Zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym i zdrowotnemu – najnowsze interpretacje ZUS

O tym, czy pracodawca musi wypłacić odprawę pieniężną (tzw. ekonomiczną), decyduje łączne spełnienie trzech warunków. Pierwszym z nich jest liczba pracowników, od której zależy obowiązek stosowania ustawy o zwolnieniach grupowych (dalej uzg). Drugi warunek to przyczyna rozwiązania umowy o pracę za wypowiedzeniem lub porozumieniem. Trzeci stanowi natomiast wykorzystanie jednego z dwóch trybów zwolnień przewidzianych w uzg.

Nie. Należności z tytułu wykonywania pracy w ramach stosunku pracy są wynagrodzeniami niezależnie od źródła pochodzenia środków na nie. Jak wynika choćby z załącznika do objaśnień do sprawozdawczości z zatrudnienia i wynagrodzeń, wynagrodzenia obejmują wypłaty pieniężne, wypłacane pracownikom lub innym osobom fizycznym, stanowiące wydatki ponoszone przez pracodawców na opłacenie wykonywanej pracy (z wyjątkami, o których mowa w rozdz. VIII), niezależnie od źródeł ich finansowania (ze środków własnych lub refundowanych) oraz bez względu na podstawę stosunku pracy bądź innego stosunku prawnego lub czynności prawnej, na podstawie których jest świadczona praca lub pełniona służba.

Pracodawcy zatrudniającemu osoby niepełnosprawne przysługuje ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON) miesięczne dofinansowanie do wynagrodzenia pracownika niepełnosprawnego, o ile pracownik ten został ujęty w ewidencji zatrudnionych osób niepełnosprawnych, o której mowa w art. 26b ust. 1 ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych.

Nieprzepracowanie całego miesiąca przekłada się na wysokość wynagrodzenia. Sposób obliczenia wynagrodzenia za przepracowaną część miesiąca zależy od systemu wynagradzania oraz od przyczyny nieobecności w pracy. Pracownik, który przez część miesiąca wykazuje absencję, oprócz wynagrodzenia chorobowego czy zasiłku ma prawo również do wynagrodzenia za czas pracy. Obliczenia tej części pensji dokonuje się w przypadku, gdy pracownik ma określone wynagrodzenie w stałej stawce miesięcznej (np. 5000 zł), a także pewne składniki jak premie czy dodatki liczone stałym procentem od podstawy zasadniczej (np. 20% z 5000 zł).

Z Regulaminu udostępnionego na stronie internetowej Polskiego Funduszu Rozwoju S.A. wynika, że otrzymana przez małego lub średniego przedsiębiorcę subwencja podlega zwrotowi m.in. w przypadku:

W komunikacie rozpatrzono 2 przypadki:

• gdy dzień bilansowy przypadł w okresie przed ogłoszeniem stanu epidemii (np. 31.12.2019), a data sporządzenia sprawozdania finansowego przypada na okres epidemii,
• gdy dzień bilansowy przypadł na okres epidemii (np. 31.03.2020).

Tak wynika z rozporządzeń RM z 14.05.2020 (obowiązujących od 4.05.2020) w sprawie określenia dłuższego okresu pobierania dodatkowego zasiłku opiekuńczego w celu przeciwdziałania COVID-19 (DzU poz. 855 i 856).

Punkt wyjścia prac nad zamknięciem ksiąg rachunkowych oraz sporządzeniem na ich podstawie rocznego sprawozdania finansowego (sf) stanowi decyzja kierownika (zarządu) jednostki o zamiarze i zdolności kontynuowania przez nią działalności co najmniej przez rok obrotowy następujący po dniu bilansowym. Jej podstawą powinna być ocena sytuacji wyjściowej i prognoza działalności jednostki w kolejnym roku (warunki, rentowność, płynność). Sama wiara, że jakoś to będzie, nie wystarczy.

Sprawozdanie z działalności (szd) jednostki lub grupy kapitałowej, sporządzane wraz ze sprawozdaniem finansowym (sf) lub skonsolidowanym sf, powinno – w myśl art. 49 ust. 2 uor – obejmować istotne informacje o ich stanie majątkowym i sytuacji finansowej, w tym ocenę uzyskiwanych efektów oraz wskazanie czynników ryzyka i opis zagrożeń.

