Ustawa o rachunkowości
z dnia 29 września 1994 roku
Rozdział 1. Przepisy ogólne
- Art. 1 [Zakres przedmiotowy ustawy]
- Art. 2 [Zakres podmiotowy ustawy]
- Art. 3 [Wyjaśnienie pojęć stosowanych w ustawie; klasyfikacja leasingu]
- Art. 4 [Obowiązki i prawa jednostek w zakresie rachunkowości; zakres rachunkowości]
- Art. 4a [Odpowiedzialność kierownika jednostki oraz organu nadzorującego za sprawozdania jednostki]
- Art. 5 [Zasada ciągłości i kontynuacji działalności]
- Art. 6 [Zasada memoriału i współmierności]
- Art. 7 [Zasada wyceny z zachowaniem ostrożności; zakaz kompensat]
- Art. 8 [Zasada istotności; dopuszczalne odstępstwa od zasady ciągłości]
Rozdział 2. Prowadzenie ksiąg rachunkowych
- Art. 9 [Język i waluta]
- Art. 10 [Dokumentacja przyjętych zasad (polityki) rachunkowości; prawo stosowania KSR i MSR]
- Art. 11 [Prowadzenie ksiąg rachunkowych]
- Art. 11a [Obowiązki kierownika w razie prowadzenia ksiąg rachunkowych poza siedzibą jednostki]
- Art. 12 [Otwieranie i zamykanie ksiąg rachunkowych]
- Art. 13 [Składowe ksiąg rachunkowych i ich oznaczanie]
- Art. 14 [Dziennik]
- Art. 15 [Konta księgi głównej]
- Art. 16 [Konta ksiąg pomocniczych]
- Art. 17 [Prowadzenie kont ksiąg pomocniczych]
- Art. 18 [Zestawienie obrotów i sald]
- Art. 19 [Inwentarz]
- Art. 20 [Podstawa zapisów w księgach rachunkowych]
- Art. 21 [Treść dowodu księgowego]
- Art. 22 [Cechy i poprawianie błędów dowodu księgowego]
- Art. 23 [Postać i treść zapisu księgowego]
- Art. 24 [Warunki uznania ksiąg rachunkowych za prawidłowe]
- Art. 25 [Poprawianie błędnego zapisu księgowego]
Rozdział 3. Inwentaryzacja
- Art. 26 [Zakres, metody i częstość inwentaryzacji]
- Art. 27 [Udokumentowanie i rozliczanie inwentaryzacji]
Rozdział 4. Wycena aktywów i pasywów oraz ustalenie wyniku finansowego
- Art. 28 [Podstawowe zasady wyceny aktywów i pasywów; definicje podstawowych rodzajów cen]
- Art. 28a [Uproszczenia dla jednostek mikro]
- Art. 28b [Możliwość niestosowania rozporządzenia o instrumentach finansowych przez jednostki małe]
- Art. 29 [Wycena aktywów i pasywów, jeżeli działalność nie jest kontynuowana]
- Art. 30 [Wycena aktywów i pasywów wyrażonych w walutach obcych]
- Art. 31 [Wycena środków trwałych]
- Art. 32 [Amortyzacja środków trwałych]
- Art. 33 [Wycena i amortyzacja wartości niematerialnych i prawnych; wartość firmy]
- Art. 34 [Szczególne zasady wyceny rzeczowych składników majątku obrotowego]
- Art. 34a [Ustalanie przychodów z niezakończonych, długotrwałych umów o usługi]
- Art. 34b [Rozliczanie kosztów wytworzenia]
- Art. 34c [Rozliczanie kosztów wytworzenia niezakończonych, długotrwałych umów o usługi]
- Art. 34d [Możliwość niestosowania szczególnego sposobu rozliczeń przychodów i kosztów niezakończonych, długotrwałych umów o usługi]
- Art. 35 [Szczególne zasady wyceny aktywów finansowych]
- Art. 35a [Szczególne zasady wyceny instrumentów finansowych]
- Art. 35b [Aktualizacja wartości należności]
- Art. 35c [Storno zbędnych odpisów aktualizujących]
- Art. 35d [Rezerwy na zobowiązania]
- Art. 36 [Kapitały (fundusze) własne]
- Art. 36a [Wynik na zagospodarowaniu udziałów (akcji) własnych]
- Art. 37 [Rezerwy i aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego]
- Art. 38 [Rezerwy techniczno-ubezpieczeniowe]
- Art. 39 [Rozliczenia międzyokresowe kosztów]
- Art. 40 [Uchylony]
- Art. 41 [Rozliczenia międzyokresowe przychodów]
- Art. 42 [Składowe wyniku finansowego netto innych jednostek niż banki i zakłady ubezpieczeń]
