Transakcje finansowe w świetle cen transferowych

Zaostrzenie regulacji prawnych i nowe obowiązki sprawozdawcze zmuszają podatników do bardziej wnikliwego przyjrzenia się transakcjom zawieranym z podmiotami powiązanymi. Z uwagi na zmienne warunki rynkowe oraz brak porównywalnych danych rynkowy charakter transakcji niejednokrotnie trudno jest oceniać na bieżąco. Ocena, czy stosowane w relacjach między podmiotami powiązanymi ceny odpowiadały cenom rynkowym, jest zatem często dokonywana ex post (po zakończeniu danego okresu rozliczeniowego).

Termin realizacji tych obowiązków upływa zasadniczo odpowiednio z końcem dziewiątego miesiąca „po zakończeniu roku obrotowego” (obowiązek złożenia US wspomnianego oświadczenia) i „po zakończeniu roku podatkowego” (przekazanie Szefowi KAS informacji o cenach transferowych). Często pada pytanie o termin sporządzenia samej lokalnej dokumentacji cen transferowych. Updop nie wskazuje go jednoznacznie. Zgodnie z art. 11k ust. 1 podmioty powiązane są obowiązane do sporządzania lokalnej dokumentacji cen transferowych „za rok obrotowy”, a dokumentację tę należy przedłożyć na żądanie organów podatkowych w ciągu 7 dni od dnia doręczenia tego żądania (art. 11s ust. 1).

Wynikają one z dwóch ustaw z:

• 16.04.2020 r. o szczególnych instrumentach wsparcia w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2 (DzU poz. 695), dalej tarcza 2.0,
• 14.05.2020 r. o zmianie niektórych ustaw w zakresie działań osłonowych w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2 (DzU poz. 875), dalej tarcza 3.0.

Przypomnijmy, że 1.01.2019 weszły w życie nowe regulacje updop dotyczące cen transferowych, przewidujące m.in. 9-miesięczny termin na dopełnienie obowiązków dokumentacyjnych. Podatnikom dano jednak możliwość wyboru ich stosowania również do rozliczeń za rok podatkowy rozpoczęty przed tą datą. Ci, którzy z niej nie skorzystali, powinni za ten rok sporządzać dokumentację cen transferowych zgodnie z przepisami obowiązującymi w latach 2017–2018.

Ogólnie biorąc, w odniesieniu do transakcji zawartych w 2018 r. podatnicy mają możliwość wyboru przepisów updop/updof, według których wypełnią obowiązki dokumentacyjne. Mogą to być zarówno przepisy wiążące w 2018 r. (wówczas obowiązki byłyby analogiczne do tych z 2017 r.), jak i przepisy w nowym brzmieniu nadanym od 1.01.2019 r. (w takim przypadku podatnik jest zwolniony z obowiązków wynikających z przepisów wiążących w 2018 r.).

Wprowadziła je ustawa z 23.10.2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (dalej ustawa nowelizująca).

Przyjrzymy się im na gruncie regulacji updop, w której pojawił się nowy rozdział poświęcony cenom transferowym (rozdz. 1a, art. 11a i nast.), jednak analogiczne zmiany zostały także wprowadzone w updof (rozdz. 4b, art. 23m i nast.).

Choć w zakresie sporządzania dokumentacji cen transferowych nowe przepisy mają zastosowanie od 1.01.2019 r., to jednak podatnikom dano możliwość ich stosowania do transakcji zawieranych we wcześniejszym roku podatkowym (o czym będzie mowa dalej).

Zmiany zostały wprowadzone ustawą z 23.10.2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw[1] (dalej nowelizacja).

Nowe regulacje weszły w życie 1.01.2019 r. i mają zastosowanie do transakcji wewnątrzgrupowych zawieranych po 31.12.2018 r.

Moim zdaniem nie. Takie przepływy pieniężne między spółką macierzystą a jej zagranicznym oddziałem, nawet jeżeli jest on zakładem w rozumieniu prawa międzynarodowego, powinny być neutralne podatkowo. I to niezależnie od tego, czy przepływ następuje od jednostki macierzystej, czy od oddziału. Należałoby to potraktować tak, jakby podatnik przekładał pieniądze z jednej kieszeni do drugiej albo przelewał je z jednego swojego rachunku bankowego na inny.

W myśl art. 9a ust. 1 updop podatnicy dokonujący transakcji z podmiotami powiązanymi (w tym zawierający umowy spółki niebędącej osobą prawną, umowy wspólnego przedsięwzięcia lub umowy o podobnym charakterze) są obowiązani do sporządzenia dokumentacji podatkowej takiej transakcji.