Dopłaty do wynagrodzeń kwalifikują się do pozostałych przychodów operacyjnych, o których mowa w art. 3 ust. 1 pkt 32 lit. h uor (przychody związane z otrzymaniem nieodpłatnie, w tym w drodze darowizny, aktywów, w tym środków pieniężnych, na inne cele niż dopłaty do cen sprzedaży oraz nabycie lub wytworzenie środków trwałych).

Składki ZUS obciążające pracodawcę i pracowników nalicza się i deklaruje w pierwotnej wysokości. Są one księgowane jak dotychczas (jakby ulga nie przysługiwała):

W tarczy antykryzysowej 1.0, obowiązującej od 31.03.2020 r., wprowadzono do tzw. specustawy przepis (art. 31zx), który wskazywał wprost, że przychód uzyskany z racji zwolnienia z obowiązku opłacania należności z tytułu składek ZUS – wynikającego z art. 31zo specustawy – nie stanowi przychodu w rozumieniu updof. Tarcza antykryzysowa 2.0, która weszła w życie 18.04.2020 r., doprecyzowała tę regulację, wskazując, że również na gruncie updop nie mamy do czynienia z przychodem podatkowym.

Konsekwencją ogłoszenia w Polsce stanu epidemii w związku z zakażeniami wirusem COVID-19 (koronawirus) było wprowadzenie obowiązku 14-dniowej kwarantanny (izolacji) dla osób, które miały kontakt z zakażonymi, a także podejrzanymi o taki kontakt oraz powracającymi z zagranicy (w tym ostatnim przypadku okres obowiązkowej kwarantanny liczy się od dnia następującego po przekroczeniu granicy).

W myśl art. 15g ust. 11 ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych warunki i tryb wykonywania pracy w okresie przestoju ekonomicznego lub obniżonego wymiaru czasu pracy ustala się w porozumieniu. Jeśli u pracodawcy działa kilka związków zawodowych, to porozumienia nie trzeba zawierać ze wszystkimi, a tylko z reprezentatywnymi. W zależności od tego, ilu zrzeszają one pracowników, porozumienie należy zawrzeć albo wyłącznie z tymi, które zrzeszają co najmniej 5% pracowników zatrudnionych u pracodawcy, a jeśli takich nie ma – ze wszystkimi organizacjami reprezentatywnymi.

Nie można objąć przestojem zatrudnionego, który korzysta z urlopu wypoczynkowego. Najpierw należy go odwołać z urlopu, co jest uzasadnione postępującą epidemią, a potem ew. skierować do przestoju.

Omawiane zmiany wynikają z ustawy z 16.04.2020 r. o szczególnych instrumentach wsparcia w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2 (dalej tarcza 2.0).

Przepisy wydane w celu przeciwdziałania COVID-19 nie wpłynęły na razie na obowiązki pracodawców związane z zfśs (poza podniesieniem kwot świadczeń zwolnionych z podatku, przyznanych w latach 2020 i 2021), choć jest w planie ich zmodyfikowanie. Do 31.05.2020 r. muszą oni wpłacić na rachunek zfśs pierwszą ratę (minimum 75% całości) odpisów na 2020 r., a do 30.09.2020 r. – pozostałą część (25% lub mniej), jeśli w tym okresie nowe regulacje nie zaczną obowiązywać lub pracodawca nie będzie w stanie z nich skorzystać.

Takie rozwiązanie wprowadziła ustawa z 16.04.2020 o szczególnych instrumentach wsparcia w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2 (DzU poz. 695), nowelizująca ustawę z 2.03.2020 o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (DzU poz. 374, tzw. specustawa).

Oba te rozwiązania mają na celu ochronę miejsc pracy. Może je wdrożyć przedsiębiorca, który na skutek wystąpienia COVID-19 odnotował spadek obrotów gospodarczych o co najmniej:

To nowa ulga – obowiązująca od 18.04.2020, ale z mocą wsteczną. Zwolnienie nie jest jednak automatyczne, bo wymaga złożenia wniosku. Poza tym zależy od uznania ZUS.

