Wolny zawód a „mały ZUS”

Wprowadzają je dwie nowelizacje rozporządzenia MPRiPS w sprawie określenia wzorów zgłoszeń do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego, imiennych raportów miesięcznych i imiennych raportów miesięcznych korygujących, zgłoszeń płatnika składek, deklaracji rozliczeniowych i deklaracji rozliczeniowych korygujących, zgłoszeń danych o pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, raportów informacyjnych, oświadczeń o zamiarze przekazania raportów informacyjnych oraz innych dokumentów:

Pani X z tytułu działalności gospodarczej od 13.03.2017 obowiązkowo podlegała ubezpieczeniom społecznym i zdrowotnemu. Jako początkujący przedsiębiorca opłacała preferencyjne składki na obowiązkowe ubezpieczenia emerytalne, rentowe i wypadkowe, obliczane od podstawy wynoszącej 30% minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz składkę na ubezpieczenie zdrowotne (kod ubezpieczenia 05 70 00 – składki na zasadach preferencyjnych).

Tzw. mały ZUS plus to przyjaźniejsza wersja wprowadzonej od 1.01.2019 ulgi nazywanej mały ZUS. Prawie dwukrotnie zwiększono limit przychodu, który decyduje o możliwości skorzystania z tej ulgi. Prawo do małego ZUS w styczniu 2020 miał przedsiębiorca, który z działalności osiągnął w 2019 przychód w wysokości do 67 500 zł. Od lutego 2020 limit przychodu za 2019 wynosi zaś 120 000 zł.

Konieczność złożenia zgłoszenia dotyczy tylko tych przedsiębiorców, którzy nie mieli prawa do „małego ZUS” w 2019, a nabyli je od stycznia 2020. W przypadku osób, które korzystały z „małego ZUS” w 2019, wystarczające będzie złożenie raportu miesięcznego lub deklaracji rozliczeniowej za styczeń 2020 w terminie do 10.02.2020 lub do 17.02.2020.

Zmierzając do uproszczenia formalności związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej, ustawodawca wprowadził pewne udogodnienia także w zakresie ubezpieczeń społecznych przedsiębiorców. Obniżono obciążenia przedsiębiorców rozpoczynających działalność (dodając do obowiązujących wcześniej preferencyjnych składek ulgę „na start”) a także tych, którzy prowadzą ją dłużej, ale na skalę mikro (tzw. mały ZUS).

Prawo do opłacania niższych składek na ubezpieczenia społeczne w ramach małego ZUS jest uzależnione przede wszystkim od wielkości przychodów z działalności gospodarczej, jakie przedsiębiorca uzyskał w poprzednim roku.

Limit przychodów za 2018 wynosi 63 tys. zł (30-krotność najniższego wynagrodzenia obowiązującego w grudniu 2018).

Przedsiębiorcy, którzy nie prowadzili działalności przez cały rok, limit ustalają proporcjonalnie do liczby dni, tj. 63 000 : 365 × liczba dni prowadzenia działalności.

Przedsiębiorcy, których przychody z 2018 zmieściły się w limicie 63 tys. zł, mogą od 2019 skorzystać z obniżonych składek społecznych (tzw. małego ZUS), zależnych od wysokości uzyskiwanego przychodu.

Z przepisów wynika, że nowa ulgowa podstawa wymiaru składek jest ustalana na dany rok kalendarzowy. Na łamach „RiP” nr 10/2018 nasz ekspert pisał, że w związku z tym z ulgi nie można zacząć korzystać w trakcie roku, co powoduje, że osoby stosujące starą ulgę składkową, dla których 24-miesięczny okres korzystania z niej upłynie w trakcie roku, do końca tego roku będą musiały opłacać składki w standardowej wysokości, a na mały ZUS mogą przejść dopiero od początku następnego roku.