Wyższe zasiłki dla chorych dłużników od 1.03.2020
Zgodnie z komunikatem Prezesa ZUS z 19.02.2020 (MP poz. 197) kwoty wolne od obowiązkowych potrąceń z zasiłków chorobowych, macierzyńskich, opiekuńczych i świadczeń rehabilitacyjnych od 1.03.2020 do 28.02.2021 wynoszą miesięcznie:
- US – urząd skarbowy
- Kp – Kodeks pracy
- ustawa zasiłkowa – ustawa o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa
- 532,61 zł – przy potrącaniu sum egzekwowanych na mocy tytułów wykonawczych na zaspokojenie należności alimentacyjnych wraz z kosztami i opłatami egzekucyjnymi oraz należności alimentacyjnych potrącanych na wniosek wierzyciela na podstawie przedłożonego przez niego tytułu wykonawczego (dotychczas 514,31 zł),
- 878,81 zł – przy potrącaniu sum egzekwowanych na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne (np. zaległe kredyty, składki i podatki) wraz z kosztami i opłatami egzekucyjnymi (dotychczas 848,60 zł).
Przypominamy: od 1.07.2018 zmienił się sposób ustalania kwot wolnych od egzekucji z zasiłków. Są to miesięczne kwoty, przeliczane co roku na zasadach dotyczących emerytur i rent. Nowe wysokości ogłasza Prezes ZUS w komunikacie w MP najpóźniej na 7 dni roboczych przed najbliższym terminem waloryzacji – a więc przed 1 marca – i wiążą one do końca lutego następnego roku. Wcześniej stanowiły one 50% najniższej emerytury (z tytułu alimentów) i 75% najniższej emerytury (z racji świadczeń niealimentacyjnych).
Pracodawca musi dokonywać, nie pytając zatrudnionego o zgodę, obligatoryjnych potrąceń z zasiłków z ubezpieczenia chorobowego (z zasiłków: chorobowego, macierzyńskiego, opiekuńczego i wyrównawczego oraz ze świadczenia rehabilitacyjnego) pod warunkiem, że jest ich płatnikiem. A jest płatnikiem zasiłków w danym roku kalendarzowym, jeśli 30 listopada poprzedniego roku zgłaszał do ubezpieczenia chorobowego ponad 20 osób (art. 61 ust. 1 pkt 1 ustawy zasiłkowej).
Na podstawie otrzymanego od organu egzekucyjnego pisma o zajęciu zasiłków/świadczenia rehabilitacyjnego zakład pracy dokonuje potrąceń wyłącznie:
- alimentów i rent o zbliżonym charakterze,
- świadczeń niealimentacyjnych, np. niespłaconych rat kredytu bankowego czy pożyczki, zaległych składek, podatków bądź grzywien.
Tryb dokonywania obowiązkowych potrąceń z zasiłku/świadczenia rehabilitacyjnego pracownika
ETAP 1. Podstawa dokonania potrącenia (PDP) – kwota zasiłku netto, czyli zasiłku brutto po odliczeniu zaliczki na PIT (pomniejszonej ew. o tzw. ulgę miesięczną 43,76 zł).
ETAP 2. Maksymalna dopuszczalna kwota potrącenia (MDKP) – 60% (przy egzekwowanych alimentach) lub 25% (przy egzekwowanych świadczeniach niealimentacyjnych) kwoty brutto zasiłku/świadczenia rehabilitacyjnego.
ETAP 3. Kwota wolna – proporcjonalna do liczby dni pobytu na zasiłku/świadczeniu rehabilitacyjnym (LDZ), liczona według wzoru:
PKW = MKW : 30 × LDZ,
gdzie:
PKW – proporcjonalna kwota wolna,
MKW – miesięczna kwota wolna,
LDZ – liczba dni zasiłkowych (dni pobytu na zasiłku/świadczeniu rehabilitacyjnym).