Oprócz tego pracodawcy zarządzający infrastrukturą krytyczną mogą podczas zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii zmienić im system lub rozkład czasu pracy, polecić nadgodziny, odmówić udzielania urlopu, przesunąć ich bądź odwołać, zobowiązać do pozostawania poza normalnymi godzinami roboczymi w gotowości do pracy albo do realizacji odpoczynku w zakładzie pracy bądź w innym miejscu wyznaczonym przez pracodawcę.

Pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę w czasie urlopu pracownika ani w czasie jego innej usprawiedliwionej nieobecności w pracy, jeżeli nie upłynął jeszcze okres uprawniający do rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia (art. 41 Kp). Oznacza to, że w czasie przebywania pracownika na zasiłku opiekuńczym pracodawca nie może wypowiedzieć umowy, gdyż opieka jest usprawiedliwioną nieobecnością. Pracodawca mógłby w tym czasie jedynie rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika (w trybie natychmiastowym), ale musiałyby ku temu istnieć poważne przesłanki, np. ciężkie naruszenie przez niego podstawowych obowiązków pracowniczych.

Chodzi o pismo z 23.03.2020 skierowane do jednostek Państwowej Inspekcji Pracy (GIP-GNN.50.2.2020.1). GIP odniósł się w nim do utrudnień związanych z przeprowadzaniem szkoleń bhp. Zgodnie z pismem pracodawca może przeprowadzić:

Podkreślić należy, że praktycznie każda zmiana przepisów, która weszła w życie z końcem 2019 i początkiem 2020 r., wprowadza lub zwiększa odpowiedzialność karną skarbową osób prowadzących księgi i rozliczenia podatkowe. Na skutek tego księgowi coraz bardziej odczuwają ryzyko wykonywania zawodu. Rośnie też stres związany z odpowiedzialnością materialną, która może ich dotknąć.

Jak wynika z art. 15 ust. 4a updop, koszty prac rozwojowych mogą być zaliczane do kosztów uzyskania przychodów:

Należałoby tu odróżnić dwa zdarzenia – zakup surowca gorszej jakości (co wyszło na jaw dopiero na etapie produkcji z tego surowca) i obniżenie z tego powodu ceny zakupu oraz zwrot utraconych korzyści ze sprzedaży towaru.

Moim zdaniem postępowanie firmy jest prawidłowe. Z jej punktu widzenia bowiem koszt, którym obciążany jest kontrahent (nabywca towaru), nie stanowi ani elementu wynagrodzenia za WDT, ani wynagrodzenia za usługę (nie mamy tu do czynienia z refakturowaniem kosztu usługi transportowej).

Zapewnienie pracownikom noclegów w miejscu wykonywania przez nich pracy oraz zorganizowanie dojazdu z miejsca zakwaterowania do miejsca wykonywania pracy – z wyłączeniem podróży służbowej – skutkuje powstaniem przychodu ze stosunku pracy, od którego płatnik ma obowiązek pobrać zaliczkę na PIT – wyrok NSA z 16.01.2020 r. (II FSK 524/18).

Dostawa towarów oraz świadczenie usług na rzecz:

• osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz
• rolników ryczałtowych

Mechanizm zryczałtowanego zwrotu podatku dla rolników ryczałtowych (o którym mowa w art. 115–118 ustawy o VAT) polega z jednej strony na obciążeniu nabywcy produktów rolnych, zarejestrowanego jako podatnik VAT czynny, obowiązkiem naliczenia i wypłaty kwoty zryczałtowanego zwrotu podatku według stawki 7%, a z drugiej na przyznaniu mu prawa do odliczenia wypłaconej kwoty podatku. Z założenia więc mechanizm rozliczenia VAT – stworzony w ramach procedury szczególnej przewidzianej dla rolników ryczałtowych – jest neutralny dla podatnika, będącego nabywcą towarów i usług dostarczonych przez rolnika ryczałtowego.

Chodzi o obowiązujące od 1.08.2019 zwolnienie przedmiotowe, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 148 updof, określane jako „ulga dla młodych”.

