Udogodnienia w zakresie amortyzacji i likwidacja podatku „u źródła” przy zakupie biletów lotniczych

Ustawa nowelizująca została ogłoszona w DzU z 28.07. 2017 r. Obejmuje przede wszystkim nowe rozwiązania w zakresie amortyzacji środków trwałych. Ich istotą jest rozszerzenie prawa do przyspieszonej amortyzacji za pomocą jednorazowego odpisu umorzeniowego. Intencją rządu było tworzenie klimatu zachęcającego przedsiębiorców do podejmowania nowych inwestycji. Biorąc pod uwagę, że wprowadzone udogodnienia dotyczą wyłącznie „fabrycznie nowych środków trwałych”, autorzy projektu wyrażali też nadzieję, że nowa ustawa doprowadzi do unowocześnienia parku maszynowego przedsiębiorstw i powstania „nowych, wysokopłatnych miejsc pracy dla specjalistów”[2].

Dość nieoczekiwanie, jeszcze przed etapem prac parlamentarnych, w projekcie pojawiły się regulacje dotyczące zupełnie innej materii, czyli podatku „u źródła” od przychodów osiąganych przez zagraniczne przedsiębiorstwa żeglugi powietrznej. Rząd przyjął rozwiązania zaproponowane w ramach konsultacji społecznych przez Zrzeszenie Agentów IATA[3]. Jeśli nie liczyć drobnych modyfikacji redakcyjnych, nowelizacja została przyjęta przez Sejm i Senat bez zmian w stosunku do projektu rządowego.

Preferencje dotyczące środków trwałych

Jak wspomniałem, istotą nowelizacji jest koncepcja jednorazowego odpisu amortyzacyjnego, który w wielu przypadkach umożliwi przedsiębiorcom natychmiastowe umorzenie i zaliczenie do kosztów podatkowych całej wartości początkowej fabrycznie nowych środków trwałych (nowe art. 16k ust. 14–21 updop i art. 22k ust. 14–21 updof).

Dodatkowo ustawodawca przewidział możliwość bezpośredniego zaliczania do kosztów podatkowych wpłat na poczet nabycia środków trwałych, których dostawa będzie wykonana w następnych okresach sprawozdawczych – miesiącach, kwartałach lub latach (art. 15 ust. 1zd updop i art. 22 ust. 1s updof).

Przedsiębiorca może skorzystać z powyższych udogodnień w roku podatkowym, w którym nabywa fabrycznie nowe środki trwałe, bądź też dokonuje wpłat (zaliczek) na poczet ich nabycia[4].

O ile prawo do ujęcia w kosztach wydatków na poczet nabycia środków trwałych przed ich dostawą jest – w polskich warunkach – rozwiązaniem nowatorskim, o tyle możliwość dokonywania jednorazowych odpisów istniała także przed wejściem w życie nowelizacji. Jednak – jeśli pominąć reguły odnoszące się do tzw. składników niskocennych (o wartości początkowej nieprzekraczającej 3500 zł) – prawo do takich odpisów dotyczyło węższej grupy przedsiębiorców. Chodzi tutaj o udogodnienia wynikające z art. 16k ust. 7–13 updop i art. 22k ust. 7–13 updof, przewidziane dla tzw. małych podatników oraz podatników rozpoczynających działalność w danym roku podatkowym.

Nowelizacja nie uchyliła tych przepisów i w wielu przypadkach przedsiębiorca będzie miał wybór między dokonaniem odpisu na podstawie nowych albo dotychczasowych przepisów. W związku z tym przewidziano regułę kolizyjną, wg której jeden środek trwały może być przedmiotem jednorazowego odpisu tylko na podstawie jednego zestawu reguł, a nie obu (art. 16k ust. 20 updop i art. 22k ust. 20 updof). Wydaje się przy tym, że nie ma przeszkód, by część składników majątku trwałego była jednorazowo umarzana na podstawie przepisów dotychczasowych, a inna część – na podstawie nowych.

Porównanie dwóch metod jednorazowej amortyzacji

Skoro po wprowadzeniu nowelizacji mamy do czynienia z równoległym obowiązywaniem różnych przepisów zezwalających na dokonywanie jednorazowych odpisów amortyzacyjnych, warto zobaczyć pewne aspekty nowych rozwiązań na tle tych, które funkcjonowały już wcześniej. W poniższym porównaniu przepisy, które obowiązywały przed wejściem w życie nowelizacji, będą nazywane „przepisami dotychczasowymi”, przy czym trzeba jeszcze raz podkreślić, że ich moc w żadnym wypadku nie wygasła.