Umowa z matką-emerytką bez wynagrodzenia i składek

Pani X prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą i płaci składki społeczne na preferencyjnych zasadach. Nikogo nie zatrudnia. Niekiedy jednak potrzebuje wsparcia, dlatego chce zatrudnić na umowę zlecenie swoją matkę będącą na emeryturze. Pozostają one we wspólnym gospodarstwie domowym. Zlecenie będzie nieodpłatne, a pomoc w jego ramach będzie świadczona na życzenie pani X, czyli w miarę potrzeby.

ZUS w piśmie z 8.02.2016 (WPI/200000/43/144/2016) potwierdził, że zlecenie może być nieodpłatne, na co wskazuje art. 735 § 2 Kc. Brak odpłatności powinien jasno wynikać z umowy. Usus w art. 18 ust. 1 określa, że podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe zleceniobiorców stanowi co do zasady przychód w rozumieniu updof. Natomiast art. 18 ust. 3 doprecyzowuje tę zasadę w odniesieniu do umów zlecenia, stanowiąc, że podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe zleceniobiorców ustala się zgodnie z ust. 1, jeżeli w umowie agencyjnej lub umowie zlecenia albo innej umowie o świadczenie usług, do której w myśl Kc stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, określono odpłatność za jej wykonanie kwotowo, w kwotowej stawce godzinowej lub akordowej albo prowizyjnie.

W związku z tym nieodpłatne umowy zlecenia, z których jasno wynika, że zleceniobiorca nie otrzymuje z tytułu wykonywania umowy żadnego wynagrodzenia, nie podlegają obowiązkowi ubezpieczeń społecznych ani zdrowotnego (art. 81 ust. 1 ustawy zdrowotnej).