Regulacje te weszły w życie 1.01.2019 i od początku budziły wiele wątpliwości. W liczących 33 strony objaśnieniach „Wykorzystywanie samochodu osobowego w prowadzonej działalności – zmiany w podatkach dochodowych od 2019 roku” odniesiono się m.in. do kwestii limitowania kosztów ubezpieczenia samochodów osobowych.

W ostatnich latach wartość nieruchomości (głównie gruntów, budynków i budowli) wciąż się zwiększa, zarówno ze względu na liczbę oddawanych do użytku nieruchomości, jak i wzrost cen; rosną stawki czynszów lokali mieszkalnych. Względnie stabilny poziom wykazują natomiast stawki czynszów nieruchomości komercyjnych (biurowców, centrów handlowych, zaplecza magazynowego itp.).

Sposób ujęcia w księgach oraz wykazania w rachunku zysków i strat wyposażenia obcej produkcji, wchodzącego w skład wytworzonych przez Czytelnika wyrobów, zależy – naszym zdaniem – od konstrukcji katalogu (cennika) wyrobów oraz przyjętych zasad fakturowania.

Rozpatrując kwestię zamiany nieruchomości między jednostkami budżetowymi (państwową i samorządową) z uwagi na zasady rachunkowości, należy uwzględnić przepisy ustawy o gospodarce nieruchomościami[1] (dalej ugn). W jej dziale II „Gospodarowanie nieruchomościami stanowiącymi własność Skarbu Państwa oraz własność jednostki samorządu terytorialnego” jest mowa o tym, że przepisy dotyczące czynności cywilnoprawnych, dokonywanych między Skarbem Państwa a jednostkami samorządu terytorialnego (jst), stosuje się odpowiednio do czynności cywilnoprawnych dokonywanych między tymi jednostkami.

Zasady działania i tworzenia instytucji kultury zostały uregulowane w ustawie o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej. Działalność kulturalna – w myśl tej ustawy – polega na tworzeniu, upowszechnianiu i ochronie kultury, a formami organizacyjnymi prowadzenia działalności kulturalnej są w szczególności: teatry, opery, operetki, filharmonie, orkiestry, instytucje filmowe, muzea, biblioteki i domy kultury.

1.03.2020 r., na podstawie ustawy z 19.07.2019 r. o zmianie ustawy – Kodeks spółek handlowych oraz niektórych innych ustaw (dalej nowelizacja) znowelizowane zostały przepisy Ksh regulujące m.in. zasady przekształcania spółek handlowych, w tym odnoszące się do badania planu przekształcenia przez biegłego rewidenta.

Zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 11 uor przez „zasady (politykę) rachunkowości” rozumie się wybrane i stosowane przez jednostkę rozwiązania dopuszczone uor, w tym określone w MSR, zapewniające wymaganą jakość sprawozdań finansowych (sf).

Jednostki powinny stosować przyjęte przez siebie zasady (politykę) rachunkowości, rzetelnie i jasno przedstawiając sytuację majątkową i finansową oraz wynik finansowy (art. 4 ust. 1 uor).

Rzeczywiście, zgodnie z art. 47 znowelizowanej uobr warunkiem wykonania przez firmy audytorskie zarówno usług pokrewnych, jak i atestacyjnych (ale innych niż badanie sprawozdania finansowego, bo ta usługa od zawsze może być wykonywana wyłącznie przez biegłego rewidenta działającego z ramienia firmy audytorskiej) jest ich świadczenie w sposób zgodny z krajowymi standardami wykonywania zawodu.

Przede wszystkim rozpatrzmy podstawową kwestię, tj. czy biegły rewident przeprowadzający ustawowe badanie sf ma obowiązek lub prawo oceny prawidłowości już dokonanego i/lub zamierzonego podziału wyniku finansowego. Art. 83 ust. 3 pkt 9 i ust. 6 pkt 9 uobr jednoznacznie wskazują, że sprawozdanie z badania powinno obligatoryjnie zawierać m.in. opinię biegłego rewidenta o tym, czy badane sf jest zgodne co do formy i treści z przepisami prawa, statutem lub umową oraz informację o stwierdzonym podczas badania istotnym naruszeniu prawa, statutu lub umowy spółki mającym wpływ na sf.