Wycena wartości firmy
Coraz powszechniejsze jest przekonanie, że obecnie warunkiem sprawnej działalności gospodarczej, obok dysponowania klasycznymi czynnikami produkcji - środkami trwałymi, materiałami i personelem - jest wiedza i umiejętność zarządzania. Gospodarka oparta na wiedzy stawia przed rachunkowością nowe wyzwania. Zasoby materialne (środki trwałe, zapasy), mierzone w rachunkowości od wieków, stopniowo tracą znaczenie na rzecz ulotnych i nieuchwytnych zasobów niematerialnych[1], obejmujących zarówno składniki spełniające kryteria ujęcia w aktywach (są to wartości niematerialne i prawne - wnip), jak i takie, których w myśl przepisów o rachunkowości w aktywach ująć nie można.
Zasoby niematerialne a wartość przedsiębiorstwa
[2] W definicji wnip (art. 3 ust. 1 pkt 14 uor) jest mowa o nabytych prawach majątkowych.
[3] Mimo że rachunkowość zarządcza wypracowała szereg koncepcji pomiaru zasobów niematerialnych (np. Nawigator Skandii, zrównoważona karta wyników, monitor aktywów niematerialnych), jest mało prawdopodobne, aby któraś z tych metod zyskała akceptację organów stanowiących regulacje rachunkowości. Sceptycyzm autora wynika z tego, że dana metoda pomiaru zasobów niematerialnych może być odpowiednia tylko dla danego przedsiębiorstwa i tylko w określonych warunkach. Znalezienie uniwersalnej metody pomiaru zasobów niematerialnych, w tym wewnętrznie wytworzonej wartości firmy, wydaje się niemożliwe.
[4] Np. K. Jajuga, Nauka o finansach – nowe wyzwania metodyczne, IX Kongres Ekonomistów Polskich, strona internetowa Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego: www.pte.pl/kongres/referaty
[5] D. Dobija: Pomiar i sprawozdawczość kapitału intelektualnego, Wydawnictwo WSPiZ, Warszawa 2003, s. 32–35.
Co do zasady w aktywach jako wnip ujmuje się jedynie nabyte zasoby niematerialne[2]. Wyjątkiem są koszty prac rozwojowych będące de facto jedynymi wartościami niematerialnymi, które mogą nie być pozyskane w drodze zakupu. MSR/MSSF (m.in. MSR 38 Aktywa niematerialne §§ 48, 63) stanowczo zabraniają ujmowania w aktywach wytworzonych przez jednostkę zasobów niematerialnych, a w szczególności wartości firmy, znaków towarowych, znaków firmowych, wykazów odbiorców, tytułów czasopism i innych pozycji o podobnym charakterze. Przyczyną tego jest - łącznie lub rozdzielnie - trudność wiarygodnej wyceny, niepewność co do przynoszenia korzyści i niemożność sprawowania skutecznej kontroli nad dopływem korzyści do przedsiębiorstwa. Rozwiązanie przyjęte w międzynarodowych i polskich przepisach o rachunkowości, pozwalające na ujmowanie w aktywach jedynie nabytych zasobów niematerialnych (wyjątek to prace rozwojowe), jest raczej prowizoryczne niż logiczne i kompleksowe4. Jest kompromisem próbującym pogodzić użyteczność (perspektywa użytkownika informacji) i wierne odzwierciedlenie rzeczywistości ekonomicznej (perspektywa przygotowującego sprawozdanie finansowe). Nie pasuje również do preferowanej w MSR/MSSF teorii wyceny, ponieważ kluczowe znaczenie dla tych zasobów ma transakcja (np. kupno, połączenie, aport), a nie wzrost wartości aktywów netto. Jak to bywa z kompromisami, zwykle nie zadowalają żadnej ze stron. Nie brakuje bowiem głosów, że sprawozdania finansowe nieobejmujące wszystkich zasobów niematerialnych są niekompletne, a rachunkowość nie radzi sobie z pomiarem kapitału intelektualnego[4]. Z drugiej strony gdyby ująć w aktywach wszystkie wytworzone wewnętrznie zasoby niematerialne, zapewne byłyby one istotnym składnikiem aktywów, w niektórych przedsiębiorstwach wielokrotnie wyższym niż pozostałe aktywa razem wzięte, jednocześnie zaś składnikiem aktywów trudno zbywalnym, o budzącej wątpliwości wycenie, co w UE byłoby sprzeczne z zasadą ostrożności.
Wyświetlono 6% treści artykułu
Zaloguj się
Aby czytać dalej, jeśli masz wykupiony abonament
Możesz mieć dostęp do pełnej treści tego artykułu jeżeli:
masz abonament on-line
- miesiąc - 50,00
- kwartał - 120,00
- pół roku - 200,00
- rok - 290,00
jesteś prenumeratorem miesięcznika „Rachunkowość”
Pomoc
- telefon: 22 826 56 21
- email: ⇒ pren@rachunkowosc.com.pl
- Zasoby niematerialne a wartość przedsiębiorstwa
- Istota księgowej wartości firmy
- Wycena wartości firmy w momencie ujęcia - według zasad rachunkowości
- Wycena wartości firmy w momencie ujęcia - według przepisów podatkowych
- Wycena księgowej wartości firmy do bilansu
- Amortyzacja czy testy na utratę wartości firmy
- Ujawnianie informacji nt. wartości firmy i jej korekt
- Utrata wartości firmy - badania empiryczne
- Wnioski