- Art. 43 [Składowe wyniku finansowego netto banku]
- Art. 44 [Składowe wyniku finansowego netto zakładu ubezpieczeń]
Rozdział 4a. Łączenie się spółek
- Art. 44a [Metody łączenia spółek i dzień połączenia]
- Art. 44b [Metoda nabycia]
- Art. 44c [Metoda łączenia udziałów]
- Art. 44d [Stosowanie metody nabycia przy podziale spółek i nabyciu zorganizowanej części jednostki]
Rozdział 5. Sprawozdania finansowe jednostki
- Art. 45 [Forma sprawozdania finansowego; składniki, język i waluta]
- Art. 46 [Bilans]
- Art. 47 [Rachunek zysków i strat]
- Art. 48 [Informacja dodatkowa]
- Art. 48a [Zestawienie zmian w kapitale (funduszu) własnym]
- Art. 48b [Rachunek przepływów pieniężnych]
- Art. 49 [Sprawozdanie z działalności jednostki]
- Art. 49a [Rzetelność sprawozdania finansowego jednostki mikro stosującej uproszczenia]
- Art. 49b [Oświadczenie na temat informacji niefinansowych]
- Art. 50 [Szczegółowość sprawozdania finansowego]
- Art. 51 [Łączne sprawozdanie finansowe]
- Art. 52 [Termin sporządzenia i podpisywanie sprawozdania finansowego oraz sprawozdania z działalności]
- Art. 53 [Zatwierdzanie sprawozdania finansowego]
- Art. 54 [Zdarzenia po dacie bilansu; błędy w zatwierdzonym sprawozdaniu]
Rozdział 6. Skonsolidowane sprawozdania finansowe grupy kapitałowej
- Art. 55 [Obowiązek sporządzania i zakres skonsolidowanego sprawozdania finansowego]
- Art. 56 [Zwolnienia z konsolidacji]
- Art. 57 [Wyłączenia z konsolidacji]
- Art. 58 [Dodatkowe zwolnienia z konsolidacji]
- Art. 59 [Metody konsolidacji]
- Art. 60 [Metoda konsolidacji pełnej]
- Art. 61 [Metoda proporcjonalna]
- Art. 62 [Uchylony]
- Art. 63 [Metoda praw własności]
- Art. 63a [Odpisanie wartości firmy na skutek trwałej utraty wartości udziałów]
- Art. 63b [Warunki, jakie powinny spełniać objęte konsolidacją sprawozdania finansowe]
- Art. 63c [Termin sporządzenia, forma, podpisywanie i zatwierdzanie skonsolidowanego sprawozdania finansowego]
- Art. 63d [Skonsolidowane sprawozdania emitentów papierów wartościowych]
Rozdział 6a. Sprawozdanie z płatności na rzecz administracji publicznej
- Art. 63e [Definicje]
- Art. 63f [Jednostki obowiązane do sporządzania sprawozdania z płatności; zakres wykazywanych informacji]
- Art. 63g [Skonsolidowane sprawozdanie z płatności]
- Art. 63h [Jednostki uprawnione do niesporządzania sprawozdania z płatności]
- Art. 63i [Jednostki uprawnione do niestosowania przepisów ustawy w zakresie sporządzania sprawozdania z płatności]
- Art. 63j [Termin sporządzenia i podpisywanie sprawozdania z płatności]
- Art. 63k [Forma sprawozdania z płatności]
Rozdział 7. Badanie, składanie do właściwego rejestru sądowego, udostępnianie i ogłaszanie sprawozdań finansowych
- Art. 64 [Obowiązek badania sprawozdań finansowych]
- Art. 64a [Uchylony]
- Art. 64b [Uchylony]
- Art. 65 [Uchylony]
- Art. 66 [Wybór firmy audytorskiej, umowa o badanie]
- Art. 67 [Uprawnienia biegłego rewidenta]
- Art. 67a [Uchylony]
- Art. 68 [Termin udostępniania rocznego sprawozdania finansowego, sprawozdania z działalności oraz sprawozdania z badania]
- Art. 69 [Składanie rocznego sprawozdania finansowego w sądzie rejestrowym]
- Art. 70 [Ogłaszanie rocznego sprawozdania finansowego]
- Art. 70a [Oświadczenie o braku obowiązku sporządzenia i złożenia rocznego sprawozdania finansowego]
Rozdział 8. Ochrona danych
- Art. 71 [Przechowywanie i ochrona danych]