ETAP 4. Faktyczna możliwa kwota potrącenia (FMKP) – od podstawy dokonania potrącenia (ETAP 1) odejmuje się proporcjonalną kwotę wolną (ETAP 3).
PDP – PKW = W
Wynik (W) porównuje się z MDKP. Jeśli W jest wyższy od MDKP, FMKP jest równe MDKP.
Skoro W > MDKP, to FMKP = MDKP.
W odwrotnej sytuacji, gdy W jest niższy od MDKP, FMKP równa się W.
Skoro W < MDKP, to FMKP = W.
ETAP 5. Finalne rozliczenie
- kwota potrącenia alimentacyjnego/niealimentacyjnego – kwota ustalona na ETAPIE 4.
- zasiłek/świadczenie rehabilitacyjne „na rękę” – od podstawy dokonania potrącenia (ETAP 1) odejmuje się kwotę potrącenia (ETAP 5).
Potrącenia realizuje zgodnie z art. 139 i nast. ustawy emerytalnej, respektując 2 limity:
- kwotę wolną – proporcjonalną do liczby dni pobytu pracownika na zasiłku/świadczeniu rehabilitacyjnym; jeśli pracownik przebywał na zasiłku/świadczeniu rehabilitacyjnym krócej albo dłużej niż 30 dni, miesięczną kwotę wolną dzieli się przez 30, a wynik mnoży przez liczbę dni pobierania świadczenia,
- maksymalną dopuszczalną kwotę potrącenia – stanowiącą odpowiedni odsetek kwoty zasiłku/świadczenia rehabilitacyjnego brutto.
Maksymalna dopuszczalna kwota potrącenia tytułem egzekwowanych alimentów wynosi 60% kwoty zasiłku/świadczenia rehabilitacyjnego brutto, a tytułem świadczeń niealimentacyjnych – 25% tak określonej podstawy wymiaru.
Większość ekspertów stoi na stanowisku, że nowa kwota wolna przysługuje począwszy od 1 marca – niezależnie od tego, za jaki okres należy się zasiłek (już za marzec czy za wcześniejsze miesiące).
W grudniu 2018 komornik zajął wynagrodzenie za pracę, zasiłki i inne wierzytelności pracownika tytułem świadczenia niealimentacyjnego – na kwotę 75 000 zł. W marcu 2020 pracownik ten otrzymał w jednym terminie zasiłek za 12 dni choroby w lutym w kwocie 1000,30 zł brutto i za 30 dni choroby w marcu w wysokości 2730 zł brutto. Potrąceń dokonuje się ze zsumowanych kwot zasiłku należnego za luty i marzec, ponieważ do obu stosuje się jedną kwotę wolną, obowiązującą od 1 marca.
Zakładamy, że w marcu 2020 pracownik otrzymał od pracodawcy wyłącznie zasiłek chorobowy i nie uzyskał żadnego przychodu ze stosunku pracy; w związku z tym zaliczkę obliczoną od zasiłku wypłacanego w marcu 2020 pracodawca pomniejszył o kwotę ulgi miesięcznej 43,76 zł.
ETAP 1: PDP – kwota zasiłku netto 3140,30 zł
1000,30 zł + 2730 zł = 3730,30 zł brutto; 3730 zł × 17% – 43,76 zł = 590,34 zł, w zaokrągleniu 590 zł; 3730,30 zł – 590 zł = 3140,30 zł.
ETAP 2: MDKP 3730,30 zł × 25% = 932,58 zł.
ETAP 3: KW 878,81 zł : 30 × 42 dni = 1230,33 zł.
ETAP 4: FMKP 3140,30 zł – 1230,33 zł = 1909,97 zł.
Skoro 1909,97 zł > 932,58 zł (MDKP), to FMKP = MDKP, czyli 932,58 zł.
ETAP 5: Finalne rozliczenia
- kwota potrącenia świadczenia niealimentacyjnego z zasiłków 932,58 zł,
- zasiłek „na rękę” 3140,30 zł – 932,58 zł = 2207,72 zł.
