinien więc zacząć od ustalenia przeciętnego wynagrodzenia rodzica za 12 mies. poprzedzających początek urlopu wychowawczego. Powinien przy tym stosować zasady naliczania zasiłku chorobowego, z tą różnicą, że:
- uwzględnia wynagrodzenie w kwocie brutto, łącznie ze składkami na ubezpieczenia społeczne finansowanymi przez pracownika,
- przyjmuje wszystkie składniki przychodu uzyskane ze stosunku pracy, które nie są zwolnione ze składki na ubezpieczenie chorobowe,
- wlicza wynagrodzenie z umów zleceń/umów o dzieło zawartych z własnym pracownikiem na okres, z którego ustala podstawę, bez uzupełniania,
- nie uwzględnia faktu, że w ciągu 12 mies. poprzedzających urlop zmienił się wymiar czasu pracy rodzica.
Ta ostatnia zasada ma największe znaczenie w kontekście zmian, jakie wielu przedsiębiorców wprowadziło w ostatnim czasie z powodu pandemii. Chodzi o redukcję etatów konieczną w odniesieniu do pracowników, do których wynagrodzeń pracodawca chce otrzymać dofinansowanie z FGŚP na podstawie tarczy antykryzysowej.
O ile zmiana wymiaru czasu pracy ma znaczenie w przypadku liczenia podstawy wymiaru zasiłku, o tyle nie wpływa na zasady liczenia podstawy wymiaru składek za czas urlopu wychowawczego. Uwzględnia się wówczas oskładkowany przychód zarówno sprzed zmiany etatu, jak i po niej.
Pani Kamila złożyła wniosek o udzielenie urlopu wychowawczego od 12.08.2020. Do 30 kwietnia była zatrudniona na cały etat, a od 1 maja zmniejszono jej wymiar czasu pracy do 3/4. Podstawą wymiaru składek emerytalno-rentowych z tytułu urlopu wychowawczego będzie wynagrodzenie za 12 mies. poprzedzających miesiąc, w którym rozpoczął się urlop wychowawczy, tj. od sierpnia 2019 do lipca 2020. Przeciętne miesięczne wynagrodzenie – za czas pracy zarówno na cały etat, jak i na część etatu – wyniosło 2437,50 zł. Pracodawca musi porównać tę kwotę z dwoma limitami:
- maksymalnym – 3136,20 zł,
- minimalnym, obowiązującym w okresie korzystania z urlopu wychowawczego – 75% minimalnego wynagrodzenia, tj. 1950 zł.
Podstawa składek ustalona z wynagrodzenia mieści się w tych „widełkach”, więc to od niej będą liczone składki emerytalno-rentowe za czas urlopu wychowawczego.
Podstawę wymiaru składek za czas urlopu wychowawczego oblicza się na nowo, jeżeli w trakcie tego urlopu pracownik wróci do pracy na co najmniej 3 mies. kalendarzowe. W tym przypadku nie ma znaczenia, czy w przerwie między urlopami nastąpiła zmiana wymiaru czasu pracy.