- Art. 72 [Księgi rachunkowe na informatycznych nośnikach danych]
- Art. 73 [Miejsce i sposób przechowywania ksiąg i związanych z nimi dokumentów]
- Art. 74 [Okresy przechowywania danych]
- Art. 75 [Udostępnianie danych]
- Art. 76 [Przechowywanie danych jednostek niekontynuujących działalności]
Rozdział 8a. Usługowe prowadzenie ksiąg rachunkowych
- Art. 76a [Usługowe prowadzenie ksiąg rachunkowych]
- Art. 76b [Uchylony]
- Art. 76c [Uchylony]
- Art. 76d [Uchylony]
- Art. 76e [Uchylony]
- Art. 76f [Uchylony]
- Art. 76g [Uchylony]
- Art. 76h [Ubezpieczenie OC przedsiębiorców prowadzących księgi rachunkowe]
- Art. 76i [Uchylony]
Rozdział 9. Odpowiedzialność karna
- Art. 77 [Odpowiedzialność za naruszenie obowiązków w zakresie prowadzenia ksiąg rachunkowych i sporządzania sprawozdań finansowych]
- Art. 78 [Odpowiedzialność biegłego rewidenta za opinię]
- Art. 79 [Odpowiedzialność za naruszenie innych przepisów ustawy]
Rozdział 10. Przepisy szczególne i przejściowe
- Art. 80 [Ograniczenie zakresu stosowania niektórych przepisów ustawy]
- Art. 80a [Uchylony]
- Art. 81 [Delegacje do wydania przepisów wykonawczych]
- Art. 82 [Uprawnienia Ministra Finansów]
- Art. 83 [Wzorcowe plany kont]
Rozdział 11. Zmiany w przepisach obowiązujących, przepisy końcowe
Załączniki
Nowe konsultacje
Jednostka mała a zasada ostrożności
Czy w zakres tego uprawnienia wchodzą wszystkie przewidziane w uor wymogi ostrożnej wyceny, czy tylko niektóre z nich? Nadmieniamy, że nie jesteśmy jednostką, o której mowa w art. 7 ust. 2c uor.
Zaliczki na poczet dywidendy w zestawieniu zmian w kapitale własnym
W poz. 5 „Zysk (strata) z lat ubiegłych na początek okresu” wykazuje się sumę poz. 5.6 „Strata z lat ubiegłych na koniec okresu” i 5.7 „Zysk (strata) z lat ubiegłych na koniec okresu” zestawioną za zeszły rok, ale co wtedy wykazać w poz. 5.1 „Zysk z lat ubiegłych na początek okresu”? Czy ten zysk wykazuje się po pomniejszeniu o odpisy z zysku netto w ciągu roku obrotowego i w zmniejszeniach już nie figuruje wypłacona zaliczkowo dywidenda? Czy właś‑nie w poz. 5.1 pokazuje się zysk bez pomniejszenia o odpisy z zysku (co wywoła niezgodność z poz. 5)?
Wycena zapasu produktów
Czy od dokonanej w powyższy sposób wyceny należy odjąć koszty:
1) będące konsekwencją niewykorzystanych zdolności produkcyjnych i strat produkcyjnych?
2) ogólnego zarządu, które nie są związane z doprowadzeniem produktu do postaci i miejsca, w jakich się znajduje na dzień wyceny?
3) magazynowania wyrobów gotowych i półproduktów (o ile poniesienie tych kosztów nie jest niezbędne w procesie produkcji)?
4) sprzedaży produktów?
Moment zaliczenia drogi dojazdowej do środków trwałych
Nasza firmia zleciła wykonanie drogi dojazdowej. W czerwcu podpisano protokół odbioru i rozpoczęto jej użytkowanie. Faktura wykonawcy wpłynęła na początku kolejnego miesiąca i została ujęta w rejestrze zakupu w lipcu.
Czy w księgach czerwca można ująć przyjęcie środka trwałego? Czy można dokonać odpisu amortyzacyjnego już w czerwcu?
Księgowe ujęcie kontraktu terminowego
7.01.2020 r., tj. pod datą pierwotnie umówionego rozliczenia kontraktu forward, na wyciągach bankowych widnieją operacje na rachunku:
- walutowym – KP 100 tys. euro z opisem „waluta sprzedana forward 20191022 kurs 4,4070” (w opisie numer swap z 22.10.2019 r.) i odpowiednio
- złotówkowym – KW 440 700 zł KW 100 tys. euro z opisem „waluta zakupiona forward 20191022 kurs 4,4070” (w opisie numer forward z 26.09.2019 r.).