Wskazane wyżej kwoty wolne nie mają zastosowania w obowiązkowych potrąceniach z wynagrodzenia chorobowego określonego w art. 92 Kp. Jest to wynagrodzenie finansowane przez zakład pracy za pierwsze 33 lub 14 dni choroby pracownika i nie ma statusu zasiłku. Wynagrodzenie chorobowe podlega potrąceniom jak wynagrodzenie za pracę, czyli zgodnie z art. 87–91 Kp. Kwota wolna od obowiązkowych potrąceń z wynagrodzenia za pracę, w tym chorobowego, jest proporcjonalna wyłącznie do wymiaru czasu pracy (nie ma znaczenia liczba dni faktycznie przepracowanych w danym miesiącu).
Na początku marca 2020 naczelnik US zajął wynagrodzenie za pracę, zasiłki i inne wierzytelności pracownicy z racji zaległych podatków, na kwotę 27 000 zł. W miesiącu tym kobieta otrzymała: wynagrodzenie chorobowe za jego 11 dni w wysokości 1162,78 zł netto i zasiłek chorobowy za 20 dni w kwocie 1978 zł brutto. Jest zatrudniona na 3/4 etatu, przysługują jej podstawowe koszty uzyskania przychodu i stawka podatkowa 17% oraz złożyła PIT-2, nie jest uprawniona do korzystania ze zwolnienia „zerowy PIT” i złożyła deklarację rezygnacji z pracowniczego planu kapitałowego. Odrębnie dokonuje się potrącenia z wynagrodzenia chorobowego według Kp i odrębnie z zasiłku chorobowego na podstawie ustawy emerytalnej.
Potrącenie niealimentacyjne z wynagrodzenia chorobowego:
ETAP 1. PDP 1162,78 zł netto.
ETAP 2. MDKP 1162,78 zł × 1/2 = 581,39 zł.
ETAP 3. KW 1462,21, według wyliczeń: 2600 × 3/4 etatu = 1950 zł
- składki ZUS finansowane przez pracownika 267,35 zł,
- podstawa wymiaru składki zdrowotnej 1682,65 zł,
- składka zdrowotna 9% 151,44 zł,
- składka zdrowotna 7,75% 130,41 zł,
- podstawa opodatkowania 1950 zł – 267,35 zł – 250 zł = 1432,65 zł,
w zaokrągleniu 1433 zł,
- zaliczka do US 1433 zł × 17% – 43,76 zł – 130,41 zł = 69,44 zł, w zaokrągleniu 69 zł,
- kwota wolna 1950 zł – 267,35zł – 151,44 zł – 69 zł = 1462,21 zł.
ETAP 4. FMKP 1162,78 zł – 1462,21 zł = –299,43 zł.
ETAP 5. Finalne rozliczenia
- kwota potrącenia 0 zł (z wynagrodzenia chorobowego pracodawca nie może nic potrącić, ponieważ kwota wolna jest wyższa od podstawy dokonania potrącenia),
- wynagrodzenie chorobowe „na rękę” 1162,78 zł – 0 zł = 1162,78 zł.
Potrącenie niealimentacyjne z zasiłku chorobowego:
ETAP 1. PDP 1642 zł, według wyliczeń:
1978 zł brutto × 17% = 336,26 zł, w zaokrągleniu 336 zł (kwota zmniejszająca została odjęta z zaliczki pobranej z wynagrodzenia chorobowego)
1978 zł – 336 zł = 1642 zł.
ETAP 2. MDKP 1978 zł × 25% = 494,50 zł.
ETAP 3. KW 878,81 zł : 30 × 20 dni = 585,87 zł.
ETAP 4. FMKP 1642 zł – 585,87 zł = 1056,13 zł.
Skoro 1056,13 zł > 494,50 zł, to FMKP = 494,50 zł.
ETAP 5. Finalne rozliczenia
- kwota potrącenia niealimentacyjnego 494,50 zł,
- zasiłek chorobowy „na rękę” 1642 zł – 494,50 zł = 1147,50 zł.