Spółka stosuje podatkową metodę wyceny różnic kursowych.
Jak ująć te transakcje w księgach rachunkowych? W którym momencie powstał koszt/przychód z tych transakcji? Czy już w październiku 2019 r., na dzień bilansowy 2019 r., czy dopiero w styczniu 2020 r.? Jak ustalić wysokość tego kosztu/przychodu? Czy – wobec skrócenia terminu kontraktu forward i wymiany waluty w październiku – kontrakt powinien być wykazany i wyceniony na koniec 2019 r. w bilansie? Czy rozliczając różnice kursowe od własnych środków pieniężnych, uwzględnić oba kontrakty? Jeśli tak, to po jakim kursie?
Ujęcie darowizny w księgach darczyńcy
Jak w księgach sp.k. ująć tę darowiznę? Czy wartość materiałów zużytych do wyprodukowania krzeseł stanowi koszt uzyskania przychodów dla komandytariuszy (osoby fizyczne) i komplementariusza (spółka z o.o.)? Czy sp.k. może odliczyć VAT od zakupu materiałów zużytych do wyprodukowania krzeseł? Czy darowizna podlega VAT? Jeśli tak, to jak powinien on być zaewidencjonowany w księgach sp.k.? Czy VAT należny od darowizny stanowi koszt uzyskania przychodów?
Księgowanie kosztów wyceny nieruchomości poniesionych w roku poprzedzającym sprzedaż
Czy koszty ekspertyzy jako związane ze sprzedażą nieruchomości należy odnieść w ciężar wyniku finansowego roku sprzedaży (2020), czy poniesienia kosztu (2019)? Jeżeli są to koszty 2020 r., to jak je ująć na dzień bilansowy – jako zwiększenie księgowej wartości wycenianych nieruchomości czy jako pozostałe rozliczenia międzyokresowe (konto 65)? Jeżeli są to koszty okresu ich poniesienia, to czy zaliczyć je do kosztów działalności operacyjnej (zespół 4 lub 5), czy też do pozostałych kosztów operacyjnych (konto 76-1)?
Ujęcie i prezentacja dodatkowych kosztów wywołanych pandemią
Jeszcze kilka lat temu nie miałabym wątpliwości, że są to straty nadzwyczajne spowodowane klęską żywiołową. Obecnie uor (art. 3 ust. 1 pkt 33) rezerwuje tę kategorię dla jednostek sektora finansowego (np. banków, zakładów ubezpieczeń), definiując ją jako „koszty spowodowane zdarzeniami trudnymi do przewidzenia, poza działalnością operacyjną jednostki i niezwiązane z ogólnym ryzykiem jej prowadzenia”. W innych jednostkach kategoria strat/zysków nadzwyczajnych nie jest stosowana.
Nieodpłatna naprawa samochodu w księgach rachunkowych jednostki budżetowej
Czy bezgotówkowe rozliczenie (w ramach ubezpieczenia) ujmuje się analogicznie jak gotówkowe rozliczenie odszkodowania w naszych księgach, a równowartość odszkodowania powinna być przez naszą jednostkę przekazana na dochody budżetu państwa?
Księgowa ewidencja wynagrodzeń
Nie prowadzimy dla każdego pracownika imiennego konta księgowego, które zawierałoby m.in. informację o saldzie rozrachunków z pracownikiem. Natomiast w ramach programu płacowego prowadzimy dla każdego pracownika imienne karty wynagrodzenia z podziałem na każdy wypłacony mu składnik wynagrodzenia (stawka zasadnicza, godziny nocne, godziny nadliczbowe, za czas usprawiedliwionej nieobecności) oraz potrącenia z wynagrodzenia (m.in. składki ZUS, zaliczki na PIT).
Czy tego rodzaju ewidencja spełnia wymogi uor?
Ujęcie w ewidencji księgowej podziału działek gruntu
Jak tę operację udokumentować?
Ewidencja odszkodowania
Amortyzacja środków trwałych nabytych do produkcji wyrobów służących przeciwdziałaniu koronawirusowi
Jak ująć w księgach rachunkowych amortyzację tego rodzaju obiektów?
Amortyzacja środków trwałych w okresie bezczynności jednostki
Czy dla celów bilansowych można zaniechać naliczania amortyzacji środków trwałych za okres ich przestoju?